Mahabharata [sanskrit]

699,462 words | ISBN-10: 812150094X | ISBN-13: 9788121500944

The Sanskrit edition of the Mahabharata, one of the largest epic poems ever written, consisting of 100,000 metrical verses. Consisting of 18 books, the Mahabharata details the history and legends concerning ancient India (Bharata), including a major battle campaign involving the Kauravas and the Pandavas, also known as the Kurukshetra War. This portion also contains the Bhagavad-Gita. Alternative titles: Mahābhārata (महाभारत).

Verse 3.190.9

ततस्तस्य वनषण्डस्य मध्येऽतीव रमणीयं सरो दृष्ट्वा साश्व एव व्यगाहत ॥ ६ ॥ अथाश्वस्तः स बिसमृणालमश्वस्याग्रे निक्षिप्य पुष्करिणीतीरे समाविशत् ॥ ७ ॥ ततः शयानो मधुरं गीतशब्दमशृणोत् ॥ ८ ॥ स श्रुत्वाचिन्तयत् ।
नेह मनुष्यगतिं पश्यामि ।
कस्य खल्वयं गीतशब्द इति ॥ ९ ॥

tatastasya vanaṣaṇḍasya madhye'tīva ramaṇīyaṃ saro dṛṣṭvā sāśva eva vyagāhata || 6 || athāśvastaḥ sa bisamṛṇālamaśvasyāgre nikṣipya puṣkariṇītīre samāviśat || 7 || tataḥ śayāno madhuraṃ gītaśabdamaśṛṇot || 8 || sa śrutvācintayat |
neha manuṣyagatiṃ paśyāmi |
kasya khalvayaṃ gītaśabda iti || 9 ||

Note! The following is not a translation of the above verse, but merely an arbitrary extract of the English text.

...royal sage Indradyumna thereupon asked the owl, 'Is there any one who is older than you?' And thus asked the owl answered, saying, 'There is a lake of the name of Indradyumna...

English translation by Kisari Mohan Ganguly (2013) Read online Buy now!

Glossary of Sanskrit terms

Note: This extracts Sanskrit terms and links to English definitions from the glossary, based on an experimental segmentation of verse (3.190.9). Some terms could be superfluous while some might not be mentioned. Click on the word to show English definitions.

Tatah, Tad, Tata, Vanashanda, Madhye, Madhya, Ativa, Ramaniya, Sara, Saras, Sashva, Eva, Vya, Atha, Ashvasta, Bisa, Rina, Alam, Ala, Ashva, Ashvasya, Agre, Agra, Agri, Nikshipya, Pushkarini, Pushkarin, Tira, Sama, Shayana, Madhuram, Madhura, Gita, Shabda, Manushyagati, Pashya, Amin, Kah, Kim, Khalu, Khalva, Aya, Idam, Iti,

Analysis of Sanskrit grammar

Note: this is an experimental feature and only shows the first possible analysis of the Sanskrit text (Mahabharata Verse 3.190.9). If the system was successful in segmenting the sentence, you will see of which words it is made up of, generally consisting of Nouns, Pronouns, Verbs, Participles and Indeclinables. Click on the link to show all possible derivations of the word.

  • Line 1: “tatastasya vanaṣaṇḍasya madhye'tīva ramaṇīyaṃ saro dṛṣṭvā sāśva eva vyagāhata || 6 |
  • tatas -
  • tataḥ (indeclinable adverb)
    [indeclinable adverb]
    tataḥ (indeclinable correlative)
    [indeclinable correlative]
    tataḥ (indeclinable)
    [indeclinable]
    tad (noun, neuter)
    [ablative single], [ablative dual], [ablative plural]
    tata (noun, masculine)
    [nominative single]
    tan -> tata (participle, masculine)
    [nominative single from √tan class 8 verb]
    sa (noun, masculine)
    [ablative single], [ablative dual], [ablative plural]
    (noun, feminine)
    [ablative single], [ablative dual], [ablative plural]
  • tasya -
  • tas -> tasya (absolutive)
    [absolutive from √tas]
    ta (noun, masculine)
    [genitive single]
    ta (noun, neuter)
    [genitive single]
    tad (noun, neuter)
    [genitive single]
    sa (noun, masculine)
    [genitive single]
    tas (verb class 4)
    [imperative active second single]
  • vanaṣaṇḍasya -
  • vanaṣaṇḍa (noun, masculine)
    [genitive single]
    vanaṣaṇḍa (noun, neuter)
    [genitive single]
  • madhye' -
  • madhye (indeclinable)
    [indeclinable]
    madhya (noun, masculine)
    [locative single]
    madhya (noun, neuter)
    [nominative dual], [vocative dual], [accusative dual], [locative single]
    madhyā (noun, feminine)
    [nominative dual], [vocative single], [vocative dual], [accusative dual]
  • atīva -
  • atīva (indeclinable adverb)
    [indeclinable adverb]
    atīva (indeclinable)
    [indeclinable]
  • ramaṇīyam -
  • ramaṇīya (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
    ramaṇīya (noun, neuter)
    [adverb], [nominative single], [accusative single]
    ramaṇīyā (noun, feminine)
    [adverb]
    ram -> ramaṇīya (participle, masculine)
    [adverb from √ram]
    ram -> ramaṇīya (participle, neuter)
    [adverb from √ram]
    ram -> ramaṇīyā (participle, feminine)
    [adverb from √ram]
    ram -> ramaṇīya (participle, masculine)
    [accusative single from √ram class 1 verb], [accusative single from √ram]
    ram -> ramaṇīya (participle, neuter)
    [nominative single from √ram class 1 verb], [accusative single from √ram class 1 verb], [nominative single from √ram], [accusative single from √ram]
  • saro* -
  • saras (noun, neuter)
    [compound], [nominative single], [vocative single], [accusative single]
    sara (noun, masculine)
    [nominative single]
  • dṛṣṭvā -
  • dṛś -> dṛṣṭvā (absolutive)
    [absolutive from √dṛś]
  • sāśva* -
  • sāśva (noun, masculine)
    [nominative single]
  • eva -
  • eva (indeclinable particle)
    [indeclinable particle]
    eva (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    eva (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
  • vya -
  • vi (indeclinable adverb)
    [indeclinable adverb]
    vi (indeclinable preposition)
    [indeclinable preposition]
    vi (noun, masculine)
    [compound], [adverb], [nominative dual], [vocative dual], [accusative dual]
    vi (noun, neuter)
    [compound], [adverb], [nominative single], [vocative single], [accusative single]
    ve (noun, masculine)
    [adverb]
    vya (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    (noun, feminine)
    [compound], [adverb]
    (noun, masculine)
    [compound], [adverb]
    (noun, neuter)
    [compound], [adverb], [nominative single], [vocative single], [accusative single]
    vi (Preverb)
    [Preverb]
  • agāhata -
  • gāh (verb class 1)
    [imperfect middle third single]
  • Cannot analyse 6
  • Line 2: “athāśvastaḥ sa bisamṛṇālamaśvasyāgre nikṣipya puṣkariṇītīre samāviśat || 7 |
  • athā -
  • athā (indeclinable)
    [indeclinable]
    atha (indeclinable)
    [indeclinable]
  • āśvastaḥ -
  • āśvasta (noun, masculine)
    [nominative single]
  • sa -
  • sa (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
    sa (noun, masculine)
    [nominative single]
  • bisam -
  • bisa (noun, neuter)
    [adverb], [nominative single], [accusative single]
  • ṛṇā -
  • ṛṇa (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    ṛṇa (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
    ṛṇā (noun, feminine)
    [nominative single]
  • alam -
  • alam (indeclinable)
    [indeclinable]
    ala (noun, neuter)
    [adverb], [nominative single], [accusative single]
  • aśvasyā -
  • aśvasya (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    aśvasya (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
    aśva (noun, masculine)
    [genitive single]
  • agre -
  • agre (indeclinable)
    [indeclinable]
    agra (noun, masculine)
    [locative single]
    agra (noun, neuter)
    [nominative dual], [vocative dual], [accusative dual], [locative single]
    agrā (noun, feminine)
    [nominative dual], [vocative single], [vocative dual], [accusative dual]
    agri (noun, masculine)
    [vocative single]
  • nikṣipya -
  • nikṣipya (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    nikṣipya (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
  • puṣkariṇī -
  • puṣkariṇī (noun, feminine)
    [compound], [nominative single]
    puṣkarin (noun, neuter)
    [nominative dual], [vocative dual], [accusative dual]
  • tīre -
  • tīra (noun, masculine)
    [locative single]
    tīra (noun, neuter)
    [nominative dual], [vocative dual], [accusative dual], [locative single]
  • samā -
  • sama (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    sama (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
    samā (noun, feminine)
    [nominative single]
    sam (verb class 1)
    [imperative active second single]
    samā (Preverb)
    [Preverb]
  • aviśat -
  • viś (verb class 6)
    [imperfect active third single]
  • Cannot analyse 7
  • Line 3: “tataḥ śayāno madhuraṃ gītaśabdamaśṛṇot || 8 |
  • tataḥ -
  • tataḥ (indeclinable adverb)
    [indeclinable adverb]
    tataḥ (indeclinable correlative)
    [indeclinable correlative]
    tataḥ (indeclinable)
    [indeclinable]
    tad (noun, neuter)
    [ablative single], [ablative dual], [ablative plural]
    tata (noun, masculine)
    [nominative single]
    tan -> tata (participle, masculine)
    [nominative single from √tan class 8 verb]
    sa (noun, masculine)
    [ablative single], [ablative dual], [ablative plural]
    (noun, feminine)
    [ablative single], [ablative dual], [ablative plural]
  • śayāno* -
  • śayāna (noun, masculine)
    [nominative single]
    śī -> śayāna (participle, masculine)
    [nominative single from √śī class 2 verb]
  • madhuram -
  • madhuram (indeclinable)
    [indeclinable]
    madhura (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
    madhura (noun, neuter)
    [adverb], [nominative single], [accusative single]
    madhurā (noun, feminine)
    [adverb]
  • gīta -
  • gīta (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    gīta (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
  • śabdam -
  • śabda (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
  • aśṛṇot -
  • śru (verb class 5)
    [imperfect active third single]
  • Cannot analyse 8
  • Line 4: “sa śrutvācintayat
  • sa -
  • sa (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
    sa (noun, masculine)
    [nominative single]
  • śrutvā -
  • śru -> śrutvā (absolutive)
    [absolutive from √śru]
  • acintayat -
  • cint (verb class 10)
    [imperfect active third single]
  • Line 5: “neha manuṣyagatiṃ paśyāmi
  • neha -
  • nah (verb class 4)
    [perfect active second plural]
  • manuṣyagatim -
  • manuṣyagati (noun, masculine)
    [accusative single]
    manuṣyagati (noun, feminine)
    [accusative single]
  • paśyā -
  • paśya (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    paśya (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
    paśyā (noun, feminine)
    [nominative single]
    paś -> paśya (participle, masculine)
    [vocative single from √paś class 10 verb]
    paś -> paśya (participle, neuter)
    [vocative single from √paś class 10 verb]
    paś -> paśyā (participle, feminine)
    [nominative single from √paś class 10 verb]
  • ami -
  • amin (noun, masculine)
    [compound], [adverb]
    amin (noun, neuter)
    [compound], [adverb], [nominative single], [vocative single], [accusative single]
  • Line 6: “kasya khalvayaṃ gītaśabda iti
  • kasya -
  • kas -> kasya (absolutive)
    [absolutive from √kas]
    ka (noun, masculine)
    [genitive single]
    ka (noun, neuter)
    [genitive single]
    kaḥ (pronoun, masculine)
    [genitive single]
    kim (pronoun, neuter)
    [genitive single]
  • khalva -
  • khalu (indeclinable)
    [indeclinable]
    khalva (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    khalu (noun, masculine)
    [compound], [adverb], [nominative dual], [vocative dual], [accusative dual]
    khalu (noun, feminine)
    [compound], [adverb], [nominative dual], [vocative dual], [accusative dual]
    khalu (noun, neuter)
    [compound], [adverb], [nominative single], [vocative single], [accusative single]
  • ayam -
  • aya (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
    idam (pronoun, masculine)
    [nominative single]
  • gīta -
  • gīta (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    gīta (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
  • śabda* -
  • śabda (noun, masculine)
    [nominative single]
  • iti -
  • iti (indeclinable particle)
    [indeclinable particle]
    iti (noun, feminine)
    [compound], [adverb]

Other editions:

Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Mahabharata Verse 3.190.9

Cover of edition (2013)

The complete Mahabharata (12 Volumes)
by Kisari Mohan Ganguly (2013)

4900 pages; [Publisher: Munshiram Manoharlal Publishers Pvt. Ltd.] ISBN: ‎ 812150094X or 9788121500944;

Buy now!
Cover of edition (2003)

The Mahabharata in Kannada (Set of 32 Volumes)
by Bharatha Darshana Bangalore (2003)

ಶ್ರೇಮಹಭಾರತ [ಮಹಾಭಾರತ]; 13907 pages;

Buy now!

Preview of verse 3.190.9 in Kannada sript:
ತತಸ್ತಸ್ಯ ವನಷಣ್ಡಸ್ಯ ಮಧ್ಯೇಽತೀವ ರಮಣೀಯಂ ಸರೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಾಶ್ವ ಏವ ವ್ಯಗಾಹತ ॥ ೬ ॥
ಅಥಾಶ್ವಸ್ತಃ ಸ ಬಿಸಮೃಣಾಲಮಶ್ವಸ್ಯಾಗ್ರೇ ನಿಕ್ಷಿಪ್ಯ ಪುಷ್ಕರಿಣೀತೀರೇ ಸಮಾವಿಶತ್ ॥ ೭ ॥
ತತಃ ಶಯಾನೋ ಮಧುರಂ ಗೀತಶಬ್ದಮಶೃಣೋತ್ ॥ ೮ ॥
ಸ ಶ್ರುತ್ವಾಚಿನ್ತಯತ್ ।
ನೇಹ ಮನುಷ್ಯಗತಿಂ ಪಶ್ಯಾಮಿ ।
ಕಸ್ಯ ಖಲ್ವಯಂ ಗೀತಶಬ್ದ ಇತಿ ॥ ೯ ॥

Cover of edition (2008)

The Complete Mahabharata (9 volumes)
by M. N. Dutt (2008)

6415 pages; Sanskrit Text with English Translation; [Edited By: Dr. Ishwar Chandra Sharma & Dr. O.N. Bimali] [Publisher: Parimal Publication Pvt. Ltd.]

Buy now!
Cover of edition (2017)

Mahabharata (Hindi Translation, Six Volumes)
by Sahityacharya Pandit Ramnarayandutt Shastri Pandey "Ram" (2017)

7350 pages; [महाभारत] [Publisher: Gita Press, Gorakhpur] 44 Color and Black/white illustrations.

Buy now!
Cover of Bengali edition

The Mahabharata in Bengali (Two Volumes)
by Akshay Library, Kolkata (2019)

3049 pages; [মহাভারত] [মহার্ষী বদভ্যাস (Maharishi Vedvyas)]

Buy now!

Preview of verse 3.190.9 in Bengali sript:
ততস্তস্য বনষণ্ডস্য মধ্যেঽতীব রমণীযং সরো দৃষ্ট্বা সাশ্ব এব ব্যগাহত ॥ ৬ ॥
অথাশ্বস্তঃ স বিসমৃণালমশ্বস্যাগ্রে নিক্ষিপ্য পুষ্করিণীতীরে সমাবিশত্ ॥ ৭ ॥
ততঃ শযানো মধুরং গীতশব্দমশৃণোত্ ॥ ৮ ॥
স শ্রুত্বাচিন্তযত্ ।
নেহ মনুষ্যগতিং পশ্যামি ।
কস্য খল্বযং গীতশব্দ ইতি ॥ ৯ ॥

Cover of Gujarati edition

Mahabharat in Gujarati (20 Volumes)
by Dinkar Joshi (દિનકર જોશી) (2010)

14252 pages; [મહાભારત] [Publisher: Pravin Prakashan Pvt. Ltd, Rajkot]

Buy now!

Preview of verse 3.190.9 in Gujarati sript:
તતસ્તસ્ય વનષણ્ડસ્ય મધ્યેઽતીવ રમણીયં સરો દૃષ્ટ્વા સાશ્વ એવ વ્યગાહત ॥ ૬ ॥
અથાશ્વસ્તઃ સ બિસમૃણાલમશ્વસ્યાગ્રે નિક્ષિપ્ય પુષ્કરિણીતીરે સમાવિશત્ ॥ ૭ ॥
તતઃ શયાનો મધુરં ગીતશબ્દમશૃણોત્ ॥ ૮ ॥
સ શ્રુત્વાચિન્તયત્ ।
નેહ મનુષ્યગતિં પશ્યામિ ।
કસ્ય ખલ્વયં ગીતશબ્દ ઇતિ ॥ ૯ ॥

Cover of edition (2018)

Shri Mahabharatam in Malayalam (2 volumes)
by Swami Mridananda (2018)

1681 pages; [Publisher: Ramakrishna Math, Thrissur]

Buy now!

Preview of verse 3.190.9 in Malayalam sript:
തതസ്തസ്യ വനഷണ്ഡസ്യ മധ്യേഽതീവ രമണീയം സരോ ദൃഷ്ട്വാ സാശ്വ ഏവ വ്യഗാഹത ॥ ൬ ॥
അഥാശ്വസ്തഃ സ ബിസമൃണാലമശ്വസ്യാഗ്രേ നിക്ഷിപ്യ പുഷ്കരിണീതീരേ സമാവിശത് ॥ ൭ ॥
തതഃ ശയാനോ മധുരം ഗീതശബ്ദമശൃണോത് ॥ ൮ ॥
സ ശ്രുത്വാചിന്തയത് ।
നേഹ മനുഷ്യഗതിം പശ്യാമി ।
കസ്യ ഖല്വയം ഗീതശബ്ദ ഇതി ॥ ൯ ॥

Cover of edition (2018)

Mahabharata in Telugu (7 Volumes)
by Gita Press, Gorakhpur (2018)

7248pages

Buy now!

Preview of verse 3.190.9 in Telugu sript:
తతస్తస్య వనషణ్డస్య మధ్యేఽతీవ రమణీయం సరో దృష్ట్వా సాశ్వ ఏవ వ్యగాహత ॥ ౬ ॥
అథాశ్వస్తః స బిసమృణాలమశ్వస్యాగ్రే నిక్షిప్య పుష్కరిణీతీరే సమావిశత్ ॥ ౭ ॥
తతః శయానో మధురం గీతశబ్దమశృణోత్ ॥ ౮ ॥
స శ్రుత్వాచిన్తయత్ ।
నేహ మనుష్యగతిం పశ్యామి ।
కస్య ఖల్వయం గీతశబ్ద ఇతి ॥ ౯ ॥

Like what you read? Consider supporting this website: