Kautilya Arthashastra [sanskrit]
37,100 words | ISBN-13: 9788171106417
The Sanskrit edition of Kautilya’s Arthashastra, an ancient encyclopedic treatise dealing with the ssience of politics, economics and warfare. Other topics include internal and foreign affairs, civil, military, commercial, fiscal, judicial, tables of weights, measures of length and divisions of time. Kautilya is also named Vishnugupta and Chanakya and his Artha-shastra can be dated to 321-296 B.C. Original title: Kauṭilya-Arthaśāstra (कौटिल्य-अर्थशास्त्र).
Chapter 13.3
[English text for this chapter is available]
śreṇīmukhyamāptaṃ niṣpātayet || KAZ_13.3.01 ||
sa paramāśrtya pakṣāpadeśena svaviṣayātsācivyakarasahāyopādānaṃ kurvīta || KAZ_13.3.02 ||
kṛtāpasarpopacayo vā paramanumānya svāmino dūṣyagrāmaṃ vītahastyaśvaṃ dūṣyāmātyaṃ daṇḍamākrandaṃ vā hatvā parasya preṣayet || KAZ_13.3.03 ||
janapadaikadeśaṃ śreṇīmaṭavīṃ vā sahāyopādānārthaṃ saṃśrayeta || KAZ_13.3.04 ||
viśvāsamupagataḥ svāminaḥ preṣayet || KAZ_13.3.05 ||
tataḥ svāmī hastibandhanamaṭavīghātaṃ vāpadiśya gūḍhameva praharet || KAZ_13.3.06 ||
etenāmātyāṭavikā vyākhyātāḥ || KAZ_13.3.07 ||
śatruṇā maitrīṃ kṛtvāmātyānavakṣipet || KAZ_13.3.08 ||
te tacchatroḥ preṣayeyuḥ bhartāraṃ naḥ prasādaya iti || KAZ_13.3.09 ||
sa yaṃ dūtaṃ preṣayettamupālabheta bhartā te māmamātyairbhedayati na ca punarihāgantavyamiti || KAZ_13.3.10 ||
athaikamamātyaṃ niṣpātayet || KAZ_13.3.11 ||
sa paramāśritya yogāpasarpāparaktadūṣyānaśaktimataḥ stenāṭavikānubhayopaghātakānvā parasyopaharet || KAZ_13.3.12 ||
āptabhāvopagataḥ pravīrapuruṣopaghātamasyopaharedantapālamāṭavikaṃ daṇḍacāriṇaṃ vā dṛḍhamasau cāsau ca te śatruṇā saṃdhatte iti || KAZ_13.3.13 ||
atha paścādabhityaktaśāsanairenān ghātayet || KAZ_13.3.14 ||
daṇḍabalavyavahāreṇa vā śatrumudyojya ghātayet || KAZ_13.3.15 ||
kṛtyapakṣopagraheṇa vā parasyāmitraṃ rājānamātmanyapakārayitvābhiyuñjīta || KAZ_13.3.16 ||
tataḥ parasya preṣayet asau te vairī mamāpakaroti tamehi sambhūya haniṣyāvaḥ bhūmau hiraṇye vā te parigrahaḥ iti || KAZ_13.3.17 ||
pratipannamabhisatkṛtyāgatamavaskandena prakāśayuddhena vā śatruṇā ghātayet || KAZ_13.3.18 ||
abhiviśvāsanārthaṃ bhūmidānaputrābhiṣekarakṣāpadeśena vā grāhayet || KAZ_13.3.19 ||
aviṣahyamupāṃśudaṇḍena vā ghātayet || KAZ_13.3.20 ||
sa ceddaṇḍaṃ dadyānna svayamāgacchettamasya vairiṇā ghātayet || KAZ_13.3.21 ||
daṇḍena vā prayātumicchenna vijigīṣuṇā tathāpyenamubhayataḥsampīḍanena ghātayet || KAZ_13.3.22 ||
aviśvasto vā pratyekaśo yātumicched rājyaikadeśaṃ vā yātavyasyādātukāmaḥ tathāpyenaṃ vairiṇā sarvasaṃdohena vā ghātayet || KAZ_13.3.23 ||
vairiṇā vā saktasya daṇḍopanayena mūlamanyato hārayet || KAZ_13.3.24 ||
śatrubhūmyā vā mitraṃ paṇeta mitrabhūmyā vā śatrum || KAZ_13.3.25 ||
tataḥ śatrubhūmilipsāyāṃ mitreṇātmanyapakārayitvābhiyuñjīta iti samānāḥ pūrveṇa sarva eva yogāḥ || KAZ_13.3.26 ||
śatruṃ vā mitrabhūmilipsāyāṃ pratipannaṃ daṇḍenānugṛhṇīyāt || KAZ_13.3.27 ||
tato mitragatamatisaṃdadhyāt || KAZ_13.3.28 ||
kṛtapratividhāno vā vyasanamātmano darśayitvā mitreṇāmitramutsāhayitvātmānamabhiyojayet || KAZ_13.3.29 ||
tataḥ sampīḍanena ghātayetjīvagrāheṇa vā rājyavinimayaṃ kārayet || KAZ_13.3.30 ||
mitreṇāśritaścecchatruragrāhye sthātumicchetsāmantādibhirmūlamasya hārayet || KAZ_13.3.31 ||
daṇḍena vā trātumichettamasya ghātayet || KAZ_13.3.32 ||
tau cenna bhidyeyātāṃ prakāśamevānyonyabhūmyā paṇeta || KAZ_13.3.33 ||
tataḥ parasparaṃ mitravyañjanā vā ubhayavetanā vā dūtānpreṣayeyuḥ ayaṃ te rājā bhūmiṃ lipsate śatrusaṃhitaḥ iti || KAZ_13.3.34 ||
tayoranyataro jātāśaṅkāroṣaḥ pūrvavacceṣteta || KAZ_13.3.35 ||
durgarāṣṭradaṇḍamukhyānvā kṛtyapakṣahetubhirabhivikhyāpya pravrājayet || KAZ_13.3.36 ||
te yuddhāvaskandāvarodhavyasaneṣu śatrumatisaṃdadhyuḥ || KAZ_13.3.37 ||
bhedaṃ vāsya svavargebhyaḥ kuryuḥ || KAZ_13.3.38 ||
abhityaktaśāsanaiḥ pratisamānayeyuḥ || KAZ_13.3.39 ||
lubdhakavyañjanā vā māṃsavikrayeṇa dvāhsthā dauvārikāpāśrayāścorābhyāgamaṃ parasya dvistririti nivedya labdhapratyayā bharturanīkaṃ dvidhā niveśya grāmavadhe'vaskande ca dviṣato brūyuḥ āsannaścoragaṇaḥ mahāṃścākrandaḥ prabhūtaṃ sainyamāgacchatu iti || KAZ_13.3.40 ||
tadarpayitvā grāmaghātadaṇḍasya sainyamitaradādāya rātrau durgadvāreṣu brūyuḥ hataścoragaṇaḥ siddhayātramidaṃ sainyamāgatam dvāramapāvriyatāmiti || KAZ_13.3.41 ||
pūrvapraṇihitā vā dvārāṇi dadyuḥ || KAZ_13.3.42 ||
taiḥ saha prahareyuḥ || KAZ_13.3.43 ||
kāruśilpipāṣaṇḍakuśīlavavaidehakavyañjanānāyudhīyānvvā paradurge praṇidadhyāt || KAZ_13.3.44 ||
teṣāṃ gṛhapatikavyañjanāḥ kāṣṭhatṛṇadhānyapaṇyaśakaṭaiḥ praharaṇāvaraṇānyabhihareyuḥ devadhvajapratimābhirvā || KAZ_13.3.45 ||
tatastadvyañjanāḥ pramattavadhamavaskandapratigrahamabhipraharaṇaṃ pṛṣṭhataḥ śaṅkhadundubhiśabdena vā praviṣṭamityāvedayeyuḥ || KAZ_13.3.46 ||
prākāradvārāṭṭālakadānamanīkabhedaṃ ghātaṃ vā kuryuḥ || KAZ_13.3.47 ||
sārthagaṇavāsibhirātivāhikaiḥ kanyāvāhikairaśvapaṇyavyavahāribhirupakaraṇahārakairdhānyakretṛvikretṛbhirvā pravrajitaliṅgibhirdūtaiśca daṇaḍatinayanaṃ saṃdhikarmaviśvāsanārtham || KAZ_13.3.48 ||
iti rājāpasarpāḥ || KAZ_13.3.49 ||
eta evāṭavīnāmapasarpāḥ kaṇṭakaśodhanoktāśca || KAZ_13.3.50 ||
vrajamaṭavyāsannamapasarpāḥ sārthaṃ vā corairghātayeyuḥ || KAZ_13.3.51 ||
kṛtasaṃketamannapānaṃ cātra madanarasaviddhaṃ vā kṛtvāpagaccheyuḥ || KAZ_13.3.52 ||
gopālakavaidehakāśca tataścorān gṛhītaloptrabhārānmadanarasavikārakāle'vaskandayeyuḥ || KAZ_13.3.53 ||
saṃkarṣaṇadaivatīyo vā muṇḍajaṭilavyañjanaḥ prahavaṇakarmaṇā madanarasayogenātisaṃdadhyāt || KAZ_13.3.54 ||
athāvaskandaṃ dadyāt || KAZ_13.3.55 ||
śauṇḍikavyañjano vā daivatapretakāryotsavasamājeṣvāṭavikān surāvikrayopāyananimittaṃ madanarasayogenātisaṃdadhyāt || KAZ_13.3.56 ||
athāvaskandaṃ dadyāt || KAZ_13.3.57 ||
grāmaghātapraviṣṭāṃ vā vikṣipya bahudhāṭavīm || KAZ_13.3.58ab ||
ghātayediti corāṇāmapasarpāḥ prakīrtitāḥ || KAZ_13.3.58cd ||
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Arthashastra Chapter 13.3
The Kautiliya Arthasastra: 3 Volumes
by R.P. Kangle (2019)
[Publisher: Motilal Banarsidass Publishers Pvt. Ltd.]
Buy now!
A Dictionary of Technical Terms in Kautilya's Arthasastra
by Bijoya Goswami Dev And Debarchana Sarkar Dev (2005)
DSA (Sanskrit), Jadavpur University Series; [Publisher: Sanskrit Pustak Bhandar]
Buy now!
Kautilya's Arthasastra with Five Commentaris
by Acharya Vishnu Gupta (आचार्य विष्णु गुप्त) (1991)
1947 pages; Set of 4 Volumes; [Sampurnanand Sanskrit University]
Buy now!
The Arthasastra of Kautilya (Bengali Translation)
by Radhagovinda Basak (2015)
971 pages; Set of 2 Volumes; [Sanskrit Book Depot]
Buy now!
Arthasastra of Kautilya (Hindi Translation)
by Vachaspati Gairola (वाचस्पति गैरोला) (2017)
910 pages; कौटिलीय अर्थशास्त्रम् (संस्कृत एवम् हिन्दी अनुवाद); [Publisher: Chaukhambha Vidya Bhawan]
Buy now!
Kautiliya Arthasastra (Gujarati translation)
by Niteen R. Desai (નીતીન ર દેસાઈ) (2010)
359 pages; [Philosophical-Cultural Test] કૌટિલીય અર્થશાસ્ત્ર (દાર્શનિક -સાંસ્કૃતિક પરીક્ષણ); [Publisher: Lalbhai Dalpatbhai Bharatiya Sanskriti Vidyamandir, Ahemdabad]
Buy now!
Kautilya Arthashastra (Kannada translation)
by Ankita Pustaka, Bangalore (2010)
632 pages; ಕೌತಲಿಯ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ;
Buy now!
Kautilya Economics (Marathi)
by B R Hivargaonkar (0)
586 pages; कौटिलीय अर्थशास्त्र; [Publisher: Varada Books, Pune]
Buy now!
Arthasastram Kautilyan (Malayalam)
by K.V.M. (2016)
568 pages; कौटिलीय अर्थशास्त्र; [Publisher: Kerala Sahitya Akademi, Thrissur]; ISBN: 9788176903004
Buy now!