Chapter 25

pañcaviṃśo'dhyāyaḥ - 25
śrīḥ{1}---
itthaṃ te kathitaḥ śakra tārakasyaiṣa vistaraḥ|
saṃsāratārikāyā me tārikāyāḥ śṛṇu kramam || 1 ||
1. - - - - - - - - - - - - -
{1. śrīruvāca I. }
varṇānāṃ {2}vidhisiddhyarthaṃ saṃjñāḥ pūrvaṃ niśāmaya|
śrutāsu vidhivadyāsu vidhirmāntraḥ{3} pravartate || 2 ||
2. - - - - - - - - - - - - -
{2. siddhi B. E. }
{3. mantraḥ A. B. C. I. }
akāraścāprameyaśca prathamo vyāpakaḥ smṛtaḥ|
ādidevastathākāra ānando gopanaḥ smṛtaḥ || 3 ||
3. - - - - - - - - - - - - -
rāmasaṃjña ikāraśca iddha iṣṭaḥ prakīrtitaḥ|
īkāraḥ pañcabindurvai viṣṇurmāyā puraṃdara || 4 ||
4. - - - - - - - - - - - -
ukāro bhuvanākhyaśca uddāma udayastathā|
ūkāra ūrjo lokeśaḥ prajñādhārākhya eva ca || 5 ||
5. - - - - - - - - - - - - -
satyaśca ṛtadhāmā ca ṛkāraḥ sa tu cāṅkuśaḥ|
ṝkāro viṣṭarākhyaśca jvālā caiva prasāraṇam || 6 ||
6. - - - - - - - - - - - - -
liṅgātmā bhagavān prokto lṛkārastārakaḥ smṛtaḥ|
lṛkāro dīrghaghoṇaśca{4} devadattastathā{5} virāṭ || 7 ||
7. - - - - - - - - - - - - - -
{4. koṇaśca A. }
{5. sthiro I. }
tryaśra ekārasaṃjñaśca jagadyoniravigrahaḥ|
aiśvaryaṃ yogadhātā{6} ca ai sa airāvaṇaḥ smṛtaḥ || 8 ||
8. - - - - - - - - - - - - - -
{6. dātā A. B. C. }
okāra otadehaśca{7} odanaścaiva vikramī|
aurvo'tha bhūdharākhyaśca au smṛto hyauṣadhātmakaḥ || 9 ||
9. - - - - - - - - - - - - - -
{7. devaśca C. D. G. }
trailokyaiśvaryado vyāpī vyomeśoṃ'kāra eva ca|
visargaḥ sṛṣṭikṛtkhyāto hyaḥkāraḥ parameśvaraḥ || 10 ||
10. - - - - - - - - - - - - -
{8}kamalaśca karālaśca kakāraḥ prakṛtiḥ parā|
khakāraḥ kharvadehaśca vedātmā viśvabhāvanaḥ || 11 ||
11. - - - - - - - - - - - -
{8. kapilaśca B.; amalaśca D. }
{9}gadadhvaṃsī gakārastu govindaśca gadādharaḥ|
ghakārastvatha gharmāṃśustejasvī dīptimāṃstathā || 12 ||
12. - - - - - - - - - - - - -
{9. gata A. B. E. }
ṅakāra ekadaṃṣṭrākhyo bhūtātmā bhūtabhāvanaḥ|
cakāraścañcalaścakrī{10} candrāṃśuḥ sa tu kathyate || 13 ||
13. - - - - - - - - - - - - - - -
{10. cakraḥ A. D. }
chandaḥpatiśchaladhvaṃsī{11} chakāraśchanda eva ca|
janmahantājitaścaiva jakāraścaiva śāśvataḥ || 14 ||
14. - - - - - - - - - - - -
{11. baladhvaṃsī B. }
jhakāro jhaṣasaṃjñaśca sāmagaḥ sāmapāṭhakaḥ|
īśvaraścottamākhyaśca ñakārastattvadhārakaḥ || 15 ||
15. - - - - - - - - - - - -
candrī ṭakāra āhlādo viśvāpyāyakarastathā|
dhārādharaṣṭhakāraśca nemiḥ kaustubha ucyate || 16 ||
16. - - - - - - - - - - - - -
daṇḍadhāro ḍakāraśca mausalo'khaṇḍavikramaḥ|
ḍhakāro viśvarūpaśca vṛṣakarmā pratardanaḥ || 17 ||
17. - - - - - - - - - - -
ṇakāro'bhayadaḥ śāstā vaikuṇṭha iti{12} kīrtitaḥ|
{13}takārastālalakṣmā ca vairājaḥ sraghdharaḥ smṛtaḥ || 18 ||
18. - - - - - - - - - - - - - - -
{12. vaikuṇṭhaḥ pari B. C. F. I. }
{13. D. omits 4 lines from here. }
{14}dhanvī bhuvanapālaśca thakāraḥ sarvarodhakaḥ|
dattāvakāśo damano dakāraḥ śāntidaḥ smṛtaḥ || 19 ||
19. - - - - - - - - - - - - -
{14. B. and C. omit 4 lines from here. }
dhakāraḥ śārṅgadhṛddhartā mādhavaśca prakīrtitaḥ|
naro nārāyaṇaḥ panthā nakāraḥ samudāhṛtaḥ || 20 ||
20. - - - - - - - - - - - -
pakāraḥ padmanābhaśca pavitraḥ paścimānanaḥ|
phakāraḥ phullanayano lāṅgalī śvetasaṃjñitaḥ{15} || 21 ||
21. - - - - - - - - - - - - - -
{15. saṃjñakaḥ B. C. F. I. }
bakāro vāmano hrasvaḥ pūrṇāṅgaḥ sa ca kathyate|
{16}bhallātako bhakāraśca jñeyaḥ siddhiprado dhruvaḥ || 22 ||
22. - - - - - - - - - - - - - -
{16. bhallāṭakaḥ B. C. E. }
makāro mardanaḥ kālaḥ pradhānaḥ paripaṭhyate|
caturgatiryakāraśca susūkṣmaḥ śaṅkha ucyate || 23 ||
23. - - - - - - - - - - - - -
aśeṣabhuvanādhāro ro'nalaḥ kālapāvakaḥ|
lakāro vibudhākhyaśca dhareśaḥ puruṣeśvaraḥ || 24 ||
24. - - - - - - - - - - - -
varāhaścāmṛtādhāro vakāro varuṇaḥ smṛtaḥ|
śakāraḥ śaṃkaraḥ śāntaḥ puṇḍarīkaḥ prakīrtitaḥ || 25 ||
25. - - - - - - - - - - - - -
{17}nṛsiṃhaścāgnirūpaśca ṣakāro bhāskarastathā|
sakārastvamṛtastṛptiḥ somaśca parikīrtitaḥ || 26 ||
26. - - - - - - - - - - - - -
{17. F. omits 2 lines from here. }
{18}sūryo hakāraḥ prāṇastu paramātmā prakīrtitaḥ|
ananteśaḥ kṣakārastu vargānto garuḍastathā{19} || 27 ||
27. - - - - - - - - - - - - - -
{18. sūro A. F. G. }
{19. smṛtaḥ A. I. }
aśeṣasaṃjñā varṇānāmityetāḥ kīrtitā mayā|
anulomavilomena varṇyā varṇasya vai punaḥ || 28 ||
28. saṃjñāyāmanulomena saṃkhyāyāṃ vilomena cetyarthaḥ| "aṅkānāṃ vāmato gatiḥ" iti prasiddham|
saṃjñā saṃkhyā{20} ca yā śakra sāmānyā sā mahāmate|
cidaṃśāḥ sarva evaite varṇā bhāsvaravigrahāḥ || 29 ||
29. - - - - - - - - - - - -
{20. saṃkhyā saṃjñā A. }
kāraṇaṃ sarvamantrāṇāṃ lakṣmīśaktyupabṛṃhitāḥ|
stutā saṃpūjitā dhyātā {21}varṇāḥ saṃjñābhirādarāt || 30 ||
30. - - - - - - - - - - - - - - -
{21. varṇasaṃjñābhiḥ A. }
prayacchanti parāmṛddhiṃ vijñānaṃ bhāvayantyapi|
parasparāṅgabhāvaṃ ca mantrotpattau vrajantyamī || 31 ||
31. - - - - - - - - - - - - -
carācare'smiṃstannāsti yadamībhirna bhāvitam|
nityā yadyapi tā divyā mantrāṇāṃ mūrtayaḥ parāḥ || 32 ||
32. - - - - - - - - - - - - - -
tathāpyevaṃvidhairvarṇairbhāvitā iti cintanā{22}|
bhavanti pūrṇasāmarthyā mantrāḥ śāsranidarśanāt || 33 ||
33. - - - - - - - - - - - - -
{22. cintanāḥ C.; cintanāt I. }
ālambanaṃ dhiyāṃ caiva bhavantyevaṃ mahāmate|
abhāge'pi yathā vyomni dhiyā bhāgaḥ prakalpyate || 34 ||
34. - - - - - - - - - - - - - -
saukaryāya tathā mantre varṇabhāgo'nucintyate|
kṛtvaiva bhāvagāṃ vyāptiṃ varṇānāṃ pūjanaṃ tridhā || 35 ||
35. - - - - - - - - - - - - -
bhūmau padme tathā{23} devyāstanau{24} mantrān samuddharet|
paramātmānamādāya yojayet kālavahninā || 36 ||
36. tārikāmantramuddharati---paramātmānamiti| paramātmā hakāraḥ| kālavahniḥ rephaḥ| māyā īkāraḥ| trailokyaiśvaryadaḥ anusvāraḥ| eṣāṃ yoge hrīṃ iti tārikāmantraḥ|
{23. athavā D. F. }
{24. tato I. }
trailokyaiśvaryadopetamāyāmasminniyojayet|
iyaṃ sā paramā śaktirvaiṣṇavī sarvakāmadā || 37 ||
37. - - - - - - - - - - - -
sattā pūrṇā{25} cidānandā mama mūrtirnirantarā|
iyaṃ sā paramā niṣṭhā yā sā brahmavidāṃ dhruvā{26} || 38 ||
38. - - - - - - - - - - - - - - - -
{25. pūrṇa F. I. }
{26. vidastu vā F. }
asyāṃ niṣṭhāya tattvajñā viśanti brahma manmayam|
saiṣā tattvavidāṃ mukhyaiḥ śāsre śāsre vicintyate || 39 ||
39. - - - - - - - - - - - - -
otaṃ protamamuṣyāṃ vai jagacchabdārthatāmayam|
anayaiva sadā sāṃkhyaiḥ saṃkhyāye'haṃ sanātanī || 40 ||
40. - - - - - - - - - - - - -
anayaiva samādhisthaiḥ samādhīye samādhinā|
abhidhīye'nayaivāhaṃ śaivaiḥ ṣaṭ‌triṃśadantimā || 41 ||
41. - - - - - - - - - - - -
mahārājñī tathaivāhamanayaiva trayī parā|
ṛgyajuḥsāmasaṃghāte{27} cintye{28} saure ca maṇḍale || 42 ||
42. - - - - - - - - - - - - - - - - -
{27. saṃkhyāte C. F. }
{28. cintyā A. }
taruṇīṃ rūpasaṃpannāṃ sarvāvayavasundarīm{29}|
anayaiva vyavasyanti lokāyatavicakṣaṇāḥ || 43 ||
43. - - - - - - - - - - - -
{29. śobhinīm I. }
kṣaṇabhaṅgavidhānajñaiścintye nirviṣayā ca dhīḥ|
ārhataiścānayaivāhaṃ yakṣīnāmnā sadoditā{30} || 44 ||
44. - - - - - - - - - - - - -
{30. uditā sadā D. I. }
paramā tārikā śaktistāriṇī tārikākṛtiḥ|
lakṣmīḥ padmā mahālakṣmīstārā gaurī nirañjanā || 45 ||
45. - - - - - - - - - - - - - -
hṛllekhā paramātmasthā yā śaktirbhuvaneśvarī|
cicchaktiḥ {31}śāntirūpā ca ghoṣaṇī{32} ghoṣasaṃbhavā || 46 ||
46. - - - - - - - - - - - - - - - - -
{31. śānta B. D. }
{32. ghoṣiṇī D. }
kāmadhenurmahādhenurjagadyonirvibhāvarī|
evamādīni nāmāni śāsre śāsre vicakṣaṇaiḥ || 47 ||
47. - - - - - - - - - - - - -
tārikāyā niruktāni vede vede ca paṇḍitaiḥ|
asyā evāparā mūrtirvijñeyā tvanutārikā || 48 ||
48. - - - - - - - - - - - -
śāntaṃ niyojayet sthāne pūrvasya paramātmanaḥ|
śeṣamanyatsamaṃ{33} hyeṣā tanurme'nyānutārikā || 49 ||
49. śāntaḥ śakāraḥ| anyat samamiti| tārikayā samam| rīṃ iti yojanīyamityarthaḥ| śrīṃ ityanutārikāmantraḥ|
{33. etatsamam D. }
tārikāyāmivāsyāṃ ca vijñeyaṃ vaibhavaṃ mahat|
ime śaktī pare divye mama tanvau puraṃdara || 50 ||
50. - - - - - - - - - - - - -
yatkiṃcidetayā sādhyaṃ sādhanīyaṃ tadanyayā|
ime pūrvāparībhāvaṃ prajato'nyonyavāñchayā||
samyaksādhayataścaiva sādhakānāmabhīpsitam || 51 ||
51. - - - - - - - - - - - - -
iti {34}śrīpāñcarātrasāre lakṣmītantre {35}tārānutārāprakāśo nāma pañcaviṃśo'dhyāyaḥ
{34. śrīpañcarātra A.; śrīpāñcarātre B. }
{35. tārakānutāraprakāśaḥ G.; I. omits the title. }
********iti pañcaviṃśo'dhyāyaḥ********