Yoga Vasistha [sanskrit]

223,437 words | ISBN-10: 8171101519

The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.

Chapter XXVIII

śrīrāma uvāca |
vajrāṅgasārādbrahmāṇḍakuḍyānnibiḍamaṇḍalāt |
koṭiyojanasaṃpuṣṭātkathaṃ te nirgate'bale || 1 ||
[Analyze grammar]

śrīvasiṣṭha uvāca |
kva brahmāṇḍaṃ kva tadbhittiḥ kvātrāsau vajrasāratā |
kilāvaśyaṃ sthite devyāvantaḥpuravarāmbare || 2 ||
[Analyze grammar]

tasminneva girigrāme tasminnevālayāmbare |
brāhmaṇaḥ sa vasiṣṭhākhya āsvādayati rājatām || 3 ||
[Analyze grammar]

tameva maṇḍapākāśakoṇakaṃ śūnyamātrakam |
catuḥsamudraparyantaṃ bhūtalaṃ so'nubhūtavān || 4 ||
[Analyze grammar]

ākāśātmani bhūpīṭhaṃ tasmiṃstadrājapattanam |
rājasadmānubhavati sa ca sā cāpyarundhatī || 5 ||
[Analyze grammar]

līlābhidhānā sā jātā tayā ca jñaptirarcitā |
jñaptyā saha samullaṅghya khamāścaryamanoharam || 6 ||
[Analyze grammar]

prādeśamātre nabhasi sā tatraivagṛhodare |
brahmāṇḍāntaramāsādya girigrāmakamandire || 7 ||
[Analyze grammar]

brahmāṇḍātparinirgatya svagṛhe sthitimāyayau |
svapnātsvapnāntaraṃ prāpya yathā talpagataḥ pumān || 8 ||
[Analyze grammar]

pratibhāmātramevaitatsarvamākāśamātrakam |
na brahmāṇḍaṃ na saṃsāro na kuḍyādi na dūratā || 9 ||
[Analyze grammar]

svacittameva kacati tayostādṛṅmanoharam |
vāsanāmātrasollekhaṃ kva brahmāṇḍaṃ kva saṃsṛtiḥ || 10 ||
[Analyze grammar]

nirāvaraṇamevedaṃ jñaptyākāśamanantakam |
kiṃcitsvacittenonnītaṃ spandayuktyeva mārutaḥ || 11 ||
[Analyze grammar]

cidākāśamajaṃ śāntaṃ sarvatraiva hi sarvadā |
cittvājjagadivābhāti svayamevātmanātmani || 12 ||
[Analyze grammar]

yena buddhaṃ tu tasyaitadākāśādapa śūnyakam |
na buddhaṃ yena tasyaitadvajrasārācalopamam || 13 ||
[Analyze grammar]

gṛha eva yathā svapne nagaraṃ bhāti bhāsuram |
tathaitadasadevāntaściddhātau bhāti bhāsvaram || 14 ||
[Analyze grammar]

yathā marau jalaṃ buddhaṃ kaṭakatvaṃ ca hemani |
asatsadiva bhātīdaṃ tathā dṛśyatvamātmani || 15 ||
[Analyze grammar]

evamākathayantyau te lalane lalitākṛtī |
gṛhānniryayaturbāhyaṃ cārucakramaṇakramaiḥ || 16 ||
[Analyze grammar]

ādṛśye grāmalokena prekṣamāṇe purogirim |
cumbitākāśakuharaṃ saṃspṛṣṭādityamaṇḍalam || 17 ||
[Analyze grammar]

nānāvarṇākhilotphullavicitravananirmalam |
nānānirjharanirhrādakūjadvanavihaṃgamam || 18 ||
[Analyze grammar]

vicitramañjarīpuñjapiñjarāmbudamaṇḍalam |
svabhramacchagulucchāgraviśrāntakhagasārasam || 19 ||
[Analyze grammar]

sāravañjulavistāraguptākhilasarittaṭam |
asamāptaśilāśvabhralatāvartanamārutam || 20 ||
[Analyze grammar]

puṣpāgrapihitākāśakośakuḍyakavāridam |
pataddīrghasaritsrotaḥ sphuranmuktākalāpakam || 21 ||
[Analyze grammar]

caladvṛkṣavanavyūhavātavellisarittaṭam |
nānāvanākulopāntacchāyāsatataśītalam || 22 ||
[Analyze grammar]

atha te lalane tatra tadā dadṛśatuḥ svayam |
taṃ girigrāmakaṃ vyomnaḥ svargakhaṇḍamiva cyutam || 23 ||
[Analyze grammar]

raṭatpraṇālīpaṭalaṃ pūrṇapuṣkariṇīgaṇam |
dvijaiḥ kucakucaiḥ kūjatsvalīlāśvabhrakacchakam || 24 ||
[Analyze grammar]

gacchadgovṛndahuṃkārakarālākhilakuñjakam |
kuñjagulmakakhaṇḍāḍhyaṃ sacchāyaghanaśādvalam || 25 ||
[Analyze grammar]

duṣpraveśārkakiraṇaṃ dṛśannīhāradhūsaram |
udagramañjarīpuñjajaṭālaṃ viśikhāntaram || 26 ||
[Analyze grammar]

śilākuharavāḥsphālaproccalanmuktanirjharaiḥ |
smāritācalanirdhūtkṣīrodakajalaśriyam || 27 ||
[Analyze grammar]

phalamālyamahābhārabhāsurairajiradrumaiḥ |
ānīya puṣpasaṃbhāraṃ tiṣṭhadbhiriva saṃkulam || 28 ||
[Analyze grammar]

tarattaraṅgajhāṃkārakārimārutakampitaiḥ |
kīrṇapuṣpasamāvṛṣṭaṃ drumairapi rasākulaiḥ || 29 ||
[Analyze grammar]

aśaṅkitaśilākūṭasravadabbinduṭaṃkṛtaiḥ |
kiṃcitkṛtaravaṃ guptairaśaṅkaiḥ śaṅkitaiḥ khagaiḥ || 30 ||
[Analyze grammar]

utphālalaharīśrāntasīkarāsvādanākulaiḥ |
nadyāmuḍuparāvartavṛttibhirvihagairvṛtam || 31 ||
[Analyze grammar]

uttālatālaviśrāntakākālokanaśaṅkitaiḥ |
bālaiḥ pragopitāmikṣākhaṇḍaṃ jīrṇasvabhuktakaiḥ || 32 ||
[Analyze grammar]

puṣpaśekharasaṃbhāravasanagrāmabālakam |
kharjūranimbajambīragahanopāntaśītalam || 33 ||
[Analyze grammar]

kṣaumāgrahastāmbarayā mañjarīpūrṇakarṇayā |
kṣutkṣīṇayākrāntarathyaṃ grāmakīṭakakāntayā || 34 ||
[Analyze grammar]

sarittaraṅgasaṃghaṭṭasaṃrāvāśrutasaṃkatham |
karmajāḍyaghanatrāsavāñchitaikāntasaṃsthitam || 35 ||
[Analyze grammar]

dadhiliptāsyahastāṃsaiḥ snigdhapuṣpalatādharaiḥ |
nagnairgomayapaṅkāṅkairbālairākulacatvaram || 36 ||
[Analyze grammar]

tīraśādvalavallīnāṃ dolāndolanakāribhiḥ |
taraṅgairvāhyamānasya lekhikāṅkitasaikatam || 37 ||
[Analyze grammar]

dadhikṣīraghanāmodamattamantharamakṣikam |
kāmabhuktārthatodvāṣpajarjarābalabālakam || 38 ||
[Analyze grammar]

gomayāsiktavalayakaranārīkṛtakrudham |
dhammillavalanāvyagratrastastrīvihasajjanam || 39 ||
[Analyze grammar]

dāntapuṣpacchadotsannapatatkakudavāyasam |
gṛharathyāgaṇadvārakīrṇakrūrakuraṇṭakam || 40 ||
[Analyze grammar]

gṛhapārśvasthitaśvabhrakuñjaiḥ kusumitaprabhaiḥ |
pratyahaṃ prātarāgulphamākīrṇakusumājiram || 41 ||
[Analyze grammar]

caraccamarasāraṅgajālajaṅgalakhaṇḍakam |
guñjānikuñjasaṃjātaśaṣpasuptamṛgārbhakam || 42 ||
[Analyze grammar]

ekāntasuptavatsaikakarṇaspandāstamakṣikam |
gopocchiṣṭīkṛtadadhikhasṛkkispandimakṣikam || 43 ||
[Analyze grammar]

samastasadmasaṃkṣīṇamakṣikākṣiptamākṣikam |
phullāśokadrumodyānakṛtalākṣikamandiram || 44 ||
[Analyze grammar]

sīkarāsāramarutā nityārdravikacadrumam |
kadambamukulaprotasamastacchādanatṛṇam || 45 ||
[Analyze grammar]

pratikṛttalatāphullaketakotkarapāṇḍuram |
vahatprāṇālapaṭalīraṇadgurugurāravam || 46 ||
[Analyze grammar]

vātāyanaguhāniryatsodhaviśrāntavāridam |
pūrṇapuṣkariṇīpaṅktipūrṇarājapṛthūttaram || 47 ||
[Analyze grammar]

nīrandhraviṭapicchāyāśītalāmalaśādvalam |
sarvaśaṣpāgravārbindupratibimbitatārakam || 48 ||
[Analyze grammar]

anāratapatatphullahimavarṣasitālayam |
vicitramañjarīpuṣpapatrasatphalapādapam || 49 ||
[Analyze grammar]

gṛhakakṣāntarālīnameghasuptaciraṇṭikam |
saudhasthameghavidyudbhiranādeyapradīpakam || 50 ||
[Analyze grammar]

kandarānilabhāṃkāraghanaghuṃghumamaṇḍapam |
caraccakorahārītahariṇīhārimandiram || 51 ||
[Analyze grammar]

unnidrakandalodvāntamāṃsalāmodamantharaiḥ |
marudbhirmandamāyātumārabdhairlolapallavam || 52 ||
[Analyze grammar]

lāvakālāpalīlāyāmālīnalalanāgaṇam |
kokakokilakākolakolāhalasamākulam || 53 ||
[Analyze grammar]

śālatālatamālābjanīlatatphalamālinam |
vallīvalayavinyāsavilāsavalitadrumam || 54 ||
[Analyze grammar]

ālolapallavalatāvalitāyanānāmutphullakandalaśilīndhrasugandhitānām |
tālītamāladalatāṇḍavamaṇḍapānāmārāmaphullakusumadrumaśītalānām || 55 ||
[Analyze grammar]

sārāvavāricalanākulagokulānāmānīlasasyakusumasthalaśobhitānām |
tīradrumaprakaraguptasaridrayāṇāṃ nīrandhrapuṣpitalatāgravitānakānām || 56 ||
[Analyze grammar]

udyānakundamakarandasugandhitānāṃ gandhāndhaṣaṭpadakulāntaritāmbujānām |
saundaryatarjitapurandaramandirāṇāṃ rājīvarājirajasāruṇitāmbarāṇām || 57 ||
[Analyze grammar]

raṃhovahadgirinadīravaghargharāṇāṃ kundāvadātajaladadyutibhāsurāṇām |
saudhasthitollasitaphullalatālayānāṃ līlāvalolakalakaṇṭhavihaṅgamānām || 58 ||
[Analyze grammar]

ullāsikausumadalāstaraṇasthayūnāmāpādamāvalitamālyavilāsinīnām |
sarvatra sundaranavāṅkuradanturāṇāṃ śobhollasadvaralatākulamārgaṇānām || 59 ||
[Analyze grammar]

saṃjātakomalalatotpalasaṃkulānāṃ |
tiṣṭhatpayodapaṭasaṃvalitālayānām |
nīhārahāraharitasthalaviśrutānāṃ saudhasthameghataḍidākulitāṅganānām || 60 ||
[Analyze grammar]

nīlotpalollasitasaurabhasundarāṇāṃ huṃkārahārihīratonmukhagokulānām |
viśrabdhamugdhamṛgasāragṛhājirāṇāmunnṛtyabarhighanasīkaranirjharāṇām || 61 ||
[Analyze grammar]

saugandhyamattapavanāhataviklavānāṃ vaprauṣadhijvalanavismṛtadīpakānām |
kolāhalākulakulāyakulākulānāṃ kulyākulākalakalāśrutasaṃkathānām || 62 ||
[Analyze grammar]

muktāphalaprakarasundarabindupātaśītākhiladrumalatātṛṇapallavānām |
lakṣmīmanastamitapuṣpavikāsabhājāṃ śaknoti kaḥ kalayituṃ girimandirāṇām || 63 ||
[Analyze grammar]

Other editions:

Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter XXVIII

Cover of edition (1891)

Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)

Buy now!
Cover of Gujarati edition

Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)

[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.

Buy now!
Cover of edition (2019)

Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)

Set of 4 Volumes; 9789383972142.

Buy now!
Cover of edition (2009)

The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)

Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.

Buy now!
Let's grow together!

I humbly request your help to keep doing what I do best: provide the world with unbiased sources, definitions and images. Your donation direclty influences the quality and quantity of knowledge, wisdom and spiritual insight the world is exposed to.

Let's make the world a better place together!

Like what you read? Help to become even better: