Yoga-sutra with Bhoja Vritti [sanskrit]
9,596 words
The Sanskrit edition of the Rājamārtaṇḍa or Bhojavṛtti by Bhojarāja.—This represents the commentary on the yoga aphorisms of Patañjali by King Bhoja who ruled in the 11th century. The material was typed by Suryansu Ray from a traditional old manuscript belonging to the family Guru.
Sūtra 1.33
idānīṃ cittasaṃskārāpādakaparikarmakathanamupāyāntaramāha —
maitrīkaruṇāmuditopekṣāṇāṃ sukhaduḥkhapuṇyāpuṇyaviṣayānāṃ bhāvanātaścittaprasādanam || samādhi 33 ||
vṛttiḥ — maitrī sauhārdam | karuṇā kṛpā | muditā harṣaḥ | upekṣaudāsīnyam | etā yathākramaṃ sukhiteṣu duḥkhiteṣu puṇyavatsvapuṇyavatsu ca vibhāvayet | tathāhi — sukhiteṣu sādhuṣu eṣāṃ sukhitvamiti maitrīṃ kuryānna tu īrṣyām | duḥkhiteṣu kathaṃ nu nāmaiṣāṃ duḥkhanivṛttiḥ syāditi kṛpāmeva kuryānna tāṭasthyam | puṇyavatsu puṇyānumodanena harṣameva kuryānna tu kimete puṇyavanta iti vidveṣam | apuṇyavatsu caudāsīnyameva bhāvayennānumodanaṃ na vā dveṣam | sūtre sukhaduḥkhādiśabdaistadvantaḥ pratipāditāḥ | tadevaṃ maitryādiparikarmaṇā citte prasīdati sukhena samādherāvirbhāvo bhavati | parikarma caitadbāhyaṃ karma | yathā gaṇite miśrakādivyavahāro gaṇitaniṣpattaye saṃkalitādikarmopakārakatvena pradhānakarmaniṣpattaye bhavatyevaṃ dveṣarāgādipratipakṣabhūtamaitryādibhāvanayā samutpāditaprasādaṃ cittaṃ samprajñātādisamādhiyogyaṃ sampadyate | rāgadveṣāveva mukhyatayā vikṣepamutpādayataḥ | tau cet samūlamunmūlitau syātāṃ tadā prasannatvānmanaso bhavatyekāgratā || 33 ||