Kathasaritsagara [sanskrit]
by C. H. Tawney | 2014 | 226,424 words | ISBN-13: 9789350501351
The Sanskrit edition of the Kathasaritsagara referencing the English translation and grammatical analysis. Written by Somadeva and dating from the 12th century, the Kathasaritsagara (or Katha-sarit-sagara) represents an epic legend narrating the adventures of Naravahanadatta as he strives to become the destined emperor of the Vidyadharas. Alternative titles: (Kathāsaritsāgara, कथासरित्सागर, Kathā-sarit-sāgara)
Chapter 6
tataḥ prātaḥ samutthāya piturvatseśvarasya saḥ |
naravāhanadatto 'tra darśanāyāntikaṃ yayau || 1 ||
[Analyze grammar]
tatra padmāvatīdevī bhrātari svagṛhāttataḥ |
āgate magadheśasya tanaye siṃhavarmaṇi || 2 ||
[Analyze grammar]
tatsvāgatakathāpraśnapravādair divase gate |
naravāhanadattaḥ svaṃ bhuktvā mandiramāyayau || 3 ||
[Analyze grammar]
tatra śaktiyaśaḥ sotkaṃ taṃ vinodayituṃ niśi |
tataḥ sa gomukho dhīmānimāmakathayatkathām || 4 ||
[Analyze grammar]
babhūva kvāpi sacchāyo mahānnyagrodhapādapaḥ |
śakuntaśabdaiḥ pathikānviśramāyāhvayanniva || 5 ||
[Analyze grammar]
tatrāsīn meghavarṇākhyaḥ kākarājaḥ kṛtālayaḥ |
tasyāvamardanāmābhūdulūkādhipatī ripuḥ || 6 ||
[Analyze grammar]
sa tasya kākarājasya tatra rātrāv ulūkarāṭ |
etya kākān bahūn hatvā kṛtvā paribhavaṃ yayau || 7 ||
[Analyze grammar]
prātaḥ sa kākarājo 'tra sabhājyovāca mantriṇaḥ |
uḍḍīvyaḍīvisaṃḍīvipraḍīvicirajīvinaḥ || 8 ||
[Analyze grammar]
sa śatruḥ paribhūyāsmāṃllabdhalakṣyo balī punaḥ |
āpatedeva tattatra pratīkāro nirūpyatām || 9 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvābhāṣatoḍḍīvī śatrau balavati prabho |
anyadeśāśrayaḥ kāryastasyaivānunayo 'thavā || 10 ||
[Analyze grammar]
śrutvaitad āḍīvy āha sma sadyo na bhayam apy adaḥ |
parāśayaṃ svaśaktiṃ ca vīkṣya kurmo yathākṣamam || 11 ||
[Analyze grammar]
tato jagāda saṃḍīvī maraṇaṃ deva śobhanam |
na tu praṇamanaṃ śatrorvideśe vāpi jīvanam || 12 ||
[Analyze grammar]
yoddhavyaṃ tena sākaṃ naḥ kṛtāvad yena śatruṇā |
rājā sahāyavāñ śūraḥ sotsāho jayati dviṣaḥ || 13 ||
[Analyze grammar]
atha praḍīvī vakti sma na jayyaḥ sa balī raṇe |
saṃdhiṃ kṛtvā tu hantavyaḥ saṃprāpte 'vasare punaḥ || 14 ||
[Analyze grammar]
cirajīvī tato 'vādītkaḥ saṃdhirdūta eva kaḥ |
āsṛṣṭi vairaṃ kākānāmulūkais tatra ko vrajet || 15 ||
[Analyze grammar]
mantrasādhyamidaṃ mantro mūlaṃ rājyasya cocyate |
śrutvaitatkākarājastaṃ so 'bravīccīrajīvinam || 16 ||
[Analyze grammar]
vṛddhastvaṃ vetsi cettanme brūhi tvaṃ kena hetunā |
kākolūkasya vairitvaṃ mantraṃ vakṣyasyataḥ param || 17 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā kākarājaṃ taṃ cirajīvī jagāda saḥ |
vāgdoṣo 'yaṃ śrutā kiṃ na gardabhākhyāyikā tvayā || 18 ||
[Analyze grammar]
kenāpi rajakenaitya gardabhaḥ puṣṭaye kṛśaḥ |
parasasyeṣu mukto 'bhūdācchādya dvīpicarmaṇā || 19 ||
[Analyze grammar]
sa tāni khādan dvīpīti janais trāsān na vāritaḥ |
ekena dadṛśe jātu kārṣikeṇa dhanurbhṛtā || 20 ||
[Analyze grammar]
sa taṃ dvīpīti manvānaḥ kubjībhūya bhayānataḥ |
kambalāveṣṭitatanurgantuṃ pravavṛte tataḥ || 21 ||
[Analyze grammar]
taṃ ca dṛṣṭvā tathāyāntaṃ kharo 'yamiti cintayan |
kharastaṃ svarutenoccair vyāharatsasyapoṣitaḥ || 22 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā gardabhaṃ matvā tam upetya sa kārṣikaḥ |
avadhīccharaghātena kṛtavair aṃ svayā girā || 23 ||
[Analyze grammar]
evaṃ vāgdoṣato 'smākam ulūkaiḥ saha vairitā |
pūrvaṃ hy arājakā āsan kadācid api pakṣiṇaḥ || 24 ||
[Analyze grammar]
te saṃbhūyārabhante sma pakṣirājābhiṣecanam |
sarve kartumulūkasya ḍhaukitacchattracāmaram || 25 ||
[Analyze grammar]
tāvac ca gaganāyātastaddṛṣṭvā vāyaso 'bravīt |
re mūḍhāḥ santi no haṃsakokilādyā na kiṃ khagāḥ || 26 ||
[Analyze grammar]
yena krūradṛśaṃ pāpamimamapriyadarśanam |
abhiṣiñcatha rājye 'smindhigulūkamamaṅgalam || 27 ||
[Analyze grammar]
rājā prabhāvavān kāryo yasya nāmaiva siddhikṛt |
tathā ca śṛṇutātraikāṃ kathāṃ vo varṇayāmy aham || 28 ||
[Analyze grammar]
asti candrasaro nāma mahadbhūrijalaṃ saraḥ |
śilīmukhākhyas tattīre 'pyuvāsa śaśakeśvaraḥ || 29 ||
[Analyze grammar]
tatrāvagrahaśuṣke 'nyanipāne gajayūthapaḥ |
caturdantābhidhāno 'mbhaḥ pātum āgāt kadācana || 30 ||
[Analyze grammar]
tasya yūthena śaśaka gāhamānena tatra te |
śilīmukhasya bahavaḥ śaśarājasya cūrṇitāḥ || 31 ||
[Analyze grammar]
tato gajapatau tasmin gate so 'tra śilīmukhaḥ |
duḥkhito vijayaṃ nāma śaśaṃ prāhānyasaṃnidhau || 32 ||
[Analyze grammar]
labdhāsvādo gajendro 'yaṃ punaḥ punarihaiṣyati |
niḥśeṣayiṣyaty asmāṃś ca tadupāyo 'tra cintyatām || 33 ||
[Analyze grammar]
gaccha tasyāntikaṃ paśya yuktiḥ kāpyasti tena vā |
tvaṃ hi kāryam upāyaṃ ca vetsi vaktuṃ ca yuktimān || 34 ||
[Analyze grammar]
yatra yatra gatastvaṃ hi tatra tatrābhavacchubham |
iti sa preṣitastena prītas tatra yayau śanaiḥ || 35 ||
[Analyze grammar]
mārgānusārāt prāptaṃ ca vāraṇendraṃ dadarśa tam |
yathā tathā ca yuktaḥ syāt saṃgamo balineti saḥ || 36 ||
[Analyze grammar]
śaśo 'driśikharārūḍho dhīmāṃstamavadadgajam |
ahaṃ devasya candrasya dūtastvāṃ caivamāha saḥ || 37 ||
[Analyze grammar]
śītaṃ candrasaro nāma nivāso 'sti saro mama |
tatrāsate śaśāsteṣāṃ rājāhaṃ te ca me priyāḥ || 38 ||
[Analyze grammar]
ata evāsmi śītāṃśuḥ śaśī ceti gataḥ prathām |
tatsaro nāśitaṃ te ca śaśakā me hatāstvayā || 39 ||
[Analyze grammar]
bhūyaḥ kartāsi cedevaṃ mattaḥ prāpsyasi tatphalam |
etaddūtācchaśāc chrutvā gajendraḥ so 'bravīdbhayāt || 40 ||
[Analyze grammar]
naivaṃ kariṣye bhūyo 'haṃ mānyo me bhagavāñ śaśī |
tadehi darśayāmas te yāvat taṃ prārthayeḥ sakhe || 41 ||
[Analyze grammar]
ityūcivān sa nāgendramānīya saraso 'ntare |
tatra tasmai śaśaścandrapratibimbamadarśayat || 42 ||
[Analyze grammar]
taddṛṣṭvā dūrato natva bhayātkampasamākulaḥ |
vanaṃ dvipendraḥ sa yayau bhūyas tatra ca nāyayau || 43 ||
[Analyze grammar]
pratyakṣaṃ tac ca dṛṣṭvā sa śaśarājaḥ śilīmukhaḥ |
saṃmānya taṃ śaśaṃ dūtamavasattatra nirbhayaḥ || 44 ||
[Analyze grammar]
ity uktvā vāyaso bhūyaḥ pakṣiṇastānabhāṣata |
evaṃ prabhuḥ svanāmnaiva yasya kaścinna bādhate || 45 ||
[Analyze grammar]
tadulūko divāndho 'yaṃ kṣudro rājyaṃ kuto 'rhati |
kṣudraś ca syādaviśvāsyas tatra caitāṃ kathāṃ śṛṇu || 46 ||
[Analyze grammar]
kadācitkvāpi vṛkṣe 'hamavasaṃ tatra cāpy adhaḥ |
pakṣī kapiñjalo nāma vasati sma kṛtālayaḥ || 47 ||
[Analyze grammar]
sa kadācid gataḥ kvāpi yāvan na divasān bahūn |
āyāti tāvat tannīḍaṃ tam etya śaśako 'vasat || 48 ||
[Analyze grammar]
dinaiḥ kapiñjalo 'trāgāttato 'sya śaśakasya ca |
nīḍo me tava netyevaṃ vivāda udabhūddvayoḥ || 49 ||
[Analyze grammar]
nirṇetāraṃ tataḥ sabhyamanveṣṭuṃ prasthitāvubhau |
tāvahaṃ kautukāddraṣṭumanvagacchamalakṣitaḥ || 50 ||
[Analyze grammar]
gatvā stokaṃ sarastīre 'hiṃsādhṛtamṛṣāvratam |
dhyānārdhamīlitadṛśaṃ mārjāraṃ tāvapaśyatām || 51 ||
[Analyze grammar]
etam eva ca pṛcchāvaḥ kiṃ nyāyyamiha dhārmikam |
ity uktvā tau biḍālaṃ tam upetyaivamavocatām || 52 ||
[Analyze grammar]
śṛṇu nau bhagavannyāyaṃ tapasvī tvaṃ hi dhārmikaḥ |
śrutvaitadalpayā vācā biḍālastau jagāda saḥ || 53 ||
[Analyze grammar]
na śṛṇomi tapaḥkṣāmo dūrādāyāta me 'ntikam |
dharmo hy asamyaṅ nirṇīto nihantyubhayalokayoḥ || 54 ||
[Analyze grammar]
ity uktvāśvāsya tāvagramānīyaṃ sa biḍālakaḥ |
ubhāvapyavadhītkṣudraḥ sākaṃ śaśakapiñjalau || 55 ||
[Analyze grammar]
tadevaṃ nāsti viśvāsaḥ kṣudrakarmaṇi durjane |
tasmādulūko rājāyaṃ na kartavyo 'tidurjanaḥ || 56 ||
[Analyze grammar]
ity uktāḥ pakṣiṇastena vāyasena tatheti te |
abhiṣekamulūkasya nivāryetastato yayuḥ || 57 ||
[Analyze grammar]
adyaprabhṛti yūyaṃ ca vayaṃ cānyonyaśatravaḥ |
smara yāmītyulūkastaṃ kākamuktvā krudhā yayau || 58 ||
[Analyze grammar]
kāko 'pi yuktamuktaṃ tu matvā vignastato 'bhavat |
vāṅmātrotpāditāsahyavair ātko nānutapyate || 59 ||
[Analyze grammar]
evaṃ vāgdoṣasaṃbhūtaṃ vairaṃ naḥ kauśikaiḥ saha |
ity uktvā kākarājaṃ taṃ cirajīvyavadatpunaḥ || 60 ||
[Analyze grammar]
bahavo balinas te ca jetuṃ śakyā na kauśikāḥ |
bahavo hi jayantīha śṛṇu cātra nidarśanam || 61 ||
[Analyze grammar]
chāgaṃ krītaṃ gṛhītvāṃse grāmāt ko'pi vrajandvijaḥ |
bahubhir dadṛśe mārge dhūrtaiśchāgaṃ jihīrṣubhiḥ || 62 ||
[Analyze grammar]
ekaś ca tebhya āgatya tam uvāca sasaṃbhramam |
brahman kathamayaṃ skandhe gṛhītaḥ śvā tvayā tyaja || 63 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā tamanādṛtya sa dvijaḥ prākramadyadā |
tato 'nyau dvāvupetyāgre tadvadeva tamūcatuḥ || 64 ||
[Analyze grammar]
tataḥ sasaṃśayo yāvad yāti cchāgaṃ nirūpayan |
tāvad anye trayo 'bhyetya tam evam avadañ śaṭhāḥ || 65 ||
[Analyze grammar]
kathaṃ yajñopavītaṃ tvaṃ śvānaṃ ca vahase samam |
nūnaṃ vyādho na vipras tvaṃ haṃsyanena śunā mṛgān || 66 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā sa dvijo dadhyau nūnaṃ bhūtena kenacit |
bhrāmito 'haṃ dṛśaṃ hṛtvā sarve paśyanti kiṃ mṛṣā || 67 ||
[Analyze grammar]
iti vipraḥ sa taṃ tyaktvā chāgaṃ snātvā gṛhaṃ yayau |
dhūrtāś ca nītvā tam ajaṃ yathecchaṃ samabhakṣayan || 68 ||
[Analyze grammar]
ity uktvā cirajīvī taṃ vāyaseśvaram abravīt |
tadevaṃ deva bahavo balavantaś ca durjayāḥ || 69 ||
[Analyze grammar]
tasmādbalivirodhe 'sminyadahaṃ vacmi tatkuru |
kiṃcilluñcitapakṣaṃ māṃ tyaktvāsyaiva taroradhaḥ || 70 ||
[Analyze grammar]
yūyaṃ girimimaṃ yāta kṛtārtho yāvadevy aham |
tac chrutvā taṃ tathetyatra krudhevolluñcitacchadam || 71 ||
[Analyze grammar]
kṛtyādhastaṃ giriṃ prāyātkākarājaḥ sa sānugaḥ |
cirajīvi tu tatrāsītpatitvā svatarostale || 72 ||
[Analyze grammar]
tatas tatrāyayau rātrau sānugaḥ sa ulūkarāṭ |
avamardo na cāpaśyattatraikam apivāyasam || 73 ||
[Analyze grammar]
tāvat sa cirajīvyatra mandaṃ mandaṃ virautyadhaḥ |
śrutvā colūkarājastamavatīrya dadarśa saḥ || 74 ||
[Analyze grammar]
kas tvaṃ kim evaṃbhūto 'sīty apṛcchat taṃ savismayaḥ |
tataḥ sa cirajīvī taṃ rujevālpasvaro 'vadat || 75 ||
[Analyze grammar]
cirajīvītyahaṃ tasya sacivo vāyasaprabhoḥ |
sa ca dātumavaskandamaicchatte mantrisaṃmatam || 76 ||
[Analyze grammar]
tatas tanmantriṇo 'nyāṃstānnirbhartsyāhaṃ tam abravam |
yadi pṛcchasi māṃ mantraṃ yadi cāhaṃ matastava || 77 ||
[Analyze grammar]
tan na kāryo balavatā kauśikendreṇa vigrahaḥ |
kāryastvanunayas tasya nītiṃ cedanumanyase || 78 ||
[Analyze grammar]
śrutvaitacchatrupakṣo 'yamiti krodhātprahṛtya me |
sa kākaḥ svaiḥ samaṃ mittrair mūrkho 'vasthāmimāṃ vyadhāt || 79 ||
[Analyze grammar]
kṣiptvā ca māṃ tarutale kvāpi sānucaro gataḥ |
ity uktvā cirajīvī sa śvasannāsīdadhomukhaḥ || 80 ||
[Analyze grammar]
ulūkarājaś ca tataḥ sa papraccha svamantriṇaḥ |
kimetasya vidhātavyamasmābhiś cirajīvinaḥ || 81 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā dīptanayano nāma mantrī jagāda tam |
arakṣyo rakṣyate cauro 'py upakārīti sajjanaiḥ || 82 ||
[Analyze grammar]
tathā hi pūrvaṃ kvāpy āsīdvaṇikko 'i sa kāmapi |
vṛddho 'py arthaprabhāveṇa pariṇinye vaṇiksutām || 83 ||
[Analyze grammar]
sā tasya śayane nityaṃ jarāto 'bhūtparāṅmukhī |
vyatītapuṣpakāle 'tra bhramarīva tarorvane || 84 ||
[Analyze grammar]
ekadā cāviśaccauro niśi śayyāsthayostayoḥ |
taṃ dṛṣṭvā sā parāvṛtya tamāśliṣyatpatiṃ bhayāt || 85 ||
[Analyze grammar]
tamabhyudayamāścaryaṃ matvā yāvannirīkṣate |
diśas tatra vaṇiktāvatkoṇe cauraṃ dadarśa tam || 86 ||
[Analyze grammar]
upakāryasi me tattvāṃ na bhṛtyair ghātayāmy aham |
ity uktvā so 'tha cauraṃ taṃ rakṣitvā prāhiṇodvaṇik || 87 ||
[Analyze grammar]
evaṃ rakṣyo 'yamasmākaṃ cirajīvyupakārakaḥ |
ity uktvā dīptanayano mantrī tūṣṇīṃ babhūva saḥ || 88 ||
[Analyze grammar]
tato 'nyaṃ vakranāsākhyaṃ mantriṇaṃ kauśikeśvaraḥ |
sa pṛcchati sma kiṃ kāryaṃ samyagvaktuṃ bhavāniti || 89 ||
[Analyze grammar]
vakranāsatato 'vādīdrakṣyo 'yaṃ paramarmavit |
asmākametayor vairaṃ śreyase svāmimantriṇoḥ || 90 ||
[Analyze grammar]
nidarśanakathā deva śrūyatāmatra vacmi te |
kaścitpratigraheṇa dve gāvau prāpa dvijottamaḥ || 91 ||
[Analyze grammar]
tasya dṛṣṭvātha cauras te gāvau netumacintayat |
tatkālaṃ rākṣasaḥ ko'pi tamaicchatkhādituṃ dvijam || 92 ||
[Analyze grammar]
tadarthaṃ niśi gacchantau daivāttau caurarākṣasau |
militvānyonyamuktārthau tatra prayayatuḥ samam || 93 ||
[Analyze grammar]
ahaṃ dhenū harāmyādau tvadgṛhīto hy ayaṃ dvijaḥ |
supto yadi prabuddhastaddhareyaṃ goyugaṃ katham || 94 ||
[Analyze grammar]
maivaṃ harāmy ahaṃ pūrvaṃ vipraṃ no ced vṛthā mama |
bhaved gokhuraśabdena prabuddhe 'smin pariśramaḥ || 95 ||
[Analyze grammar]
iti praviśya tadviprasadanaṃ caurarākṣasau |
yāvattau kalahāyete tāvat prābodhi sa dvijaḥ || 96 ||
[Analyze grammar]
utthāyāttakṛpāṇe ca tasminrakṣoghnajāpini |
brāhmaṇe jagmatuścaurarākṣasau dvau palāyya tau || 97 ||
[Analyze grammar]
evaṃ tayor yathā bhedo hitāyābhūddvijanmanaḥ |
tathā bhedo hito 'smākaṃ kākendracirajīvinoḥ || 98 ||
[Analyze grammar]
ity ukto vakranāsena kauśikendraḥ svamantriṇam |
taṃ ca prākārakarṇākhyamapṛcchatso 'pyuvāca tam || 99 ||
[Analyze grammar]
cirajīvyanukampyo 'yamāpannaḥ śaraṇāgataḥ |
śaraṇāgatahetoḥ prāksvamāmiṣamadācchibiḥ || 100 ||
[Analyze grammar]
prākārakarṇāc chrutvaitat sacivaṃ krūralocanam |
ulūkarājaḥ papraccha so 'pi tadvad abhāṣata || 101 ||
[Analyze grammar]
tato raktākṣanāmānaṃ sacivaṃ kauśikeśvaraḥ |
tathaiva paripapraccha so 'pi prājño 'bravīdidam || 102 ||
[Analyze grammar]
rājannapanayenaitair mantribhir nāśito bhavān |
pratīyante na nītijñāḥ kṛtāvajñasya vairiṇaḥ || 103 ||
[Analyze grammar]
mūrkho dṛṣṭavyalīko 'pi vyājasāntvena tuṣyati |
tathā hi takṣā ko 'pyāsīdbhāryābhūttasya tu priyā || 104 ||
[Analyze grammar]
tāṃ cānyapuruṣāsaktāṃ takṣā buddhvānyalokataḥ |
tattvaṃ jijñāsamānastāṃ bhāryāmavadadekadā || 105 ||
[Analyze grammar]
priye rājājñayā dūraṃ svavyāpārāya yāmy aham |
tattvayā mama saktvādi pātheyaṃ dīyatāmiti || 106 ||
[Analyze grammar]
tatheti dattapātheyastayā nirgatya gehataḥ |
saśiṣyo guptamāgatya tatraiva praviveśa saḥ || 107 ||
[Analyze grammar]
tadadṛṣṭastu khaṭvāyāstasthau śiṣyayutasthale |
sāpy athānāyayattaṃ svaṃ tadbhāryā parapūruṣam || 108 ||
[Analyze grammar]
tena sākaṃ ca khaṭvāyāṃ ramamāṇā patiṃ padā |
spṛṣṭvā kathaṃcit taṃ pāpā mene tatrastham eva tam || 109 ||
[Analyze grammar]
kṣaṇāccopapatis tatra vyākulaḥ pṛcchati sma tām |
brūhi priye kimadhikaṃ priyo 'haṃ tava kiṃ patiḥ || 110 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā kūṭakuśalā taṃ jāraṃ nijagāda sā |
priyo mama patis tasya kṛte prāṇāṃstyajāmy aham || 111 ||
[Analyze grammar]
idaṃ tu cāpalaṃ strīṇāṃ sahajaṃ kriyate 'tra kim |
amedhyam apibhakṣyaṃ syānnāsāṃ syuryadi nāsikāḥ || 112 ||
[Analyze grammar]
etattasyā vacaḥ śrutvā kulaṭāyāḥ sa kṛtrimam |
tuṣṭaḥ śayyātalāttakṣā nirgataḥ śiṣyam abhyadhāt || 113 ||
[Analyze grammar]
dṛṣṭvaṃ tvayādya sākṣī tvaṃ mama bhakteyamīdṛśī |
amumevāśritā kāntaṃ tadetāṃ mūrdhnyahaṃ vahe || 114 ||
[Analyze grammar]
ity uktvā sahasotkṣipya khaṭvāsthāveva tāvubhau |
saśiṣyaḥ sa jaḍo jāyātajjārau śirasāvahan || 115 ||
[Analyze grammar]
itthaṃ pratyakṣadṛṣṭe 'pi doṣe kapaṭasāntvataḥ |
mūrkhastuṣyati hāsyatvaṃ nirvivekaś ca gacchati || 116 ||
[Analyze grammar]
tadeṣa cirajīvī te rakṣyo nāriparigrahaḥ |
upekṣito hy ayaṃ deva hanyādroga iva drutam || 117 ||
[Analyze grammar]
iti raktākṣataḥ śrutvā kauśikendro 'bravītsa tam |
kurvannasmaddhitaṃ sādhuḥ prāpto 'vasthāsmimāmayam || 118 ||
[Analyze grammar]
tatkathaṃ syānna saṃrakṣyaḥ kiṃ kuryādekakaśca naḥ |
iti tatsa nirācakre mantrivākyamulūkarāṭ || 119 ||
[Analyze grammar]
āśvāsayām āsa ca taṃ vāyasaṃ cirajīvinam |
tataḥ sa cirajīvī tamulūkeśaṃ vyajijñapat || 120 ||
[Analyze grammar]
kiṃ mamaitadavasthasya jīvitena prayojanam |
tanme dāpaya kāṣṭhāni yāvadagniṃ viśāmy aham || 121 ||
[Analyze grammar]
ulūkayoniṃ ca varaṃ prārthaye 'haṃ hutāśanam |
tartuṃ vāyasarājasya tasya vairapratikriyām || 122 ||
[Analyze grammar]
ity uktavantaṃ vihasanraktākṣo nijagāda tam |
asmatprabhoḥ prasādāttvaṃ svastha eva kimagninā || 123 ||
[Analyze grammar]
na ca tvaṃ kauśiko bhāvī yāvatkākatvamasti te |
yādṛśo yaḥ kṛto dhātrā bhavettādṛśa eva saḥ || 124 ||
[Analyze grammar]
tathā ca prāṅmuniḥ kaścic chyenahastacyutaṃ śiśum |
mūṣikāṃ prāpya kṛpayā kanyāṃ cakre tapobalāt || 125 ||
[Analyze grammar]
vardhitāmāśrame tāṃ ca sa dṛṣṭvā prāptayauvanām |
munirbalavate dātumicchannādityamāhvayat || 126 ||
[Analyze grammar]
baline ditsitāmetāṃ kanyāṃ pariṇayasva me |
ity uvāca sa carṣistaṃ tatas taṃ so 'bravīdraviḥ || 127 ||
[Analyze grammar]
matto 'pi balavānmeghaḥ sa māṃ sthagayati kṣaṇāt |
tac chrutvā taṃ visṛjyārkaṃ meghamāhūtavānmuniḥ || 128 ||
[Analyze grammar]
aṃ tathaiva ca so 'vādīttenāpyevamavādi saḥ |
matto 'pi balavānvāyuryo vikṣipati dikṣu mām || 129 ||
[Analyze grammar]
ity ukte tena sa munirvayumāhvayati sma tam |
sa tathaiva ca tenoktastam evamavadanmarut || 130 ||
[Analyze grammar]
mayāpi ye na cālyante mattas te balino 'drayaḥ |
śrutvaitadekaṃ śailendramāhvayanmunisattamaḥ || 131 ||
[Analyze grammar]
tathaiva yāvat taṃ vakti tāvat so 'drir jagāda tam |
mūṣakā balino matto ye me chidrāṇi kurvate || 132 ||
[Analyze grammar]
iti krameṇa praty ukto daivatair jñānibhiḥ sa taiḥ |
maharṣirājuhāvaikaṃ mūṣakaṃ vanasaṃbhavam || 133 ||
[Analyze grammar]
kanyāṃ vadaitām ity uktas tenovāca sa mūṣakaḥ |
kathaṃ pravekṣyati bilaṃ mamaiṣā dṛśyatāmiti || 134 ||
[Analyze grammar]
pūrvavanmūṣikaivāstu varamityatha sa bruvan |
munistāṃ mūṣikāṃ kṛtvā tasmai prāyacchadākhave || 135 ||
[Analyze grammar]
evaṃ sudūraṃ gatvāpi yo yādṛk tādṛg eva saḥ |
tadulūko na jātu tvaṃ cirajīvin bhaviṣyasi || 136 ||
[Analyze grammar]
ity uktaścirajīvī sa raktākṣeṇa vyacintayat |
nītijñasya na caitasya rājñānena kṛtaṃ vacaḥ || 137 ||
[Analyze grammar]
śeṣā mūrkhā ime sarve tatkāryaṃ siddham eva me |
iti saṃcintayantaṃ tam ādāya cirajīvinam || 138 ||
[Analyze grammar]
avicāryaiva raktākṣavākyaṃ tadbalagarvitaḥ |
ulūkarājaḥ sa yayāvavamardo nijaṃ padam || 139 ||
[Analyze grammar]
cirajīvī ca taddattamāṃsādyaśanapoṣitaḥ |
tatpārśvastho 'cireṇaiva barhīvābhūtsupakṣatiḥ || 140 ||
[Analyze grammar]
ekadā tamulūkendramavadaddeva yāmy aham |
āśvāsya kākarājaṃ tamānayāmi svamāspadam || 141 ||
[Analyze grammar]
yena rātrau nipatyādya yuṣmābhiḥ sa nihanyate |
ahaṃ bhajāmi caitasya tvatprasādasya niṣkṛtim || 142 ||
[Analyze grammar]
yūyaṃ tṛṇādyair ācchādya dvāraṃ nīḍagṛhāntare |
divā tadāpātabhayātsarve tiṣṭhantu rakṣitāḥ || 143 ||
[Analyze grammar]
ity uktvā tṛṇaparṇādicchannadvāraguhāgatān |
kṛtvolūkānyayau pārśvaṃ cirajīvī nijaprabhoḥ || 144 ||
[Analyze grammar]
tadyuktaś cāyayāvāttavahnidīptacitolmukaḥ |
cañcvā pralambitaikaikakāṣṭhikaiḥ saha vāyasaiḥ || 145 ||
[Analyze grammar]
āgatyaiva divāndhānāṃ teṣāṃ channaṃ tṛṇādibhiḥ |
ulūkānāṃ guhādvāraṃ jvālayām āsa vahninā || 146 ||
[Analyze grammar]
prākṣipattadvadekaikastadānīṃ tāś ca kāṣṭhikaḥ |
samidhyāgniṃ dadāhātra tānulūkānsarājakān || 147 ||
[Analyze grammar]
vināśya śatruṃ kākendrastadyukto 'tha tutoṣa saḥ |
samaṃ kākakulenāgānnijaṃ nyagrodhapādapam || 148 ||
[Analyze grammar]
tatrākhyāya dviṣanmadhyavāsavṛttāntamātmanaḥ |
kākendraṃ meghavarṇaṃ taṃ cirajīvyabravīdidam || 149 ||
[Analyze grammar]
raktākṣa eva sanmantrī tasyāsīttvadripoḥ prabho |
tasyaivākurvatā vākyaṃ madāndhenāsmyupekṣitaḥ || 150 ||
[Analyze grammar]
yadasyākāraṇaṃ matvā vacanaṃ nākarocchaṭhaḥ |
ataḥ so 'panayī mūrkho mayā viśvāsya vañcitaḥ || 151 ||
[Analyze grammar]
vyājānuvṛttyā viśvāsya maṇḍūkā ahinā yathā |
vṛddhaḥ kaś citsukhaṃ prāptumaśaktaḥ puruṣāśraye || 152 ||
[Analyze grammar]
bhekānahiḥ sarastīre tasmiṃstasthau suniścalaḥ |
tathāsthitaṃ ca taṃ bhekāḥ papracchurdūravartinaḥ || 153 ||
[Analyze grammar]
brūhi kiṃ pūrvavannāsmānaśnātyadya bhavāniti |
iti pṛṣṭastadā bhekaiḥ sa taiḥ provāca pannagaḥ || 154 ||
[Analyze grammar]
mayā brāhmaṇaputrasya maṇḍūkamanudhāvatā |
bhrāntyā daṣṭo batāṅguṣṭhaḥ sa ca pañcatvamāyayau || 155 ||
[Analyze grammar]
tatpitrā cāsmi śāpena bhekānāṃ vāhanīkṛtaḥ |
tad yuṣmān katham aśnāmi pratyutāhaṃ vahāmi vaḥ || 156 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā tatra bhekānāṃ rājā vāhasamutsukaḥ |
jalāduttīrya tatpṛṣṭhamārohadgatabhīrmudā || 157 ||
[Analyze grammar]
tatas taṃ vāhanasukhair āvarjya sacivair yutam |
kṛtvāvasannamātmānam uvāca sa sakaitavaḥ || 158 ||
[Analyze grammar]
āhāreṇa vinā deva na gantumahamutsahe |
tanme dehyaśanaṃ bhṛtyo hy avṛttirvartate katham || 159 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā bhekarājastamavocadvāhanapriyaḥ |
kāṃścitparimitāṃstarhi bhuṅkṣva me 'nucarāniti || 160 ||
[Analyze grammar]
tataḥ kramātsa maṇḍūkānahiḥ svecchamabhakṣayat |
tadvāhanābhimānāndhaḥ sehe bhekapatiḥ sa tat || 161 ||
[Analyze grammar]
evaṃ madhyapraviṣṭena mūrkhaḥ prājñena vañcyate |
mayāpyanupraviśyaivaṃ deva tvadripavo hatāḥ || 162 ||
[Analyze grammar]
tasmānnītividā rājñā bhavitavyaṃ kṛtātmanā |
yathecchaṃ bhujyate bhṛtyair hanyate ca parair jaḍaḥ || 163 ||
[Analyze grammar]
śrīriyaṃ ca sadā deva dyūtalīleva sacchalā |
vārivīcīva capalā madireva vimohinī || 164 ||
[Analyze grammar]
sa dhīrasya sumantrasya rājño nirvyasanasya ca |
viśeṣajñasya sotsāhā pāśabaddheva tiṣṭhati || 165 ||
[Analyze grammar]
tadidānīmavahitastvaṃ vidvadvacane sthitaḥ |
nihatārātisukhitaḥ śādhi rājyamakaṇṭakam || 166 ||
[Analyze grammar]
ity ukto mantriṇā meghavarṇaḥ sa cirajīvinā |
saṃmānya taṃ kākarājaścakre rājyaṃ tathaiva tam || 167 ||
[Analyze grammar]
ity uktvā gomukho bhūyo vatseśasutam abhyadhāt |
tadevaṃ prajñayā rājyaṃ tiryagbhir api bhujyate || 168 ||
[Analyze grammar]
niṣprajñāstvavasīdanti lokopahasitāḥ sadā |
tathā ca jaḍadhīrbhṛtyo babhūvāḍhyasya kasyacit || 169 ||
[Analyze grammar]
so 'jānannapi tasyāṅge jānāmītyabhimānataḥ |
sphāraṃ dadau maurkhyabalātprabhostvacamapāṭayat || 170 ||
[Analyze grammar]
tatas tena parityaktaḥ svāmināvasasāda saḥ |
ajānāno haṭāt kurvan prājñamānī vinaśyati || 171 ||
[Analyze grammar]
idaṃ ca śrūyatām anyanmālave bhrātarāv ubhau |
viprāv abhūtām advaidhaṃ tayoḥ pitryam abhūd dhanam || 172 ||
[Analyze grammar]
vibhajyamāne cārthe 'sminnyūnādhikavivādinau |
stheyīkṛta upādhyāyaśchāndasastāvabhāṣata || 173 ||
[Analyze grammar]
vastu vastu same dve dve ardhe kṛtvā vibhajyatām |
yuvābhyāṃ yena naiva syānnyūnādhikakṛtaḥ kaliḥ || 174 ||
[Analyze grammar]
tacchruvā veśmaśayyādibhāṇḍaṃ sarvaṃ paśūnapi |
ekamekaṃ dvidhā kṛtvā mūḍhau vibhajataḥ sma tau || 175 ||
[Analyze grammar]
ekā dāsī tayor āsītsāpi tābhyāṃ dvidhā kṛtā |
tadbuddhvā daṇḍitau rājñā sarvasvaṃ tāvubhāvapi || 176 ||
[Analyze grammar]
dvau lokau nāśayantyevaṃ mūrkhā mūrkhopadeśataḥ |
tasmānmūrkhānna seveta prājñaḥ seveta paṇḍitān || 177 ||
[Analyze grammar]
asaṃtoṣo 'pi doṣāya tathā cedaṃ niśamyatām |
āsan pravrājakāḥ kecid bhikṣāsaṃtoṣapīvarāḥ || 178 ||
[Analyze grammar]
tāndṛṣṭvā puruṣāḥ kecidanyonyaṃ suhṛdo 'bruvan |
aho bhikṣāśino 'pyete pīnāḥ pravrājakā iti || 179 ||
[Analyze grammar]
ekas teṣu tato 'vādīt kautukaṃ darśayāmi vaḥ |
ahaṃ kṛśīkaromy etān bhuñjānān api pūrvavat || 180 ||
[Analyze grammar]
ity uktvā sa nimantryaitān kramāt pravrājakān gṛhe |
ekāhaṃ bhojayām āsa ṣaḍrasāhāram uttamam || 181 ||
[Analyze grammar]
te 'tha mūrkhāstadāsvādaṃ smaranto bhaikṣabhojanam |
na tathābhilaṣanti sma tena durbalatāṃ yayuḥ || 182 ||
[Analyze grammar]
tataḥ pradarśya suhṛdāṃ dṛṣṭvā tatsaṃnidhau ca tān |
pravrājakāṃstadāhāradāyī sa puruṣo 'bravīt || 183 ||
[Analyze grammar]
tadā bhaikṣeṇa saṃtuṣṭā hṛṣṭapuṣṭā ime 'bhavan |
adhunā tadasaṃtoṣaduḥkhāddurbalatāṃ gatāḥ || 184 ||
[Analyze grammar]
tasmātprājñaḥ sukhaṃ vāñchansaṃtoṣe sthāpayenmanaḥ |
lokadvaye 'py asaṃtoṣo duḥsahāśrāntaduḥkhadaḥ || 185 ||
[Analyze grammar]
iti tenānuśiṣṭāste suhṛdo duṣkṛtāspadam |
asaṃtoṣaṃ jahuḥ kasya satsaṅgo na bhavecchubhaḥ || 186 ||
[Analyze grammar]
ayaṃ suvarṇamugdhaś ca devedānīṃ niśamyatām |
pumān kaścij jalaṃ pātuṃ taḍāgamagamadyuvā || 187 ||
[Analyze grammar]
sa jaḍo 'nokahasthasya svārṇacūḍasya pakṣiṇaḥ |
suvarṇavarṇaṃ tatrāmbhasyapaśyatpratibimbakam || 188 ||
[Analyze grammar]
suvarṇamiti matvā tadgrahītuṃ praviveśa tam |
taḍāgaṃ na ca tatprāpa dṛṣṭanaṣṭaṃ cale jale || 189 ||
[Analyze grammar]
āruhyāruhya ca jale sa tat paśyan praviśya tat |
punaḥ punas taḍāgāmbho jighṛkṣur nāpa kiṃcana || 190 ||
[Analyze grammar]
pitrā ca svena dṛṣṭo 'tha pṛṣṭo ninye gṛhaṃ jaḍaḥ |
tāṃ dṛṣṭvā pratimāṃ toye khagaṃ vidrāvya bodhitaḥ || 191 ||
[Analyze grammar]
nirvimarśā mṛṣājñānair muhyantyevamabuddhayaḥ |
upahāsyāḥ pareṣāṃ ca śocyāḥ sveṣāṃ bhavanti ca || 192 ||
[Analyze grammar]
ayaṃ cānyo mahāmūrkhavṛttānto 'tra niśamyatām |
kasyāpyuṣṭro 'vasanno 'bhūdbhāreṇa vaṇijo 'dhvani || 193 ||
[Analyze grammar]
sa bhṛtyānabravītkaṃciduṣṭraṃ gatvānyamānaye |
kritvāhaṃ yo 'sya karabhasyārdhaṃ bhārādito haret || 194 ||
[Analyze grammar]
meghāgame yathāvastrapeṭāsvetāsu na spṛśet |
ambhaścasrmāṇi yuṣmābhis tathā kāryamiha sthitaiḥ || 195 ||
[Analyze grammar]
ity uṣṭrapārśve 'vasthāpya bhṛtyāṃs tasmiṃs tato gate |
vaṇijy akasmād unnamya prārebhe varṣituṃ ghanaḥ || 196 ||
[Analyze grammar]
tathā kāryaṃ yathā nāmbhaḥ peṭācarmāṇi saṃspṛśet |
iti naḥ svāminā proktamityālocyātha te jaḍāḥ || 197 ||
[Analyze grammar]
kṛṣṭvā vastrāṇi peṭābhyas tais te tāny abhyaveṣṭayan |
carmāṇi tena vastrāṇi vineśus tena vāriṇā || 198 ||
[Analyze grammar]
pāpāḥ kimatra sakalo vastraugho nāśito 'mbhasā |
ityāgato 'tha sa vaṇikkruddho bhṛtyānabhāṣata || 199 ||
[Analyze grammar]
vayaivādiṣṭamudakātpeṭācarmābhir akṣaṇam |
doṣas tatra ca ko 'smākamiti te 'pi tam abhyadhuḥ || 200 ||
[Analyze grammar]
carmasvārdreṣu naśyanti vastrāṇīti mayoditam |
vastrāṇām eva rakṣārthamuktaṃ vo na tu carmaṇām || 201 ||
[Analyze grammar]
ity uktvā cānyakarabhanyastabhāro vaṇiktataḥ |
sa gatvā svagṛhaṃ bhṛtyānsarvasvaṃ tānadaṇḍayat || 202 ||
[Analyze grammar]
evam ajñātahṛdayās mūrkhāḥ kṛtvā viparyayam |
ghnanti svārthaṃ parārthaṃ ca tādṛgdadati cottaram || 203 ||
[Analyze grammar]
ayaṃ cāpūpikāmugdhaḥ saṃkṣepeṇa niśamyatām |
krīṇāti smādhvagaḥ kaś citpaṇenāṣṭāvapūpakān || 204 ||
[Analyze grammar]
teṣāṃ ca yāvat ṣaḍbhuṅkte tāvan mene na tṛptatām |
saptamenātha bhuktena tṛptis tasyodapadyata || 205 ||
[Analyze grammar]
tataścakranda sa jaḍo muṣito 'smi na kiṃ mayā |
eṣa evādito bhukto 'pūpo yenāsmi tarpitaḥ || 206 ||
[Analyze grammar]
nāśitāḥ kiṃ vṛthaivānye mayā haste na kiṃ kṛtāḥ |
iti śocan kramāt tṛptim ajānañ jahase janaiḥ || 207 ||
[Analyze grammar]
kaścid dāso hi vaṇijā mūrkhaḥ kenāpy abhaṇyata |
rakṣes tvaṃ vipaṇīdvāraṃ kṣaṇaṃ geham viśāmy aham || 208 ||
[Analyze grammar]
ity uktavati yāte 'smin vaṇiji dvārapaṭṭakam |
vipaṇīto gṛhītvāṃse dāso draṣṭum agān naṭam || 209 ||
[Analyze grammar]
āgacchaṃś ca tato dṛṣṭvā vaṇijā tena bhartsitaḥ |
tvaduktaṃ rakṣitaṃ dvāraṃ mayedamiti so 'bravīt || 210 ||
[Analyze grammar]
ity anarthāya śabdaikaparo 'tātparyavijjaḍaḥ |
evaṃ ca mahiṣīmugdham apūrvaṃ śṛṇutādhunā || 211 ||
[Analyze grammar]
kasyacinmahiṣaḥ kaiścidgrāmyair grāmasya bāhyataḥ |
nītvā vaṭatalaṃ bhillavāṭe vyāpādya bhakṣitaḥ || 212 ||
[Analyze grammar]
tena gatvātha vijñapto mahiṣasvāminā nṛpaḥ |
grāmyānānāyayām āsa sa tānmahiṣabhakṣakān || 213 ||
[Analyze grammar]
tatsamakṣaṃ sa rājāgre mahiṣasvāsmyabhāṣata |
taḍāganikaṭe deva nītvā vaṭataroradhaḥ || 214 ||
[Analyze grammar]
ebhir me mahiṣo hatvā bhakṣitaḥ paśyato jaḍaiḥ |
tac chrutvānyeṣu teṣveko vṛddhamūrkho 'bravīdidam || 215 ||
[Analyze grammar]
taḍāga eva nāsty asmin grāme na ca vaṭaḥ kvacit |
mithyā vakty eṣa mahiṣaḥ kva hato bhakṣito 'sya vā || 216 ||
[Analyze grammar]
śrutvaitanmahiṣasvāmī so 'bravīnāsti kiṃ vaṭaḥ |
taḍāgaś ca sa pūrvasyāṃ diśi grāmasya tasya vaḥ || 217 ||
[Analyze grammar]
aṣṭamyāṃ ca sa yuṣmābhir bhakṣito mahiṣo 'tra me |
ity uktastena sa punarvṛddhamūrkho 'bravīdidam || 218 ||
[Analyze grammar]
pūrvā digeva nāstyasmadgrāme nāpyaṣṭamī tithiḥ |
etac chrutvā hasanrājā tamāhotsāhayañjaḍam || 219 ||
[Analyze grammar]
tvaṃ satyavādī nāsatyaṃ kiṃcidvadasi tanmama |
satyaṃ brūhi sa yuṣmābhiḥ kiṃ bhukto mahiṣo na vā || 220 ||
[Analyze grammar]
etac chrutvā jaḍo 'vādīnmṛte pitari vatsaraiḥ |
tribhir jāto 'smi tenaiva śikṣito 'smyuktipāṭavam || 221 ||
[Analyze grammar]
tadasatyaṃ mahārāja na kadācidvadāmy aham |
bhukto 'sya mahiṣo 'smābhir anyadvakti mṛṣāhyasau || 222 ||
[Analyze grammar]
śrutvaitatsānugo rājā hāsaṃ roddhuṃ sa nāśakat |
niryātya mahiṣaṃ tasya tāṃś ca grāmyānadaṇḍayat || 223 ||
[Analyze grammar]
ity aguhyaṃ nigūhante guhyaṃ prakaṭayanti ca |
maurkhyābhimānenādātum mūrkhāḥ pratyayam ātmani || 224 ||
[Analyze grammar]
kaṃciddaridraṃ gṛhiṇī caṇḍī mūrkham abhāṣata |
prataḥ pitṛgṛhaṃ yāsyāmyutsave 'mi nimantritā || 225 ||
[Analyze grammar]
tattvayotpalamālaikā nānītā cetkuto 'pi me |
tan na bhāryāsmi te nāpi bhartā mama bhavāniti || 226 ||
[Analyze grammar]
tatas tadarthaṃ rātrau sa rājakīyasaro yayau |
tatpraviṣṭaś ca ko 'sīti dṛṣṭvāpṛcchyata rakṣakaiḥ || 227 ||
[Analyze grammar]
cakrāhvo 'smīti ca vadan baddhvā nītaḥ prage sa taiḥ |
rājāgre pṛcchyamānaś ca cakravākarutaṃ vyadhāt || 228 ||
[Analyze grammar]
tataḥ sa rājñā kathitaḥ svayaṃ pṛṣṭo 'nubandhataḥ |
mūrkhaḥ kathitavṛttānto mukto dīno dayālunā || 229 ||
[Analyze grammar]
kaścic ca mūḍhadhīrvaidyaḥ kenāpyūce dvijanmanā |
kakudaṃ mama putrasya kubjasyābhyantaraṃ naya || 230 ||
[Analyze grammar]
etac chrutvābravīdvaidyo daśa dehi paṇānmama |
dadāmi te daśaguṇānsādhayāmi na cedidam || 231 ||
[Analyze grammar]
evaṃ kṛtvā paṇaṃ tasmād gṛhītvā tān paṇān dvijāt |
sa taṃ svedādibhiḥ kubjam arujat kevalaṃ bhiṣak || 232 ||
[Analyze grammar]
na cāśakat spaṣṭayituṃ dadau daśaguṇān paṇān |
ko hi kubjam ṛjūkartuṃ śaknuyād iha mānuṣam || 233 ||
[Analyze grammar]
hāsāyaivamaśakyārthapratijñānavikatthanam |
tadīdṛśair mūḍhamārgaiḥ saṃcareta na buddhimān || 234 ||
[Analyze grammar]
iti bhadramukhāt sa gomukhākhyāt sacivān mugdhakathāṃ niśamya rātrau |
naravāhanadattarājaputraḥ sumatiḥ prītamanās tutoṣa tasmai || 235 ||
[Analyze grammar]
abhajac ca sa tatkathāvinodāc chanakaiḥ śaktiyaśaḥ samutsuko 'pi |
śayanīyam upāgato 'tha nidrāṃ savayobhiḥ sahito nijair vayasyaiḥ || 236 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Kathasaritsagara Chapter 6
The Ocean of Story
by C.H. Tawney (2014)
Being C.H. Tawney's Translation of Somadeva's Katha Sarit Sagara (Kathasaritsagara): (Ten Volumes)
Buy now!
Kathasaritsagar
by Kedarnath Sharma Saraswat (2005)
The Only Edition with the Sanskrit Text and its Hindi Translation (An Old and Rare Book) Set of 3 Vol.
Buy now!
Kathasaritsagara of Somadeva Bhatta (Sanskrit Text Only)
by Vasudeva Laksmana Sastri (2013)
Katha Sarit Sagar in Marathi
by H. A Bhave (1995)
Set of 5 Volumes; Published by Varada Books, Pune. 2256 pages (Throughout B/W Illustrations).
Buy now!
Katha Sarit Sagara (Tamil)
by S. V. Ganapati (எஸ். வி. கணபதி) (2014)
[கதா சரித் சாகரம்] Published by Alliance Publications.
Buy now!
Galpa Shono
by Abhijit Chattopadhyay (2014)
[গল্প শোনো] Galpa Shono: Bengali Translation of 'Suno Kahani From Katha Sarit Sagar'; 9788126015436; Published by Sahitya Akademi, Delhi.
Buy now!