Bhagavad-gita with four Commentaries [sanskrit]
140,673 words | ISBN-10: 8189564072 | ISBN-13: 9788189564070
The Sanskrit edition of the Bhagavad Gita with four commentaries: (1) The Subodhini by Shridhara (Sridhara Swami), (2) The Gudharthadipika by Madhusudana (Saraswati), (3) The Sararthavarshini by Vishvanatha (Vishwanath Chakravarti) and (4) The Gitabhushana by Baladeva (Vidyabhushan). Original titles: Bhagavadgītā (भगवद्गीता), Śrīdhara (श्रीधर), Madhusūdana (मधुसूदन), Viśvanātha (विश्वनाथ), Baladeva (बलदेव)
Verse 13.34
kṣetrakṣetrajñayorevamantaraṃ jñānacakṣuṣā |
bhūtaprakṛtimokṣaṃ ca ye viduryānti te param ||34||
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
adhyāyārthamupasaṃharati kṣetrakṣetrajñayoriti | evamuktaprakāreṇa kṣetraksetrajñayorantaraṃ bhedaṃ vivekajñānalakṣaṇena cakṣuṣā ye viduḥ tathā xexamuktā bhūtānāṃ prakṛtistasyāḥ sakāśānmokṣaṃ mokṣopāyaṃ dhyānādikaṃ ca ye viduḥ te paraṃ padaṃ yānti ||34||
viviktau yena tattvena miśrau prakṛtipuruṣau |
taṃ vande paramānandaṃ nandanandanamīśvaram ||
iti śrīśrīdharasvāmikṛtāyāṃ bhagavadgītāṭīkāyāṃ subodhinyāṃ
prakṛtipuruṣavivekayogo nāma trayodaśo'dhyāyaḥ ||13||
The Gūḍhārthadīpikā commentary by Madhusūdana
idānīmadhyāyārthaṃ saphalamupasaṃharati kṣetreti | kṣetrakṣetrajñayorprāgvyākhyātayorevamuktena prakāreṇāntaraṃ parasparavailakṣaṇyaṃ jāḍyacaitanyavikāritvanirvikāritvādirūpaṃ jñānacakṣuṣā śāstrācāryopadeśajanitātmajñānarūpeṇa cakṣuṣā ye vidurbhūtaprakṛtimokṣaṃ ca bhūtānāṃ sarveṣāṃ prakṛtiravidyā māyākhyā tasyāḥ paramārthātmavidyayā mokṣamabhāvagamanaṃ ca ye vidurjānanti yānti te paraṃ paramārthātmavastusvarūpaṃ kaivalyaṃ, na punardehaṃ ādadata ityarthaḥ | tadevam
amānitvādisādhananiṣṭhasya kṣetrakṣetrajñavivekavijñānavataḥ sarvānarthanivṛttyā paramapuruṣārthasiddhiriti siddham ||34||
iti śrīmatparamahaṃsaparivrājakācāryaśrīviśveśvarasarasvatīpādaśiṣyaśrīmadhusūdanasarasvatīviracitāyāṃ śrīmadbhagavadgītāgūḍhārthadīpikāyāṃ kṣetrakṣetrajñaviveko nāma trayodaśo'dhyāyaḥ
||13||
The Sārārthavarṣiṇī commentary by Viśvanātha
adhyāyamupasaṃharati kṣetreṇa saha kṣetrajñayorjīvātmaparamātmanorantaraṃ bhedaṃ tathā bhūtānāṃ prāṇināṃ prakṛteḥ sakāśānmokṣaṃ mokṣopāyaṃ dhyānādikaṃ ca ye viduste paraṃ padaṃ yānti ||34||
dvayoḥ kṣetrajñayormadhye jīvātmā kṣetradharmabhāk |
badhyate mucyate jñānādityadhyāyārtha īritaḥ ||
iti sārārthavarṣiṇyāṃ harṣiṇyāṃ bhaktacetasām |
trayodaśo'yaṃ gītāsu saṅgataḥ saṅgataḥ satām ||
||13||
The Gītābhūṣaṇa commentary by Baladeva
adhyāyārthamupasaṃharan tajjñānaphalamāha kṣetreti | kṣetreṇa sahitayoḥ kṣetrajñayorjīveśayorevaṃ maduktividhayāntaraṃ bhedaṃ jñānacakṣuṣā vaidharmyaviṣayakaprajñānetreṇa ye vidustathābhūtānāṃ prakṛteḥ sakāśānmokṣaṃ ca tatsādhanamamānitvādikaṃ ye viduste prakṛteḥ paraṃ sarvotkṛṣṭaṃ paravyomākhyaṃ matpadaṃ yāntīti ||34||
jīveśau dehamadhyasthau tatrādyo dehadharmayuk |
badhyate mucyate bodhāditi jñānaṃ trayodaśāt ||
iti śrīmadbhagavadgītopaniṣadbhāṣye trayodaśo'dhyāyaḥ ||13||
____________________________
[*ENDNOTE] āllthe versesṝuotedhere are foundinṛāmānuja'scommentary.
**********************************************************
Bhagavadgita 14