Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter CIX
śrīvasiṣṭha uvāca |
etasminnantare sarve mantriṇo nṛpamāyayuḥ |
munayo vāsavamiva daityākrāntanabhobhuvam || 1 ||
[Analyze grammar]
mantriṇa ūcuḥ |
deva nirṇītamasmābhiryāvanna viṣayo'rayaḥ |
trayāṇāmapyupāyānāṃ daṇḍasteṣu vidhīyatām || 2 ||
[Analyze grammar]
praṇayo'nupraveśo vā na kadācana yaḥ kṛtaḥ |
adhunā teṣu taṃ deva kuryātteṣu kathaiva kā || 3 ||
[Analyze grammar]
pāpā mlecchā dhanāḍhyāśca nānādeśyāḥ susaṃhatāḥ |
bahavo labdharandhrāśca sāmādernāspadaṃ dviṣaḥ || 4 ||
[Analyze grammar]
tatsusāhasamevedaṃ varjayitvā pratikriyā |
nānyāsti śīghramevāto raṇodyogo vidhīyatām || 5 ||
[Analyze grammar]
vīrāṇāṃ dīyatāmājñā pūjyantāmiṣṭadevatāḥ |
āhūyantāṃ ca sāmantā hanyatāṃ raṇaduṇdubhiḥ || 6 ||
[Analyze grammar]
sannahyantāmaśeṣeṇa nirgacchantu raṇe bhaṭāḥ |
kriyantāṃ kālakampābhramedurā rājitā diśaḥ || 7 ||
[Analyze grammar]
āsphālyantāṃ dhanūṃṣyuccaiḥ kvaṇantu guṇapaṅktayaḥ |
bhavantu jaladaśyāmāḥ kakubhaḥ khaṇḍamaṇḍalaiḥ || 8 ||
[Analyze grammar]
sphurajjyāvidyutaḥ śūravāridā ghanagarjitāḥ |
nārācadhārā muñcantu kacatkodaṇḍakuṇḍalāḥ || 9 ||
[Analyze grammar]
rājovāca |
gamyatāṃ saṅgarāyāśu saṃvidhānaṃ vidhīyatām |
snātvāhaṃ pūjayitvāgniṃ nirgacchāmi raṇājiram || 10 ||
[Analyze grammar]
ityuktvā nṛpatiḥ snāto mahārambho'pi sa kṣaṇāt |
prāvṛṣīva navodyānaṃ gaṅgājaladharairghaṭaiḥ || 11 ||
[Analyze grammar]
atha praviṣṭo'gnigṛhaṃ pūjayitvā hutāśanam |
ādareṇa yathāśāstraṃ cintayāmāsa bhūmipaḥ || 12 ||
[Analyze grammar]
nītamāyuranāyāsavilāsavibhavaśriyā |
prajābhyo dattamabhayamāsamudrasamudritam || 13 ||
[Analyze grammar]
ākrāntavasudhāpīṭhāḥ pādapīṭhe kṛtā dviṣaḥ |
latāḥ phalabhareṇeva namitāḥ kakubho daśa || 14 ||
[Analyze grammar]
prajācittendubimbeṣu likhitaṃ dhavalaṃ yaśaḥ |
bhūmāvāropitā kīrtilatā tripathagāminī || 15 ||
[Analyze grammar]
kośavadbharitā ratnaiḥ suhṛnmitrāryabandhavaḥ |
nipīto'rṇavatīreṣu nālikerarasāsavaḥ || 16 ||
[Analyze grammar]
dviṣāmākampitā bhekagalāṅgatvagivāsavaḥ |
macchāsanāṅkitā jātā dvīpāntarakulācalāḥ || 17 ||
[Analyze grammar]
vihṛtaṃ siddhasenāsu digantanavabhūmiṣu |
bhūmyantabhūbhṛtāṃ mūrdhni viśrāntaṃ meghalīlayā || 18 ||
[Analyze grammar]
dhiyevoccaiḥpade jñānapūrṇayaikāntaśīlayā |
vilabdhānyavinaṣṭāni rāṣṭrānīṣṭārthakāriṇā || 19 ||
[Analyze grammar]
rakṣāṃsyapyavinītāni baddhāni nigaḍairghanaiḥ |
dharmārthakāmairanyonyaṃ cayāpacayavarjitaiḥ || 20 ||
[Analyze grammar]
akhaṇḍitairmayā nītaṃ pītātiyaśasā vayaḥ |
idānīṃ śaṣpaviśrāntaprāleyabharabhāsuram || 21 ||
[Analyze grammar]
āgataṃ vārdhakaṃ sarvabhogasaṃrambhamārjanam |
tasyoparyarayo raudrā balavanto raṇaiṣiṇaḥ || 22 ||
[Analyze grammar]
saṃbhūya sarvataḥ prāptāḥ saṃdigdho vartate jayaḥ |
tadihaivānalāyāsmai devāya jayadāyine || 23 ||
[Analyze grammar]
mastakāhutimevemāṃ samudyamya dadāmi vai |
rājovāca |
kṛśāno deva mūrdhā'yaṃ tubhyamāhutitāṃ gataḥ || 24 ||
[Analyze grammar]
mayā pūrvaṃ puroḍāśa iva deveśa dīyate |
yadi tuṣṭo'si bhagavaṃstadanena kṛtena me || 25 ||
[Analyze grammar]
catvāro bhavataḥ kuṇḍātsvadehāḥ prodbhavantu me |
balavantaḥ śriyā dīptā nārāyaṇabhujā iva || 26 ||
[Analyze grammar]
taiścaturdikkamevārīnvadhyāmahamavighnataḥ |
tvayā ca darśanaṃ deyaṃ mahyaṃ matimate vibho || 27 ||
[Analyze grammar]
śrīvasiṣṭha uvāca |
ityuktvā sa mahīpālaḥ khaṅgamādāya cicchide |
śiraḥ kamalamālolaṃ līlayevāśu bālakaḥ || 28 ||
[Analyze grammar]
chinnameṣa śiro yāvajjuhotyasitavartmane |
tāvaccharīreṇa saha papātāgnau sa pārthivaḥ || 29 ||
[Analyze grammar]
bhuktvātha vahnistaṃ dehaṃ dadāvasmai caturguṇam |
mahatāmupayuktaṃ hi sadya evābhivardhate || 30 ||
[Analyze grammar]
caturmūrtirathottasthau pāvakādbasudhādhipaḥ |
prajvalaṃstejasāṃ puñjairnārāyaṇa ivārṇavāt || 31 ||
[Analyze grammar]
te dehāstasya catvāro virejurbhāsvaratviṣaḥ |
sahajātottamottaṃsabhūṣaṇāyudhavāsasaḥ || 32 ||
[Analyze grammar]
sakaṃkaṭaśirastrāṇāḥ samaulikaṭakāṅgadāḥ |
sahārakuṇḍalābhogāḥ sarvāḥ sarve mahāśayāḥ || 33 ||
[Analyze grammar]
sarva eva samākārāḥ sadṛśāvayavānvitāḥ |
cañcaloccaiḥśravaḥprakhyaṃ hayaratnamavasthitāḥ || 34 ||
[Analyze grammar]
sasuvarṇaśarāpūrṇatūṇīrāḥ sumahāśayāḥ |
samānaguṇakodaṇḍāḥ samānavapuṣaḥ śubhāḥ || 35 ||
[Analyze grammar]
samārohanti te yasminpuṃsi nāge rathe haye |
sarveṣāmaridoṣāṇāṃ naiva gamyo bhavatyasau || 36 ||
[Analyze grammar]
pītvā dhṛtvā ciraṃ kālaṃ garbhe puruṣatāpitāḥ |
vedyāmiva hitāstatra sāgarā vaḍavārciṣā || 37 ||
[Analyze grammar]
ratnāśvadehakusumotkarapūrṇadehāścatvāra induhasitairavabhāsayantaḥ |
sanmūrtayo haraya eva yathābdhayo vā vedā ivāhutihutādanalātprasasruḥ || 38 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter CIX
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!