Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter XCV
śrīvasiṣṭha uvāca |
tataścidākāśavapurbhūtapañcakavarjitaḥ |
viharannahamākāśe piśāca iva saṃsthitaḥ || 1 ||
[Analyze grammar]
na māṃ paśyanti candrārkaśakrā hariharādayaḥ |
na devasiddhagandharvakiṃnarā nāpsarogaṇāḥ || 2 ||
[Analyze grammar]
nākrāmanti mayākrāntā na ca śrṛṇvanti madvacaḥ |
ityahaṃ mohamāpanno vikrīta iva sajjanaḥ || 3 ||
[Analyze grammar]
atha cintitavānasmi satyakāmā ime vayam |
paśyantu māṃ suragaṇāstena tasminsurālaye || 4 ||
[Analyze grammar]
draṣṭuṃ pravṛttā māmagre vāstavyāḥ sarva eva te |
jhaṭityeva puraṃ prāptamindrajāladrumaṃ yathā || 5 ||
[Analyze grammar]
atha gīrvāṇageheṣu saṃpanno vyavahāryaham |
yathāsthitasamācāraḥ sthito niḥśaṅkaceṣṭitaḥ || 6 ||
[Analyze grammar]
yairavijñātavṛttāntairdṛṣṭo'hamajirotthitaḥ |
vasiṣṭhaḥ pārthiva iti lokeṣu prathito'smi taiḥ || 7 ||
[Analyze grammar]
vyomanyādityaraśmibhyo dṛṣṭo'haṃ yairnabhogataiḥ |
vasiṣṭhastaijasa iti lokeṣu prathito'smi taiḥ || 8 ||
[Analyze grammar]
vātātsamudito dṛṣṭo yairahaṃ gaganāspadaiḥ |
siddhairvātavasiṣṭhākhyastairahaṃ samudāhṛtaḥ || 9 ||
[Analyze grammar]
yairahaṃ salilāddṛṣṭaḥ protthitastairmunīśvaraiḥ |
ukto vārivasiṣṭho'hamiti me janmasaṃtatiḥ || 10 ||
[Analyze grammar]
tataḥprabhṛti loke'haṃ pārthivaḥ prathitaḥ kvacit |
ammayaḥ kvacidanyeṣāṃ taijaso mārutaḥ kvacit || 11 ||
[Analyze grammar]
atha kālena me tatra tasminnevātivāhike |
ādhibhautikatā dehe rūḍhā rūḍhāntareritā || 12 ||
[Analyze grammar]
yadetadātivāhitvamādhibhautikatā ca kham |
dvayamapyekadehātma tataḥ kacati me citiḥ || 13 ||
[Analyze grammar]
evamātma kvacidvyoma kacanātmāpyahaṃ nabhaḥ |
parameva nirākāraṃ yuṣmāsvākāravānapi || 14 ||
[Analyze grammar]
jīvanmukto vyavaharaṃstathāste brahmakhātmakaḥ |
tathaivādehamukto'pi tiṣṭhati brahmamātrakaḥ || 15 ||
[Analyze grammar]
mama na brahmatāpetā tādṛgvyavahṛterapi |
asaṃbhavādanyadṛśo yuṣmadādiṣvahaṃ tvaham || 16 ||
[Analyze grammar]
yathā'jñasya svapnanare nirjanmani nirākṛtau |
ādhibhautikatābuddhistathā me jagatopi ca || 17 ||
[Analyze grammar]
evamevāvabhāsante sarva eva svayaṃbhuvaḥ |
sargāśca na tu jāyante prayātā iva coditāḥ || 18 ||
[Analyze grammar]
eṣa sohamihākāśavasiṣṭhaḥ puṣṭatāmiva |
gato'dya svātmanābhyāsādbhavatāṃ vā bhavatsthitiḥ || 19 ||
[Analyze grammar]
ākāśātmāna evaite sarva eva svayaṃbhuvaḥ |
yathā tvetanmanomātramime sargāstathaiva hi || 20 ||
[Analyze grammar]
ahamādirayaṃ sargastvaparijñānadoṣataḥ |
vetāla iva bālānāṃ gato vo vajrasāratām || 21 ||
[Analyze grammar]
parijñātastu kālena svalpenaivopaśāmyati |
vāsanātānavātsneho bandhau dūragate yathā || 22 ||
[Analyze grammar]
ghanatvamahamāsādya tathā sargasya śāmyati |
parijñātā yathā svapnanidherādeyabhāvanā || 23 ||
[Analyze grammar]
śāmyanti saṃparijñātāḥ sakalā dṛśyadṛṣṭayaḥ |
yathā marunadīvegavārigrahaṇabuddhayaḥ || 24 ||
[Analyze grammar]
mahārāmāyaṇaprāyaśāstraprekṣaṇamātrataḥ |
etadāsādyate nityaṃ kimetāvati duṣkaram || 25 ||
[Analyze grammar]
saṃsāravāsanābhāvarūpe saktā nu yasya dhīḥ |
mando mokṣe nirākāṅkṣī sa śvā kīṭo'thavā janaḥ || 26 ||
[Analyze grammar]
bhogābhogaḥ kilāyaṃ yaḥ sa jīvanmuktabuddhinā |
kīdṛśo bhujyamānaḥ syātkīdṛksyānmaurkhyasevinā || 27 ||
[Analyze grammar]
mahārāmāyaṇaprāyaśāstraprekṣaṇamātrataḥ |
antaḥśītalatodeti parārtheṣu himopamā || 28 ||
[Analyze grammar]
mokṣaḥ śītalacittatvaṃ bandhaḥ saṃtaptacittatā |
etasminnapi nārthitvamaho lokasya mūḍhatā || 29 ||
[Analyze grammar]
ayaṃ prakṛtyā viṣayairvaśīkṛtaḥ parasparaṃ strīdhanalolupo janaḥ |
yathārthasaṃdarśanataḥ sukhī bhavenmumukṣuśāstrārthavicāraṇāditaḥ || 30 ||
[Analyze grammar]
śrīvālmīkiruvāca |
ityuktavatyatha munau divaso jagāma sāyaṃtanāya vidhaye'stamino jagāma |
snātuṃ sabhā kṛtanamaskaraṇā jagāma śyāmākṣaye ravikaraiśca sahājagāma || 31 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter XCV
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!