Kathasaritsagara [sanskrit]
by C. H. Tawney | 2014 | 226,424 words | ISBN-13: 9789350501351
The Sanskrit edition of the Kathasaritsagara referencing the English translation and grammatical analysis. Written by Somadeva and dating from the 12th century, the Kathasaritsagara (or Katha-sarit-sagara) represents an epic legend narrating the adventures of Naravahanadatta as he strives to become the destined emperor of the Vidyadharas. Alternative titles: (Kathāsaritsāgara, कथासरित्सागर, Kathā-sarit-sāgara)
Chapter 3
evaṃ ratnaprabhākhyātakathākramavaśādatha |
naravāhanadattaṃ taṃ sacivo gomukho 'bravīt || 1 ||
[Analyze grammar]
satyaṃ sādhvyaḥ praviralāścapalāstu sadā striyaḥ |
aviśvāsyāstathā caitām api deva kathāṃ śṛṇu || 2 ||
[Analyze grammar]
ihāsyujjayinī nāma nagarī viśvaviśrutā |
tasyāṃ niścayadattākhyo vaṇikputro 'bhavatpurā || 3 ||
[Analyze grammar]
sa dyūtakāro dyūtena dhanaṃ jitvā dine dine |
snātvā siprājale 'bhyarcya mahākālamudāradhīḥ || 4 ||
[Analyze grammar]
dattvā dānaṃ dvijātibhyo dīnānāthebhya eva ca |
vyadhādvilepanāhāratāmbūlādyaviśeṣataḥ || 5 ||
[Analyze grammar]
sadā snānārcanādyante mahākālālayāntike |
gatvā vyalimpadātmānaṃ śmaśāne ccandanādinā || 6 ||
[Analyze grammar]
tatrasthe ca śilāstambhe sa vinyasya vilepanam |
vililepa kaṣan pṛṣṭhaṃ yuvā pratyaham ekakaḥ || 7 ||
[Analyze grammar]
tena stambhaḥ sa suślakṣṇaḥ kālenābhavadekataḥ |
athāgācitrakṛttena pathā rūpakṛtā saha || 8 ||
[Analyze grammar]
sa stambhaṃ vīkṣya suślakṣṇaṃ tatra gaurīṃ samālikhat |
rūpakāro 'pi śastreṇa krīḍayaivollilekha tām || 9 ||
[Analyze grammar]
tatas tayorgatavatormahākālāranāgatā |
vidyādharasutaikātra stambhe devīṃ dadarśa tām || 10 ||
[Analyze grammar]
sulakṣaṇatvāt sāṃnidhyaṃ tasyāṃ matvā kṛtārcanā |
adṛśyā viśramāyaitaṃ śilāstambhaṃ viveśa sā || 11 ||
[Analyze grammar]
tāvanniścayadattaḥ sa tatrāgatya vaṇiksutaḥ |
sāścaryaḥ stambhamadhye tāṃ dadarśollikhitāmumām || 12 ||
[Analyze grammar]
vilipyāṅgāni tatstambhabhāge 'nyatrānulepanam |
nyasya pṛṣṭhaṃ samalābdhuṃ prārebhe nikaṣaṃś ca saḥ || 13 ||
[Analyze grammar]
tadvilokya vilolākṣī sā vidyādharakanyakā |
stambhāntarasthā tadrūpahṛtacittā vyacintayat || 14 ||
[Analyze grammar]
īdṛśasyāpi ko 'py asya nāsti pṛṣṭhānulepakaḥ |
tadahaṃ tāvadadyāsya pṛṣṭhameṣā samālabhe || 15 ||
[Analyze grammar]
ity ālocya prasāry aiva karaṃ stambhāntarāt tataḥ |
vyalipattasya sā pṛṣṭhaṃ snehādvidyādharī tadā || 16 ||
[Analyze grammar]
tatkṣaṇaṃ labdhasaṃsparśaḥ śrutakaṅkaṇaniḥsvanaḥ |
jagrāha hastaṃ hastena sa tasyāstaṃ vaṇiksutaḥ || 17 ||
[Analyze grammar]
mahābhāgāparāddhaṃ te kiṃ mayā muñca me karam |
ity adṛśyaiva taṃ vidyādharī stambhād uvāca sā || 18 ||
[Analyze grammar]
pratyakṣā brūhi me kā tvaṃ tato mokṣyāmi te karam |
iti niścayadatto 'pi pratyuvāca sa tāṃ tataḥ || 19 ||
[Analyze grammar]
pratyakṣadṛśyā sarvaṃ te vacmīti śapathottaram |
vidyādharyā tayokto 'tha karaṃ tasyā mumoca saḥ || 20 ||
[Analyze grammar]
atha stambhādvinirgatya sākṣātsarvāṅgasundarī |
tanmukhāsaktanayanā taṃ jagādopaviśya sā || 21 ||
[Analyze grammar]
asti prāleyaśailāgre nagarī puṣkarāvatī |
nāmnā vindhyaparas tasyāmāste vidyādharādhipaḥ || 22 ||
[Analyze grammar]
anurāgaparā nāma tasyāhaṃ kanyakā sutā |
mahākālārcanāyātā viśrāntāsmīha saṃprati || 23 ||
[Analyze grammar]
tāvac ca tvam ihāgatya kurvan pṛṣṭhavilepanam |
dṛṣṭaḥ stambhe 'tra mārīyamohanāstropamo mayā || 24 ||
[Analyze grammar]
tataḥ prāganurāgeṇa rañjitaḥ svāntavānmama |
paścātpṛṣṭhavilepinyā aṅgarāgeṇa te karaḥ || 25 ||
[Analyze grammar]
ataḥ paraṃ te viditaṃ tatpiturdhāma saṃprati |
gacchāmīti tayokto 'tha vaṇikputro jagāda saḥ || 26 ||
[Analyze grammar]
svīkṛtaṃ tanmayā caṇḍi na svāntaṃ bhavatīhṛtam |
amuktasvīkṛtasvāntā katham evaṃ tu gacchasi || 27 ||
[Analyze grammar]
iti tenoditā sā ca laghurāgavaśīkṛtā |
saṃgamiṣye tvayā kāmameṣyasyasmatpurīṃ yadi || 28 ||
[Analyze grammar]
durgamā sā na te nātha setsyate te samīhitam |
na hi duṣkaramastīha kiṃcidadhyavasāyinām || 29 ||
[Analyze grammar]
ity udīrya khamutpatya sānurāgaparā yayau |
agānniścayadatto 'pi sa tadgatamanā gṛham || 30 ||
[Analyze grammar]
smarandrumādiva stambhādudbhinnaṃ karapallavam |
hā dhiktasyā gṛhītvāpi nāptaḥ pāṇigraho mayā || 31 ||
[Analyze grammar]
tadvrajāmyantikaṃ tasyāḥ purīṃ tāṃ puṣkarāvatīm |
prāṇāṃstyakṣyāmi daivaṃ vā sāhāyyaṃ me kariṣyati || 32 ||
[Analyze grammar]
iti saṃcintayannītvā smarārtaḥ so 'tra taddinam |
pratiṣṭhita tataḥ prātaravalambyottarāṃ diśam || 33 ||
[Analyze grammar]
tataḥ prakrāmatas tasya trayo 'nye sahayāyinaḥ |
milanti sma vaṇikputrā uttarāpathagāminaḥ || 34 ||
[Analyze grammar]
taiḥ samaṃ samatikrāman puragrāmāṭavīnadīḥ |
kramād uttaradigbhūmiṃ prāpa sa mlecchabhūyasīm || 35 ||
[Analyze grammar]
tatra tair eva sahitaḥ pathi prāpy aiva tājikaiḥ |
nītvāparasmai mūlyena datto 'bhūttājikāya saḥ || 36 ||
[Analyze grammar]
tenāpi tāvad bhṛtyānāṃ haste kośalikākṛte |
muravārābhidhānasya turuṣkasya vyasṛjyata || 37 ||
[Analyze grammar]
tatra nītaḥ sa tadbhṛtyairyuktastairaparaistribhiḥ |
muravāraṃ mṛtaṃ buddhvā tatputrāya nyavedyata || 38 ||
[Analyze grammar]
pituḥ kośalikā hy eṣā mittreṇa preṣitā mama |
tattasyaivāntike prātaḥ khāte kṣepyā ime mayā || 39 ||
[Analyze grammar]
ity ātmanā caturthaṃ taṃ tatputro 'pi sa tāṃ niśām |
saṃyamya sthāpayām āsa turuṣko nigaḍairdṛḍham || 40 ||
[Analyze grammar]
tato 'tra bandhane rātrau maraṇatrāsakātarān |
sakhīnniścayadattastānsa jagāda vaṇiksutān || 41 ||
[Analyze grammar]
kā viṣādena vaḥ siddhirdhairyamālambya tiṣṭhata |
bhītā iva hi dhīrāṇaṃ yānti dūre vipattayaḥ || 42 ||
[Analyze grammar]
smarataikāṃ bhagavatīṃ durgāmāpadvimocinīm |
iti tān dhīrayan bhaktyā devīṃ tuṣṭāva so 'tha tām || 43 ||
[Analyze grammar]
namastubhyaṃ mahādevi pādau te yāvakāṅkṣitau |
mṛditāsuralagnāsrapaṅkāviva namāmy aham || 44 ||
[Analyze grammar]
jitaṃ śaktyā śivasyāpi viśvaiśvaryakṛtā tvayā |
tvadanuprāṇitaṃ cedaṃ ceṣṭate bhuvanatrayam || 45 ||
[Analyze grammar]
paritrātāstvayā lokā mahiṣāsurasūdini |
paritrāyasva māṃ bhaktavatsale śaraṇāgatam || 46 ||
[Analyze grammar]
ity ādi samyag devīṃ tāṃ stutvā sahacaraiḥ saha |
so 'tha niścayadatto 'tra śrānto nidrāmagāddrutam || 47 ||
[Analyze grammar]
uttiṣṭhata sutā yāta vigataṃ bandhanaṃ hi vaḥ |
ity ādideśa sā svapne devī taṃ cāparāṃś ca tān || 48 ||
[Analyze grammar]
prabudhya ca tadā rātrau dṛṣṭvā bandhānsvataścyutān |
anyonyaṃ svapnam ākhyāya hṛṣṭās te niryayus tataḥ || 49 ||
[Analyze grammar]
gatvā dūramathādhvānaṃ kṣīṇāyāṃ niśi te 'pare |
ūcurniścayadattaṃ taṃ dṛṣṭatrāsā vaṇiksutāḥ || 50 ||
[Analyze grammar]
āstāṃ bahumlecchatayā digeṣā dakṣiṇāpatham |
vayaṃ yāmaḥ sakhe tvaṃ tu yathābhimatamācara || 51 ||
[Analyze grammar]
ity uktastairanujñāya yatheṣṭāgamanāya tān |
ucīcīm eva tāmāśāmavalambya punaś ca saḥ || 52 ||
[Analyze grammar]
eko niścayadatto 'tha pratasthe prasabhaṃ pathi |
anurāgaparāpremapāśakṛṣṭo nirastadhīḥ || 53 ||
[Analyze grammar]
krameṇa gacchanmilitaḥ sa mahāvratikaiḥ saha |
caturbhiḥ prāpya saritaṃ vitastāmuttatāra saḥ || 54 ||
[Analyze grammar]
uttīrya ca kṛtāhāraḥ sūrye 'stācalacumbini |
viveśa tair eva samaṃ vanaṃ mārgavaśāgatam || 55 ||
[Analyze grammar]
tatra cāgrāgatāḥ kecittamūcuḥ kāṣṭhabhārikāḥ |
kva gacchatha dine yāte grāmaḥ ko 'py asti nāgrataḥ || 56 ||
[Analyze grammar]
ekastu vipine 'muṣminnasti śūnyaḥ śivālayaḥ |
tatra tiṣṭhati yo rātrāvantarvā bahir eva vā || 57 ||
[Analyze grammar]
taṃ śṛṅgotpādinī nāma śṛṅgotpādanapūrvakam |
mohayitvā paśūkṛtya bhakṣayatyeva yakṣiṇī || 58 ||
[Analyze grammar]
etac chrutvāpi sāvajñāste mahāvratinastadā |
ūcurniścayadattaṃ te catvāraḥ sahayāyinaḥ || 59 ||
[Analyze grammar]
ehi kiṃ kurute 'smākaṃ varākī sātra yakṣiṇī |
teṣu teṣu śmaśāneṣu niśāsu hi vayaṃ sthitāḥ || 60 ||
[Analyze grammar]
ity uktavadbhis taiḥ sākaṃ gatvā prāpya śivālayam |
śūnyaṃ niścayadattastāṃ rātriṃ netuṃ viveśa saḥ || 61 ||
[Analyze grammar]
tatrāṅgaṇe vidhāyāśu bhasmanā maṇḍalaṃ mahat |
praviśya cāntare tasya prajvālyāgniṃ sahendhanaiḥ || 62 ||
[Analyze grammar]
dhīro niścayadattaḥ sa te mahāvratinastathā |
manttraṃ japanto rakṣārthaṃ sarva evāvatasthire || 63 ||
[Analyze grammar]
athāyayau vādayantī dūrātkaṅkālakiṃnarīm |
nṛtyantī yakṣiṇī tatra sā śṛṅgotpādinī niśi || 64 ||
[Analyze grammar]
etya teṣu caturṣvekaṃ sā mahāvratinaṃ prati |
dattadṛṅmanttramapaṭhatsanṛttaṃ maṇḍalādvahiḥ || 65 ||
[Analyze grammar]
tena mantreṇa saṃjātaśṛṅgo mohita utthitaḥ |
nṛtyaṃstasmiñjvalatyagnau sa mahāvratiko 'patat || 66 ||
[Analyze grammar]
patitaṃ cārdhadagdhaṃ tamākṛṣyaivāgnimadhyataḥ |
sā śṛṅgotpādinī hṛṣṭā bhakṣayām āsa yakṣiṇī || 67 ||
[Analyze grammar]
tato dvitīye vratini nyastadṛṣṭistathaiva sā |
taṃ śṛṅgotpādanaṃ mantraṃ papāṭha ca nanarta ca || 68 ||
[Analyze grammar]
so 'pi dvitīyas tanmantrajātaśṛṅgaḥ pranartitaḥ |
patito 'gnau tayākṛṣya paśyatsvanyeṣv abhakṣyata || 69 ||
[Analyze grammar]
evaṃ krameṇa saṃmohya tānmahāvratino niśi |
tayābhakṣyanta yakṣiṇyā catvāro 'pi saśṛṅgakāḥ || 70 ||
[Analyze grammar]
caturthaṃ bhakṣayantyā ca tayā māṃsāsramattayā |
svayaṃ kiṃnarikātodyaṃ daivādbhūmau nyadhīyata || 71 ||
[Analyze grammar]
tāvac ca kṣipram utthāya tadgṛhītvaiva vādayan |
dhīro niścayadatto 'pi pranṛtyan vihasan bhraman || 72 ||
[Analyze grammar]
taṃ śṛṅgotpādanaṃ mantramasakṛcchrutaśikṣitam |
pāpaṭhyate sma yakṣiṇyās tasyā nyastekṣaṇo mukhe || 73 ||
[Analyze grammar]
tatprayogaprabhāveṇa vivaśā mṛtyuśaṅkinī |
utthātukāmaśṛṅgī sā prahvā taṃ prāha yakṣiṇī || 74 ||
[Analyze grammar]
mā vadhīstvaṃ mahāsattva striyaṃ māṃ kṛpaṇāmimām |
idānīṃ śaraṇaṃ tvaṃ me mantrapāṭhādi saṃhara || 75 ||
[Analyze grammar]
rakṣa māṃ vedmy ahaṃ sarvamīpsitaṃ sādhayāmi te |
anurāgaparā yatra tatra tvaṃ prāpayāmy aham || 76 ||
[Analyze grammar]
iti saprayayaṃ proktastayā dhīrastatheti saḥ |
cakre niścayadatto 'tra mantrapāṭhādisaṃhṛtim || 77 ||
[Analyze grammar]
tataḥ sa tasyā yakṣiṇyāḥ skandhamāruhya tadgirā |
nīyamānastayā vyomnā pratasthe tāṃ priyāṃ prati || 78 ||
[Analyze grammar]
prabhātāyāṃ ca rajanau prāpyaikaṃ girikānanam |
namrā niścayadattaṃ taṃ kuhyakī sā vyajijñapat || 79 ||
[Analyze grammar]
sūryodaye 'dhunā gantuṃ śaktir nāsi mamopari |
tad asmin kānane kānte gamayedaṃ dinaṃ prabho || 80 ||
[Analyze grammar]
phalāni bhuṅkṣva svādūni nirjharāmbhaḥ śubhaṃ piba |
ahaṃ yāmi nijaṃ sthānameṣyāmi ca niśāgame || 81 ||
[Analyze grammar]
neṣyāmi ca tadaiva tvāmanurāgaparāntikam |
maulimālāṃ himagirernagarīṃ puṣkarāvatīm || 82 ||
[Analyze grammar]
ity uktvā tadanujñātā skandhāttatrāvatārya tam |
yakṣiṇī punarāgantuṃ satyasaṃdhā jagāma sā || 83 ||
[Analyze grammar]
tato niścayadatto 'syāṃ gatāyāmaikṣatātra saḥ |
agādhamantaḥ saviṣaṃ svacchaśītaṃ bahiḥ saraḥ || 84 ||
[Analyze grammar]
rāginstrīcittametādṛgityarkeṇa nidarśanam |
prasāritakareṇeva prakaṭīkṛtya darśitam || 85 ||
[Analyze grammar]
sa tadviṣāktaṃ gandhena buddhvā mānuṣakṛtyataḥ |
tyaktvāmbhorthī tṛṣārtaḥ sandivye tatrābhramadgirau || 86 ||
[Analyze grammar]
bhramannunnatabhūbhāge padmarāgamaṇī iva |
sphurantau dvāv apaśyac ca bhuvaṃ tāṃ nicakhāna ca || 87 ||
[Analyze grammar]
apāstamṛttikaścāsya jīvato markaṭasya saḥ |
śiro dadarśa te cāsya padmarāgāvivākṣiṇī || 88 ||
[Analyze grammar]
tato vismayate yāvatkimetad iti cintayan |
tāvanmanuṣyavācāsau markaṭastam abhāṣata || 89 ||
[Analyze grammar]
mānuṣo markaṭībhūto vipro 'haṃ māṃ samuddhara |
kathayiṣyāmi te sādho svavṛttāntaṃ tato 'khilam || 90 ||
[Analyze grammar]
etac chrutvaiva sāścaryo mṛttikāmapanīya saḥ |
bhūmerniścayadattastamujjahārātha markaṭam || 91 ||
[Analyze grammar]
uddhṛtaḥ pādapatitastaṃ bhūyo 'pi sa markaṭaḥ |
uvāca dattāḥ prāṇā me kṛcchrāduddharatā tvayā || 92 ||
[Analyze grammar]
tad ehi yāvac chrāntas tvam upayuṅkṣva phalāmbunī |
tvatprasādādahaṃ cāpi kariṣye pāraṇaṃ cirāt || 93 ||
[Analyze grammar]
ity uktvā tamanaiṣītsa dūraṃ girinadītaṭam |
kapiḥ svādhīnasusvāduphalasacchāyapādapam || 94 ||
[Analyze grammar]
tatra snātvopabhuktāmbuphalaḥ sa kṛtapāraṇam |
kapiṃ niścayadattastaṃ pratyāgatya tato 'bravīt || 95 ||
[Analyze grammar]
kathaṃ tvaṃ markaṭībhūto mānuṣo 'py ucyatāmiti |
tataḥ sa markaṭo 'vādīcchṛṇvidānīṃ vadāmyadaḥ || 96 ||
[Analyze grammar]
candrasvāmīti nāmnāsti vārāṇasyāṃ dvijottamaḥ |
tasya patnyāṃ suvṛttāyāṃ jāto 'smyeṣa sutaḥ sakhe || 97 ||
[Analyze grammar]
somasvāmīti pitrā ca kṛtanāmā kramādaham |
ārūḍho madanavyālagajaṃ madaniraṅkuśam || 98 ||
[Analyze grammar]
taṃ māṃ kadācidadrākṣīddūrādvātāyanāgragā |
śrīgarbhākhyasya vaṇijastatpurīvāsinaḥ sutā || 99 ||
[Analyze grammar]
taruṇī bandhudattākhyā māthurasya vaṇikpateḥ |
bhāryā varāhadattasya piturveśmanyavasthitā || 100 ||
[Analyze grammar]
sā madālokasaṃjātamanmathānviṣya nāma me |
vayasyāṃ prāhiṇodāptāṃ mahyaṃ matsaṃgamārthinī || 101 ||
[Analyze grammar]
sā tadvayasyā kāmāndhāmupagamya janāntikam |
ākhyātatadabhiprāyā māmanaiṣīnnijaṃ gṛham || 102 ||
[Analyze grammar]
tatra māṃ sthāpayitvā ca gatvā guptaṃ tadaiva sā |
tāṃ bandhudattām ānaiṣīd autsukyāgaṇitatrapām || 103 ||
[Analyze grammar]
ānītaiva ca sā me 'tra kaṇṭhāśleṣam upāgamat |
ekavīro hi nārīṇāmatibhūmiṃ gataḥ smaraḥ || 104 ||
[Analyze grammar]
evaṃ dine dine svairam āgatyātra piturgṛhāt |
araṃsta bandhudattā sā mayā saha sakhīgṛhe || 105 ||
[Analyze grammar]
ekadā tāṃ nijagṛhaṃ netuṃ tatra cirasthitām |
āgataḥ sa patis tasyā mathurāto mahāvaṇik || 106 ||
[Analyze grammar]
tataḥ pitrābhyanujñātā patyā tena ninīṣitā |
rahasyajñāṃ dvitīyāṃ sā bandhudattābravītsakhīm || 107 ||
[Analyze grammar]
niścitaṃ sakhi netavyā bhartrāhaṃ mathurāṃ purīm |
na ca jīvāmy ahaṃ tatra somasvāmivinākṛtā || 108 ||
[Analyze grammar]
tadatra ko 'bhyupāyo me kathayetyuditā tayā |
sakhī sukhaśayā nāma yoginī tāṃ jagāda sā || 109 ||
[Analyze grammar]
dvau sto mantraprayogau me yayorekena sūtrake |
kaṇṭhabaddhe jhagityeva mānuṣo markaṭo bhavet || 110 ||
[Analyze grammar]
dvitīyena ca mukte 'smin sūtrake saiṣa mānuṣaḥ |
punarbhavetkapitve ca nāsya prajñā vilupyate || 111 ||
[Analyze grammar]
tadyadīcchati suśroṇi somasvāmī priyaḥ sa te |
tadetaṃ markaṭaśiśuṃ saṃpratyeva karomy aham || 112 ||
[Analyze grammar]
tataḥ krīḍānibhādetaṃ gṛhītvā mathurāṃ vraja |
mantrayuktidvayaṃ caitad bhavatīṃ śikṣayāmy aham || 113 ||
[Analyze grammar]
saṃvidhāsyasi yenainaṃ pārśvasthaṃ markaṭākṛtim |
rahaḥsthāne ca puruṣaṃ priyaṃ saṃpādayiṣyasi || 114 ||
[Analyze grammar]
evam uktā tayā sakhyā bandhudattā tathaiva sā |
rahasyānāyya sasnehaṃ tadarthaṃ māmabodhayat || 115 ||
[Analyze grammar]
kṛtānujñaṃ ca māṃ baddhamantrasūtraṃ gale kṣaṇāt |
tatsakhī sā sukhaśayā vyadhānmarkaṭapotakam || 116 ||
[Analyze grammar]
tadrūpeṇa svabhartre sā bandhudattopanīya mām |
sakhyā mahyaṃ vinodāya datto 'sāv ity adarśayat || 117 ||
[Analyze grammar]
atuṣyatsa ca māṃ dṛṣṭvā krīḍanīyaṃ tadaṅkagam |
ahaṃ ca kapirevāsaṃ prājño 'pi vyaktavāgapi || 118 ||
[Analyze grammar]
aho strīcaritaṃ citramityantaś ca hasannapi |
tathātiṣṭhamahaṃ ko hi kāmena na viḍambyate || 119 ||
[Analyze grammar]
sakhyā śikṣitatanmantrā bandhudattāhnyathāpare |
mathurāṃ prati sā prāyādbhartrā saha piturgṛhāt || 120 ||
[Analyze grammar]
māṃ cāpy ekasya bhṛtyasya skandhamāropayattadā |
sa bhartā bandhudattāyāḥ pathi tatpriyakāmyayā || 121 ||
[Analyze grammar]
tato vayaṃ te sarve 'pi yānto madhye pathi sthitam |
dinairdvitrair vanaṃ prāptā bahumarkaṭabhīṣaṇam || 122 ||
[Analyze grammar]
tato 'bhyadhāvan dṛṣṭvā māṃ markaṭā gaṇaśo 'bhitaḥ |
kṣiptaṃ kilakilārāvairāhvayantaḥ parasparam || 123 ||
[Analyze grammar]
āgatya khādituṃ te ca prārabhanta plavaṃgamāḥ |
durvārāstaṃ vaṇigbhṛtyaṃ yasya skandhe 'hamāsitaḥ || 124 ||
[Analyze grammar]
sa tena vihvalaḥ skandhāttyaktvaiva bhuvi māṃ bhayāt |
palāyito 'bhūd atha mām agṛhṇaṃs te 'tra markaṭāḥ || 125 ||
[Analyze grammar]
matsnehād bandhudattā ca tadbhartā tasya cānugāḥ |
pāṣāṇair laguḍair ghnanto jetuṃ tān nāśakan kapīn || 126 ||
[Analyze grammar]
tatas te markaṭā mūḍhasyāṅge 'ṅge loma loma me |
nakhair vyalumpan dantaiś ca kukarmakupitā iva || 127 ||
[Analyze grammar]
kaṇṭhasūtrasya māhātmyācchaṃbhoś ca smaraṇāt tataḥ |
ahaṃ labdhabalastebhyo bandhamunmucya vidrutaḥ || 128 ||
[Analyze grammar]
praviśya gahane teṣāṃ vyatīto dṛṣṭigocarāt |
kramādvanādvanaṃ gacchannidaṃ prāpto 'smi kānanam || 129 ||
[Analyze grammar]
bhraṣṭasya bandhudattāyā janmanyatraiva te katham |
markaṭatvaphalo jātaḥ paradārasamāgamaḥ || 130 ||
[Analyze grammar]
iti duḥkhatamondhasya bhramataḥ prāvṛṣīha me |
duḥkhāntaram api prattamasaṃtuṣṭena vedhasa || 131 ||
[Analyze grammar]
yanmāmakasmād āgatya karākrāntaṃ kareṇukā |
meghāmbhaḥplutavalmīkakardamāntarnyaveśayat || 132 ||
[Analyze grammar]
bhavitavyaniyuktā ca jāne sā kāpi devatā |
yadyatnānnāśakaṃ tasmātpaṅkāccalitum apy alam || 133 ||
[Analyze grammar]
āśvāsyamāne caitasmin na mṛto 'smi na kevalam |
yāvajjñānaṃ mamotpannamaniśaṃ dhyāyato haram || 134 ||
[Analyze grammar]
tāvatkālaṃ ca naivāsītkṣuttṛṣṇā ca sakhe mama |
yāvadadyoddhṛtaḥ śuṣkapaṅkakūṭādahaṃ tvayā || 135 ||
[Analyze grammar]
jñāne prāpte 'pi śaktirme tāvatī naiva vidyate |
mocayeyaṃ yayātmānamito markaṭabhāvataḥ || 136 ||
[Analyze grammar]
kaṇṭhasūtraṃ yadā kāpi tanmantreṇaiva mokṣyati |
yoginī me tadā bhūyo bhavitāsmīha mānuṣaḥ || 137 ||
[Analyze grammar]
ity eṣa mama vṛttāntastvaṃ tvagamyamidaṃ vanam |
kim āgataḥ kathaṃ ceti brūhīdānīṃ vayasya me || 138 ||
[Analyze grammar]
evaṃ markaṭarūpeṇa somasvāmidvijena saḥ |
ukto niścayadattaḥ svaṃ tasmai vṛttāntam abravīt || 139 ||
[Analyze grammar]
yathā vidyādharīhetorujjayinyāḥ sam āgataḥ |
ānīto dhairyajitayā yakṣiṇyā ca tayā niśi || 140 ||
[Analyze grammar]
tataḥ śrutatadāścaryavṛttāntaḥ kapirūpadhṛt |
dhīmānniścayadattaṃ taṃ somasvāmī jagāda saḥ || 141 ||
[Analyze grammar]
anubhūtaṃ tvayā duḥkhaṃ may aiva strīkṛte mahat |
na ca śriyaḥ striyaśceha kadācitkasyacitsthirāḥ || 142 ||
[Analyze grammar]
saṃdhyāvatkṣaṇarāgiṇyo nadīvatkuṭilāśayāḥ |
bhujagīvadaviśvāsyā vidyudvaccapalāḥ striyaḥ || 143 ||
[Analyze grammar]
tatsā vidyādharī raktāpyanurāgaparā kṣaṇāt |
prāpya kaṃcitsvajātīyaṃ virajyettvayi mānuṣe || 144 ||
[Analyze grammar]
tadalaṃ strīnimittena prayāsenāmunādhunā |
kiṃpākaphalatulyena viṣākavirasena te || 145 ||
[Analyze grammar]
mā gā vidyādharapurīṃ tāṃ sakhe puṣkarāvatīm |
yakṣiṇīskandhamāruhya tāmebojjayinīṃ vraja || 146 ||
[Analyze grammar]
kuru madvacanaṃ mittraṃ pūrvaṃ mittravaco mayā |
na kṛtaṃ rāgiṇā tena paritapye 'dhunāpyaham || 147 ||
[Analyze grammar]
bandhudattānuraktaṃ hi susnigdho brāhmaṇas tadā |
vārayan bhavaśarmākhyaḥ suhṛn mām evam abravīt || 148 ||
[Analyze grammar]
striyāḥ sakhe vaśaṃ mā gāḥ strīcittaṃ hy atidurgamam |
tathā ca mama yadvṛttaṃ tad idaṃ vacmi te śṛṇu || 149 ||
[Analyze grammar]
vārāṇasyām ihaivāsīttaruṇī rūpaśālinī |
brāhmaṇī somadā nāma capalā guptayoginī || 150 ||
[Analyze grammar]
tayā ca saha me daivātsamabhūtsaṃgamo rahaḥ |
tatsaṃgamakramāttasyāṃ mama prītiravardhata || 151 ||
[Analyze grammar]
ekadā tām ahaṃ svairamīrṣyākopādatāḍayam |
taccāsahiṣṭa sā krūrā kopaṃ pracchādya tatkṣaṇam || 152 ||
[Analyze grammar]
anyedyuḥ praṇayakrīḍāvyājāc ca mama sūtrakam |
gale 'badhnādahaṃ dāntastatkṣaṇaṃ balado 'bhavam || 153 ||
[Analyze grammar]
tato 'haṃ baladībhūtastayā dāntoṣṭrajīvinaḥ |
ekasya puṃso vikrīto gṛhītābhīṣṭamūlyayā || 154 ||
[Analyze grammar]
tenāropitabhāraṃ māṃ kliśyamānamavaikṣata |
badhamocanikā nāma yoginyatra kṛpānvitā || 155 ||
[Analyze grammar]
sā jñānataḥ somadayā viditvā māṃ paśūkṛtam |
mumoca kaṇṭhāt sūtraṃ me madgosvāminyapaśyati || 156 ||
[Analyze grammar]
tato 'haṃ mānuṣībhūtaḥ sa ca kṣiprādvilokayan |
palāyitaṃ māṃ manvāno matsvāmī prābhramaddiśaḥ || 157 ||
[Analyze grammar]
ahaṃ ca bandhamocinyā tayā saha tato vrajan |
daivādāgatayā dūrāddṛṣṭaḥ somadayā tayā || 158 ||
[Analyze grammar]
sā krodhena jvalantī tāṃ jñāninīṃ bandhamocinīm |
avādītkimayaṃ pāpastiryaktvānmocitastvayā || 159 ||
[Analyze grammar]
dhikprāpsyasi durācāre phalamasya kukarmaṇaḥ |
prātastvāṃ nihaniṣyāmi sahitāṃ pāpmanāmunā || 160 ||
[Analyze grammar]
ity uktvaiva gatāyāṃ ca tasyāṃ sā siddhayoginī |
tatpratīghātahetormāmavocadbandhamocinī || 161 ||
[Analyze grammar]
hantuṃ māṃ kṛṣṇaturagīrūpeṇaiṣābhyupaiṣyati |
mayā ca śoṇavaḍavārūpamatrāśrayiṣyate || 162 ||
[Analyze grammar]
tato yuddhe pravṛtte nau pṛṣṭhataḥ khaḍgapāṇinā |
somadāyāṃ prahartavyaṃ tvayāsyāmapramādinā || 163 ||
[Analyze grammar]
evametāṃ haniṣyāvastatprātastvaṃ gṛhe mama |
āgaccherityuditvā sā gṛhaṃ me svamadarśayat || 164 ||
[Analyze grammar]
tatra tasyāṃ praviṣṭāyāmahaṃ nijagṛhānagām |
anubhūtādbhutānekajanāmutraiva janmani || 165 ||
[Analyze grammar]
prātaḥ kṛpāṇapāṇiś ca gatavānasmi tadgṛham |
athāgāt somadā sātra kṛṣṇāśvārūpadhāriṇī || 166 ||
[Analyze grammar]
sāpi śoṇahayārūpamakarodbandhamocinī |
khuradantaprahāraiś ca tato yuddhamabhūttayoḥ || 167 ||
[Analyze grammar]
mayā pradattanistriṃśaprahārā kṣudraśākinī |
nihatā bandhamocinyā tayā sā somadā tataḥ || 168 ||
[Analyze grammar]
athāhaṃ nirbhayībhūtastīrṇatiryaktvadurgatiḥ |
na kustrīsaṃgamaṃ bhūyo manasā samacintayam || 169 ||
[Analyze grammar]
cāpalaṃ sāhasikatā śākinīśambarādayaḥ |
doṣāḥ strīṇāṃ trayaḥ prāyo lokatrayabhayāvahāḥ || 170 ||
[Analyze grammar]
tacchākinīsakhīṃ bandhudattāṃ kimanudhāvasi |
sneho yasyā na patyau sve tasyāstu tvayy asau kutaḥ || 171 ||
[Analyze grammar]
evam ukto 'py ahaṃ tena mitreṇa bhavaśarmaṇā |
nākārṣaṃ vacanaṃ tasya prāpto 'smīmāṃ gatiṃ tataḥ || 172 ||
[Analyze grammar]
atastvāṃ vacmi mā kārṣīranurāgaparāṃ prati |
kleśaṃ sā hi svajātīye prāpte tvāṃ tyakṣyati dhruvam || 173 ||
[Analyze grammar]
bhṛṅgīva puṣpaṃ puruṣaṃ strī vāñchati navaṃ navam |
ato 'nutāpo bhavitā mam eva bhavataḥ sakhe || 174 ||
[Analyze grammar]
ity etatkapirūpasthasomasvāmivaco hṛdi |
tasya niścayadattasya nāviśadrāganirbhare || 175 ||
[Analyze grammar]
uvāca sa kapiṃ taṃ hi na sā vyabhicarenmayi |
vidyādharādhipakule śuddhe jātā hy asāviti || 176 ||
[Analyze grammar]
evaṃ tayorālapatoḥ saṃdhyārakto 'stabhūdharam |
yayau niścayadattasya priyecchur iva bhāskaraḥ || 177 ||
[Analyze grammar]
athāgatāyāṃ rajanāvagradūtyāmivāyayau |
sā śṛṅgotpādinī tasya nikaṭaṃ tatra yakṣiṇī || 178 ||
[Analyze grammar]
yayau niścayadattastatskandhārūḍhaḥ priyāṃ prati |
prayātum āpṛcchya kapiṃ smartavyo 'smīti vādinam || 179 ||
[Analyze grammar]
niśīthe ca himādrau tām anurāgaparā pituḥ |
purīṃ vidyādharapateḥ prāptavān puṣkarāvatīm || 180 ||
[Analyze grammar]
tāvatprabhāvato buddhvā tadabhyāgamanāya sā |
tato nagaryā niragādanurāgaparā bahiḥ || 181 ||
[Analyze grammar]
iyamāyāti te kāntā niśi netrotsavapradā |
indumūrtirdvitīyeva tadidānīṃ vrajāmy aham || 182 ||
[Analyze grammar]
ity uktvā darśayitvā tāmaṃsāgrādavatāritam |
natvā niścayadattaṃ tamatha sā yakṣiṇī yayau || 183 ||
[Analyze grammar]
tataḥ sāpi cirautsukyasaṃrambhāliṅganādibhiḥ |
upagamyābhyanandattamanurāgaparā priyam || 184 ||
[Analyze grammar]
so 'py āśliṣya bahukleśalabdhatatsaṃgamotsavaḥ |
avartamānaḥ sve dehe tanuṃ tasyā ivāviśat || 185 ||
[Analyze grammar]
tena gāndharvavidhinā bhāryā bhūtvātha tasya sā |
anurāgaparā sadyo vidyayā nirmame puram || 186 ||
[Analyze grammar]
tasmin niścayadatto 'sau bāhye tasthau tayā saha |
tadvidyācchannadṛṣṭibhyāṃ tatpitṛbhyāmatarkitaḥ || 187 ||
[Analyze grammar]
pṛṣṭas tāṃs tādṛśāṃs tasyai mārgakleśāñ śaśaṃsa yat |
tena sā bahu mene taṃ bhogaiś ceṣṭair upācarat || 188 ||
[Analyze grammar]
atha tanmarkaṭībhūtasīmasvāmikathādbhutam |
so 'tra niścayadattosyai vidyādharyai nyavedayat || 189 ||
[Analyze grammar]
jagāda caitan mittraṃ me tvatprayatnena kenacit |
tiryaktvādyadi mucyeta tatpriye sukṛtaṃ bhavet || 190 ||
[Analyze grammar]
ity uktā tena sāvocad anurāgaparāpi tam |
yoginyā mantramārgo 'yaṃ nāsmākaṃ viṣayaḥ punaḥ || 191 ||
[Analyze grammar]
tathāpi sādhayiṣyāmi priyametadahaṃ tava |
abhyarthya bhadrarūpākhyāṃ vayasyāṃ siddhayoginīm || 192 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā sa vaṇikputro hṛṣṭastām avadatpriyām |
tarhi taṃ paśya manmittramehi yāva tadantikam || 193 ||
[Analyze grammar]
tadety ukte tayānyedyustadutsaṅgasthitaś ca saḥ |
vyomnā niścayadatto 'gāt sakhyus tasyāspadaṃ vanam || 194 ||
[Analyze grammar]
tatra taṃ suhṛdasṃ dṛṣṭvā kapirūpamupetya saḥ |
praṇamatpriyayā sākamapṛcchatkuśalaṃ tadā || 195 ||
[Analyze grammar]
adya me kuśalaṃ yattvamanurāgaparāyutaḥ |
dṛṣṭo mayeti so 'py uktvā somasvāmikapiḥ kila || 196 ||
[Analyze grammar]
tam abhyanandatpradadau tatpriyāyai tathāśiṣam |
tataḥ sarve 'py upāvikṣaṃs tatra ramye śilātale || 197 ||
[Analyze grammar]
cakruś ca tatkathālāpaṃ tattattasya kapeḥ kṛte |
ādau niścayadattena cintitaṃ kāntayā saha || 198 ||
[Analyze grammar]
tatas taṃ kapimāpṛcchya preyasīsadanaṃ ca tat |
yayau niścayadatto dyāmutpatyāṅke dhṛtastayā || 199 ||
[Analyze grammar]
anyedyustām avādīc ca so 'nurāgaparāṃ punaḥ |
ehi tasyāntikaṃ sakhyuḥ kṣaṇaṃ yāva kaperiti || 200 ||
[Analyze grammar]
tataḥ sāpi tamāha sma tvamevādya vraja svayam |
gṛhāṇotpatanīṃ vidyāṃ matto 'vataraṇīṃ tathā || 201 ||
[Analyze grammar]
ity uktaḥ sa tadādāya tadvidyādvitayaṃ tataḥ |
vyomnā niścayadatto 'gāt sakhyus tasyāntikaṃ kapeḥ || 202 ||
[Analyze grammar]
tatra yāvatsa kurute tena sākaṃ ciraṃ kathāḥ |
sānurāgaparā tāvadudyānaṃ niryayau gṛhāt || 203 ||
[Analyze grammar]
tatratasyāṃ niṣaṇṇāyāṃ vidyādharakumārakaḥ |
ko 'py ājagāma nabhasā paribhrāmyanyadṛcchayā || 204 ||
[Analyze grammar]
sa dṛṣṭvaiva smarāveśavivaśastāmupāyayau |
vidyādharīṃ sa tāṃ buddhvā vidyayā martyabhartṛkām || 205 ||
[Analyze grammar]
sāpy upetaṃ tam ālokya subhagaṃ vinatānanā |
kastvaṃ kim āgato 'sīti śanaiḥ papraccha kautukāt || 206 ||
[Analyze grammar]
tataḥ sa pratyavocattāṃ svavidyājñānaśālinam |
viddhi vidyādharaṃ mugdhe nāmnā māṃ rājabhañjanam || 207 ||
[Analyze grammar]
so 'haṃ saṃdarśanādeva sahasā hariṇekṣaṇe |
manobhuvā vaśīkṛtya tubhyam eva samarpitaḥ || 208 ||
[Analyze grammar]
tadalaṃ devi sevitvā martyaṃ dharaṇigocaram |
pitā vetti na yāvatte tāvattulyaṃ bhajasva mām || 209 ||
[Analyze grammar]
iti tasmin bruvāṇe sā kaṭākṣārdhavilokinī |
acintayadayaṃ yukto mameti capalāśayā || 210 ||
[Analyze grammar]
tato labdhvāśayaṃ cakre bhāryā tenaiva tatra sā |
apekṣate dvayoraikacittye kiṃ rahasi smaraḥ || 211 ||
[Analyze grammar]
atha vidyādhare tasmin saṃpratyapasṛte tataḥ |
āgānniścayadatto 'tra somasvāmisamīpataḥ || 212 ||
[Analyze grammar]
āgatasya na sā cakre viratkāliṅganādikam |
anurāgaparā tasya vyapadiśya śirorujam || 213 ||
[Analyze grammar]
sa tu tadvyājamavidannṛjuḥ snehavimohitaḥ |
asvāsthyam eva matvāsyā duḥkhaṃ tadanayaddinam || 214 ||
[Analyze grammar]
prātaś ca durmanā bhūyastaṃ kapiṃ suhṛdaṃ prati |
sa somasvāminaṃ prāyānnabhasā vidyayorbalāt || 215 ||
[Analyze grammar]
yāte tasminn upāgāt tāṃ so 'nurāgaparāṃ punaḥ |
kāmī vidyādharo rātrikṛtonnidrastayā vinā || 216 ||
[Analyze grammar]
niśāvirahasotkaṇṭhāṃ kaṇṭhe tām avalambya ca |
suratāntapariśrānto nidrākrānto babhūva saḥ || 217 ||
[Analyze grammar]
sāpyaṅkasuptaṃ pracchādya priyaṃ vidyābalena tam |
rātrijāgaraṇānnidrāmanurāgaparā yayau || 218 ||
[Analyze grammar]
tāvanniścayadatto 'pi prāpa tasyāntikaṃ kapeḥ |
so 'pi papraccha taṃ kṛtvā svāgataṃ vānaraḥ suhṛt || 219 ||
[Analyze grammar]
durmanaskamivādya tvāṃ kiṃ paśyāmyucyatāmiti |
tato niścayadatto 'pi sa taṃ vānaram abravīt || 220 ||
[Analyze grammar]
anurāgaparātyarthamasvasthā mittra vartate |
tenāsmi duḥsthitaḥ sā hi prāṇebhyo 'pi priyā mama || 221 ||
[Analyze grammar]
ity uktas tena sa jñānī markaṭastam abhāṣata |
gaccha suptāmidānīṃ tāṃ sthitāṃ kṛtvāṅgavartinīm || 222 ||
[Analyze grammar]
taddattavidyayā vyomnā tāmānaya madantikam |
yāvanmahadihāścaryaṃ darśayāmyadhunaiva te || 223 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā khena gatvaiva so 'nurāgaparāṃ tataḥ |
dṛṣṭvā niścayadattastāṃ suptām aṅke 'grahīllaghu || 224 ||
[Analyze grammar]
taṃ tu vidyādharaṃ tasyā nāṅge lagnaṃ dadarśa saḥ |
suptaṃ vidyābalenādāvadṛśyaṃ vihitaṃ tayā || 225 ||
[Analyze grammar]
utpatya cāntarikṣaṃ tām anurāgaparāṃ kṣaṇāt |
ānināya kapes tasya sa somasvāmino 'ntikam || 226 ||
[Analyze grammar]
sa kapirdivyadṛktasmai tadā yogamupādiśat |
yena vidyādharaṃ tasyāḥ kaṇṭhe lagnaṃ dadarśa saḥ || 227 ||
[Analyze grammar]
dṛṣṭvā ca hā dhigetatkimiti taṃ vādinaṃ kapiḥ |
sa eva tattvadarśī tadyathāvṛttam abodhayat || 228 ||
[Analyze grammar]
kruddhe niścayadatte 'tha tasmin vidyādharo 'tra saḥ |
prabuddhastatpriyākāmī khamutpatya tirodadhe || 229 ||
[Analyze grammar]
sāpi prabuddhā tatkālamanurāgaparātmanaḥ |
rahasyabhedaṃ taṃ dṛṣṭvā hriyā tasthavadhomukhī || 230 ||
[Analyze grammar]
tato niścayadattastāmuvācodaśrulocanaḥ |
viśvasto 'haṃ kathaṃ pāpe tvay aivaṃ bata vañcitaḥ || 231 ||
[Analyze grammar]
ayantacañcalasyeha pāradasya nibandhane |
kāmaṃ vijñāyate yuktir na strīcittasya kācana || 232 ||
[Analyze grammar]
iti bruvati tasmin sānuttarā rudatī śanaiḥ |
anurāgaparotpatya divaṃ dhāma nijaṃ yayau || 233 ||
[Analyze grammar]
tato niścayadattaṃ taṃ suhṛnmarkaṭako 'bravīt |
etāṃ yadanvadhāvastvaṃ vārito 'pi mayā priyām || 234 ||
[Analyze grammar]
tasyedaṃ tīvrarāgāgneḥ phalaṃ yadanutapyase |
ko hi saṃpatsu capalāsvāśvāso vanitāsu ca || 235 ||
[Analyze grammar]
tadalaṃ paritāpena tavedānīṃśamaṃ kuru |
bhavitavyaṃ hi dhātrāpi na śakyamativartitum || 236 ||
[Analyze grammar]
iti tasmātkapeḥ śrutvā śokamohaṃ vihāya tam |
yayau niścayadatto 'tra viraktaḥ śaraṇaṃ śivam || 237 ||
[Analyze grammar]
atha tatravane suhṛdā kapinā saha tiṣṭhatastato nikaṭam |
tasyājagāma daivāttapasvinī mokṣadā nāma || 238 ||
[Analyze grammar]
sā taṃ krameṇa dṛṣṭvā praṇataṃ papraccha mānuṣasya sataḥ |
citraṃ katham iha jāto mittraṃ te markaṭo 'yamiti || 239 ||
[Analyze grammar]
tataḥ svaṃ vṛttāntaṃ tadanu ca sa mittrasya caritaṃ samācakhyau tasyai kṛpaṇamatha tām evam avadat |
prayogaṃ mantraṃ vā yadi bhagavatī vetti tad imaṃ kapitvātsanmittraṃ suhṛdamadhunā mocayatu me || 240 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā sā tasya bāḍhaṃ kapes tat sūtraṃ kaṇṭhān mantrayuktyā mumoca |
so 'tha tyaktvā mārkaṭīmākṛtiṃ tāṃ somasvāmī pūrvavanmānuṣo 'bhūt || 241 ||
[Analyze grammar]
tasyāṃ tataś ca taḍitīva tirohitāyāṃ divyaprabhāvabhṛti bhūri tapo vidhāya |
kālena tatra kila niścayadattasomasvāmidvijau prayayatuḥ paramāṃ gatiṃ tau || 242 ||
[Analyze grammar]
evaṃ nisargacapalā lalanā vivekavairāgyadāyibahuduścaritaprabandhāḥ |
sādhvī tu kācidapi tāsu kulaṃ viśālaṃ yālaṃkarotyabhinavā khamivendulekhā || 243 ||
[Analyze grammar]
ity etāṃ naravāhanadattaḥ sacivasya gomukhasya mukhāt |
citrāmākarṇya kathāṃ tutoṣa ratnaprabhāsahitaḥ || 244 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Kathasaritsagara Chapter 3
The Ocean of Story
by C.H. Tawney (2014)
Being C.H. Tawney's Translation of Somadeva's Katha Sarit Sagara (Kathasaritsagara): (Ten Volumes)
Buy now!
Kathasaritsagar
by Kedarnath Sharma Saraswat (2005)
The Only Edition with the Sanskrit Text and its Hindi Translation (An Old and Rare Book) Set of 3 Vol.
Buy now!
Kathasaritsagara of Somadeva Bhatta (Sanskrit Text Only)
by Vasudeva Laksmana Sastri (2013)
Katha Sarit Sagar in Marathi
by H. A Bhave (1995)
Set of 5 Volumes; Published by Varada Books, Pune. 2256 pages (Throughout B/W Illustrations).
Buy now!
Katha Sarit Sagara (Tamil)
by S. V. Ganapati (எஸ். வி. கணபதி) (2014)
[கதா சரித் சாகரம்] Published by Alliance Publications.
Buy now!
Galpa Shono
by Abhijit Chattopadhyay (2014)
[গল্প শোনো] Galpa Shono: Bengali Translation of 'Suno Kahani From Katha Sarit Sagar'; 9788126015436; Published by Sahitya Akademi, Delhi.
Buy now!