Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 5
pakve'lpavegatā glāniḥ pāṇḍutā valisambhavaḥ||5||
nāmo'nteṣūnnatirmadhye kaṇḍūśophādimārdavam||5||
spṛṣṭe pūyasya sañcāro bhavedbastāvivāmbhasaḥ||6||
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
pakvasya śofasya lakṣaṇamāha-pavka iti| alpavegatāupadravālpatvam| kaṇḍūśofādayo lakṣaṇāni| upadravāstuaṅgamardādayaḥ|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
pakve sati, alpavegatā bhavati, na tu saṃrambhaḥ| tathā, glāniḥ-mlānatvam| tathā, pāṇḍutvaṃ valīnāṃ codbhavaḥ| tathā, anteṣu-paryanteṣu, nāmo-nimnatvam, madhya unnatiḥ| nāmo'nteṣvityuktyaiva madhya unnatitvaṃ labdhameva, unnatigrahaṇaṃ tvatiśayārtham, tenottuṇḍitvaṃ gamyate| tathā, kaṇḍvādimṛdutvaṃ syāt| tathā, spṛṣṭe tasmin sati pūyasya sañcāro bhavati, basterantaḥsthitasya yathā'mbhasaḥ sañcāraḥ|