Yoga-sutra with Bhasya [sanskrit]
9,932 words
The Sanskrit edition of the Patañjali: Yogasūtra with Bhāṣya (= Pātañjalayogaśāstra). Based on the edition by Kāśinātha Śāstrī Āgāśe. The Yoga Sutras of Patañjali is a collection of Sanskrit aphorisms (Sūtras) on the theory and practice of Yoga. It includes the theory of ashtanga (eight elements of practice culminating in samadhi)—Yama (abstinences), Niyama (observances), Āsana (yoga posture), Prāṇāyāma (breath control), Pratyāhāra (withdrawal of the senses), Dhāraṇā (concentration of the mind), Dhyāna (meditation) and Samādhi (absorption).
Sūtra 4.3
nimittamaprayojakaṃ prakṛtīnāṃ varaṇabhedastu tataḥ kṣetrikavat || YS_4.3 ||
na hi dharmādi nimittaṃ tatprayojakaṃ prakṛtīnāṃ bhavati na kāryeṇa kāraṇaṃ pravartyata iti kathaṃ tarhi, varaṇabhedastu tataḥ kṣetrikavat. yathā kṣetrikaḥ kedārādapāṃ pūrṇātkedārāntaraṃ piplāvayiṣuḥ samaṃ nimnaṃ nimnataraṃ vā nāpaḥ pāṇināpakarṣatyāvaraṇaṃ tvāsāṃ bhinatti tasminbhinne svayamevāpaḥ kedārāntaramāplāvayanti tathā dharmaḥ prakṛtīnāmāvaraṇadharmaṃ bhinatti tasminbhinne svayameva prakṛtayaḥ svaṃ svaṃ vikāramāplāvayanti. yathā vā sa eva kṣetrikastasminneva kedāre na prabhavatyaudakānbhaumānvā rasāndhānyamūlānyanupraveśayituṃ, kiṃ tarhi mudgagavedhukaśyāmākādīṃstato'pakarṣati. apakṛṣṭeṣu teṣu svayameva rasā dhānyamūlānyanupraviśanti, tathā dharmo nivṛttimātre kāraṇamadharmasya, śuddhyaśuddhyoratyantavirodhāt, na tu prakṛtipravṛttau dharmo heturbhavatīti. atra nandīśvarādaya udāhāryāḥ viparyayeṇāpyadharmo dharmaṃ bādhate. tataścāśuddhipariṇāma iti. tatrāpi nahuṣājagarādaya udāhāryāḥ. 4.3