Rig Veda (translation and commentary)

by H. H. Wilson | 1866 | 1,999,864 words | ISBN-10: 8171101380 | ISBN-13: 9788171101382

The Rig-Veda, English translation, including the commentary of Sayana and grammatical analysis. The hyms of the Rigveda Samhita represents some of the oldest and complex of Hindu Sanskrit literature. In ten books, these mantras form the core essence of rituals and ceremonies once widely performed throughout ancient India. This edition contains the...

Disclaimer: These are translations of Sanskrit texts and are not necessarily approved by everyone associated with the traditions connected to these texts. Consult the source and original scripture in case of doubt.

Rig Veda 5.48.3

Sanskrit text [Accents, Plain, Transliterated]:

आ ग्राव॑भिरह॒न्ये॑भिर॒क्तुभि॒र्वरि॑ष्ठं॒ वज्र॒मा जि॑घर्ति मा॒यिनि॑ । श॒तं वा॒ यस्य॑ प्र॒चर॒न्त्स्वे दमे॑ संव॒र्तय॑न्तो॒ वि च॑ वर्तय॒न्नहा॑ ॥
आ ग्रावभिरहन्येभिरक्तुभिर्वरिष्ठं वज्रमा जिघर्ति मायिनि । शतं वा यस्य प्रचरन्त्स्वे दमे संवर्तयन्तो वि च वर्तयन्नहा ॥
ā grāvabhir ahanyebhir aktubhir variṣṭhaṃ vajram ā jigharti māyini | śataṃ vā yasya pracaran sve dame saṃvartayanto vi ca vartayann ahā ||

English translation:

“(Animated) by the libations offered by day and by night, (Indra) sharpens his vast thunderbolt against the beguiler (Vṛtra); he whose hundred (rays) attend him in his own abode, sending away, and bringing back (revolving) days.”

Details:

Ṛṣi (sage/seer): pratibhānurātreyaḥ [pratibhānurātreya];
Devatā (deity/subject-matter): viśvedevā:;
Chandas (meter): svarāṭtriṣṭup ;
Svara (tone/note): Swar;

Padapatha [Accents, Plain, Transliterated]:

आ । ग्राव॑ऽभिः । अ॒ह॒न्ये॑भिः । अ॒क्तुऽभिः॑ । वरि॑ष्ठम् । वज्र॑म् । आ । जि॒घ॒र्ति॒ । मा॒यिनि॑ । श॒तम् । वा॒ । यस्य॑ । प्र॒ऽचर॑न् । स्वे । दमे॑ । स॒म्ऽव॒र्तय॑न्तः । वि । च॒ । व॒र्त॒य॒न् । अहा॑ ॥
आ । ग्रावभिः । अहन्येभिः । अक्तुभिः । वरिष्ठम् । वज्रम् । आ । जिघर्ति । मायिनि । शतम् । वा । यस्य । प्रचरन् । स्वे । दमे । सम्वर्तयन्तः । वि । च । वर्तयन् । अहा ॥
ā | grāva-bhiḥ | ahanyebhiḥ | aktu-bhiḥ | variṣṭham | vajram | ā | jigharti | māyini | śatam | vā | yasya | pra-caran | sve | dame | sam-vartayantaḥ | vi | ca | vataryan | ahā

Multi-layer Annotation of the Ṛgveda

[Rigveda 5.48.3 English analysis of grammar]

ā

[adverb]

“towards; ākāra; until; ā; since; according to; ā [suffix].”

grāvabhir < grāvabhiḥ < grāvan

[noun], instrumental, plural, masculine

“stone; millstone; grindstone; mountain.”

ahanyebhir < ahanyebhiḥ < ahanya

[noun], instrumental, plural, masculine

“daily.”

aktubhir < aktubhiḥ < aktu

[noun], instrumental, plural, masculine

“night; dark; beam.”

variṣṭhaṃ < variṣṭham < variṣṭha

[noun], accusative, singular, masculine

“best; preferable.”

vajram < vajra

[noun], accusative, singular, masculine

“vajra; Vajra; vajra; vajra; lightning; abhra; vajramūṣā; diamond; vajra [word]; vajrakapāṭa; vajra; vaikrānta.”

ā

[adverb]

“towards; ākāra; until; ā; since; according to; ā [suffix].”

jigharti < ghṛ

[verb], singular, Present indikative

māyini < māyin

[noun], locative, singular, masculine

“artful; charming; crafty; deceptive.”

śataṃ < śatam < śata

[noun], nominative, singular, neuter

“hundred; one-hundredth; śata [word].”

[adverb]

“or; optionally; either.”

yasya < yad

[noun], genitive, singular, masculine

“who; which; yat [pronoun].”

pracaran < pracar < √car

[verb], plural, Present injunctive

“continue; crawl.”

sve < sva

[noun], locative, singular, masculine

“own(a); respective(a); akin(p); sva [word]; individual; present(a); independent.”

dame < dama

[noun], locative, singular, masculine

“dwelling; home.”

saṃvartayanto < saṃvartayantaḥ < saṃvartay < √vṛt

[verb noun], nominative, plural

“clench; satisfy.”

vi

[adverb]

“apart; away; away.”

ca

[adverb]

“and; besides; then; now; even.”

vartayann < vartayan < vartay < √vṛt

[verb], plural, Present injunctive

“pound; tell; exist; bring; spill; mix; survive; melt; roll; explain; perform; turn; chop; sustain; spend; roll up; produce.”

ahā < aha

[noun], accusative, plural, neuter

“day; aha [word]; day.”

Like what you read? Consider supporting this website: