Bhagavad-gita with four Commentaries [sanskrit]
140,673 words | ISBN-10: 8189564072 | ISBN-13: 9788189564070
The Sanskrit edition of the Bhagavad Gita with four commentaries: (1) The Subodhini by Shridhara (Sridhara Swami), (2) The Gudharthadipika by Madhusudana (Saraswati), (3) The Sararthavarshini by Vishvanatha (Vishwanath Chakravarti) and (4) The Gitabhushana by Baladeva (Vidyabhushan). Original titles: Bhagavadgītā (भगवद्गीता), Śrīdhara (श्रीधर), Madhusūdana (मधुसूदन), Viśvanātha (विश्वनाथ), Baladeva (बलदेव)
Verse 9.8
prakṛtiṃ svāmavaṣṭabhya visṛjāmi punaḥ punaḥ |
bhūtagrāmamimaṃ kṛtsnamavaśaṃ prakṛtervaśāt ||8||
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
nanvasaṅgo nirvikāraśca tvaṃ kathaṃ sṛjasītyapekṣāyāmāha prakṛtimiti | svāṃ svīyāṃ svādhīnāṃ prakṛtimavaṣṭabhyādhiṣṭhāya | pralaye līnaṃ santaṃ caturvidhamimaṃ sarvaṃ bhūtagrāmaṃ karmādiparavaśaṃ punaḥ punarvividhaṃ sṛjāmi | viśeṣeṇa sṛjāmi iti vā | katham ? prakṛtervaśātprācīnakarmanimittatattatsvabhāvavaśāt ||8||
The Gūḍhārthadīpikā commentary by Madhusūdana
kiṃnimittā parameśvarastheyaṃ sṛṣṭirna tāvatsvabhogārthā tasya sarvasākṣibhūtacaitanyamātrasya bhoktṛtvābhāvāttathātve vā saṃsāritveneśvaratvavyāghātāt | nāpyanyo bhoktā yadartheyaṃ sṛṣṭiḥ | cetanāntarābhāvāt | īśvarasyaiva sarvatra jīvarūpeṇa sthitatvāt | acetanasya cābhoktṛtvāt | ataeva nāpavargārthāpi sṛṣṭiḥ | bandhābhāvādapavargavirodhitvāccetyādyanupapattiḥ sṛṣṭermāyāmayatvaṃ sādhayantī nāsmākaṃ pratikūleti na parihartavyetyabhipretya māyāmayatvānmithyātvaṃ prapañcasya vaktumārabhate tribhiḥ prakṛtimiti |
prakṛtiṃ māyākhyāmanirvacanīyāṃ svāṃ svasmin kalpitāmavaṣṭabhya svasattāsphūrtibhyāṃ dṛḍhīkṛtya tasyāḥ prakṛtermāyāyā vaśādavidyāsmitārāgadveṣābhiniveśakāraṇāvaraṇavikṣepātmakaśaktiprabhāvājjāyamānamimaṃ sarvapramāṇasaṃnidhāpitaṃ bhūtagrāmamākāśādibhūtasamudāyamahaṃ māyāvīva punaḥ punarvisṛjāmi vividhaṃ sṛjāmi kalpanāmātreṇa svapnadṛgiva ca svapnaprapañcam ||8||
The Sārārthavarṣiṇī commentary by Viśvanātha
nanvasaṅgo nirvikāraśca tvaṃ kathaṃ sṛjasītyapekṣāyāmāha prakṛtimiti | svāṃ svīyāmavaṣṭabhyādhiṣṭhāya prakṛtervaśātsvīyasvabhāvavaśātprācīnakarmanimittāditi yāvat | avaśaṃ karmādiparatantram ||8||
The Gītābhūṣaṇa commentary by Baladeva
prakṛtimiti | svāmātmīyāṃ triguṇāṃ prakṛtimavaṣṭabhyādhiṣṭhāya saṅkalpamātreṇa mahadādyānmanā pariṇamayyemaṃ caturvidhaṃ bhūtagrāmaṃ visṛjāmi punaḥ punaḥ kāle kāle | kīdṛśamityāha prakṛteḥ prācīnakarmavāsanāyā vaśātprabhāvādavaśaṃ paratantraṃ tathā cācintyaśakterasaṅgasvabhāvasya mama saṅkalpamātreṇa tattatkurvato na tatsaṃsargagandho na ca ko'pi khedaleśa iti ||8||
__________________________________________________________