Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 32
kāle hitaṃ mitaṃ brūyādavisaṃvādi peśalam||26||
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
bhāṣaṇaṃ vidhatte-kāla iti| kāle-prastāve, brūyāt| tacca hitaṃ-pathyam| mitaṃ-vivakṣitārthaprakāśanamātram| avisaṃvādi-satyam| peśalaṃ-madhuram|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
kāle-prastāve, hitaṃ-pathyam, mitaṃ-na bahu, avisaṃvādisatyam, peśalaṃ-manojñaṃ, brūyāt|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
pūrvābhibhāṣitvādikaṃ vidhatte-pūrvābhibhāṣīti| pūrvābhibhāṣīyadṛcchayā saṅgate suhṛdi tadvacanātpūrvaṃ kuśalapraśnādikārī, bhavet| tathā, sumukhaḥ-prasannavadanaḥ| suśīlaḥ śiṣṭānumatavyavahāravān| karuṇāmṛduḥ-satyapi sāmarthye kṛpālutvātparāpakārasahiṣṇuḥ| ekasukhitvādikaṃ niṣedhati-naika iti| ekaḥ sukhī na bhavetjñātibhṛtyādibhyo yathāyathamavibhajya sukhasādhanaṃ nopayuñjīta| tathā sarvatra na viśrabdho na ca śaṅkito bhavet-aviśvasanīyeṣu viśvāsamaśaṅkanīyeṣu ca śaṅkāṃ na kuryāt| §346 5