Rig Veda 2.13.12

Sanskrit text [Accents, Plain, Transliterated]:

अर॑मय॒: सर॑पस॒स्तरा॑य॒ कं तु॒र्वीत॑ये च व॒य्या॑य च स्रु॒तिम् । नी॒चा सन्त॒मुद॑नयः परा॒वृजं॒ प्रान्धं श्रो॒णं श्र॒वय॒न्त्सास्यु॒क्थ्य॑: ॥
अरमयः सरपसस्तराय कं तुर्वीतये च वय्याय च स्रुतिम् । नीचा सन्तमुदनयः परावृजं प्रान्धं श्रोणं श्रवयन्त्सास्युक्थ्यः ॥
aramayaḥ sarapasas tarāya kaṃ turvītaye ca vayyāya ca srutim | nīcā santam ud anayaḥ parāvṛjam prāndhaṃ śroṇaṃ śravayan sāsy ukthyaḥ ||

English translation:

“You have provided a passage for the easy crossing of the flowing waters for Turvati and Vayya; rendering (yourself) renowned, you have uplifted the blind and lame Paravṛj from the lowliness (of affliction); you are he who is to be praised.”

Commentary by Sāyaṇa: Ṛgveda-bhāṣya

You have provided a passage: aramaya sarapasastarāya srutim: apas = karma; saraṇam apaḥ karma yāsaḥ, they of whom the act is going or proceeding; the person ns named beheld a large river, which they were unable to cross, when the prayed to Indra, and were conveyed across by him; the blind and lame Parāvṛj: parāvṛjam prāndham śroṇam: added, cakṣase etave, to see and to walk; the name of Ṛjraśva is understood, as the individual who was made to see; Sroṇa was the name of him who was made to walk; prāndha (blind) and śrona (lame) were epithets of Parāvṛj

Details:

Ṛṣi (sage/seer): gṛtsamadaḥ śaunakaḥ [gṛtsamada śaunaka];
Devatā (deity/subject-matter): indra:;
Chandas (meter): bhuriktriṣṭup ;
Svara (tone/note): Swar;

Padapatha [Accents, Plain, Transliterated]:

अर॑मयः । सर॑ऽअपसः । तरा॑य । कम् । तु॒र्वीत॑ये । च॒ । व॒य्या॑य । च॒ । स्रु॒तिम् । नी॒चा । सन्त॑म् । उत् । अ॒न॒यः॒ । प॒रा॒ऽवृज॑म् । प्र । अ॒न्धम् । श्रो॒णम् । श्र॒वय॑न् । सः । अ॒सि॒ । उ॒क्थ्यः॑ ॥
अरमयः । सरअपसः । तराय । कम् । तुर्वीतये । च । वय्याय । च । स्रुतिम् । नीचा । सन्तम् । उत् । अनयः । परावृजम् । प्र । अन्धम् । श्रोणम् । श्रवयन् । सः । असि । उक्थ्यः ॥
aramayaḥ | sara-apasaḥ | tarāya | kam | turvītaye | ca | vayyāya | ca | srutim | nīcā | santam | ut | anayaḥ | parāvṛjam | pra | andham | śroṇam | śravayan | saḥ | asi | ukthyaḥ

Multi-layer Annotation of the Ṛgveda

[Rigveda 2.13.12 English analysis of grammar]