Kathasaritsagara [sanskrit]
by C. H. Tawney | 2014 | 226,424 words | ISBN-13: 9789350501351
The Sanskrit edition of the Kathasaritsagara referencing the English translation and grammatical analysis. Written by Somadeva and dating from the 12th century, the Kathasaritsagara (or Katha-sarit-sagara) represents an epic legend narrating the adventures of Naravahanadatta as he strives to become the destined emperor of the Vidyadharas. Alternative titles: (Kathāsaritsāgara, कथासरित्सागर, Kathā-sarit-sāgara)
Chapter 3
manye kalyāṇam eva syātpuruṣasyāsamaṃ vidhiḥ |
mūhuḥ parīkṣate gāḍhaṃ dhīratvaṃ sukhaduḥkhayoḥ || 1 ||
[Analyze grammar]
yadekakaṃ videśeṣu taistair dāraiḥ pade pade |
naravāhanadattaṃ sa yojayitvā vyayojayat || 2 ||
[Analyze grammar]
athaitamṛṣyamūkādrau sthitaṃ tasmin prabhāvatī |
naravāhanadattaṃ taṃ samāgatyābravīt priyā || 3 ||
[Analyze grammar]
madasaṃnidhidoṣeṇa labdhvā nīto bhavāṃstadā |
tāṃ hi mānasavegena sabhāṃ pāpaṃ cikīrṣuṇā || 4 ||
[Analyze grammar]
tadbuddhvāgatya tatkālaṃ devavirbhāvaḍambaram |
kṛtvā vidyāprabhāveṇa mayeha prāpito bhavān || 5 ||
[Analyze grammar]
nāsminvidyādharāṇāṃ hi girau balavatāmapi |
vidyāprapañcaḥ kramate siddhakṣetramidaṃ yataḥ || 6 ||
[Analyze grammar]
mamāpi vidyāvibhavo nāta eveha siddhyati |
tanme duḥkhaṃ kathaṃ tvaṃ hi vanyāhāreṇa vartsyati || 7 ||
[Analyze grammar]
ity uktavatyā tatrāsītkālākāṅkṣī tayā saha |
naravāhanadatto 'sau dhyāyanmadanamañcukām || 8 ||
[Analyze grammar]
sasnau tatparvatāsanne pampāsarasi pāvane |
divyāsvādāni bubhuje mūlāni ca phalāni ca || 9 ||
[Analyze grammar]
mṛgamāṃsopadaṃśaṃ ca puṇyaṃ vāpīpayaḥ papau |
phalaistīratarubhraṣṭaiḥ sarasaṃ ca sugandhi ca || 10 ||
[Analyze grammar]
uvāsa vṛkṣamūleṣu guhāgarbhagṛheṣu ca |
rāmasyānuyayau vṛttaṃ taddeśavanavāsinaḥ || 11 ||
[Analyze grammar]
rāmāśramāṃś ca dṛṣṭvātra tasmai tāṃs tān prabhāvatī |
sā rāmāyaṇavṛttāntaṃ vinodārtham avarṇayat || 12 ||
[Analyze grammar]
iha rāmaḥ sasaumitriḥ sītayānugato vane |
uvāsa tāpasaiḥ sārdhaṃ tarumūle kṛtoṭajaḥ || 13 ||
[Analyze grammar]
anasūyāṅgarāgeṇa sītāmoditakānanā |
ihāsta munipatnīnāṃ madhye valkaladhāriṇī || 14 ||
[Analyze grammar]
atra dundubhidaityaś ca guhāyāṃ vālinā hataḥ |
valisugrīvayor vaire yadabhūtkāraṇaṃ purā || 15 ||
[Analyze grammar]
sugrīvo hi bhramānmatvā hataṃ daityena vālinam |
guhāyāḥ parvatair dvāraṃ pidhāya sabhayo yayau || 16 ||
[Analyze grammar]
vālī ca bhittvā taddvāraṃ nirgatya niravāsayat |
sugrīvaṃ rājyakāmo 'tra māmabadhnādasāviti || 17 ||
[Analyze grammar]
sa sugrīvaḥ palāyyāsminnṛṣyamūke kapīśvaraḥ |
hanumatpramukhaiḥ sārdhamatra sānau padaṃ vyadhāt || 18 ||
[Analyze grammar]
athaitya hemahariṇavyājavañcitacetasaḥ |
jahāra rāmadevasya rāvaṇo janakātmajām || 19 ||
[Analyze grammar]
tataḥ sītāpravṛttyarthī sa vālinidhanārthinā |
sugrīveṇa samaṃ sakhyamatra cakre raghūdvahaḥ || 20 ||
[Analyze grammar]
bibheda ca balajñaptyai tālānsaptātra pattriṇā |
ekaṃ yeṣv abhinatkṛcchrātso 'pi vālī mahābalaḥ || 21 ||
[Analyze grammar]
ito gatvā ca kiṣkindhāṃ helāmuktaikasāyakaḥ |
hatvā taṃ vālinaṃ vīraḥ sugrīve tacchriyaṃ nyadhāt || 22 ||
[Analyze grammar]
atha sītāpravṛttyarthaṃ hanumatprabhṛtiṣvitaḥ |
caturdikkaṃ prayāteṣu sugrīvasyānuyāyiṣu || 23 ||
[Analyze grammar]
iha rāmeṇa varṣāsu saha meghair virāvibhiḥ |
pataddhārāśrutoyaiś ca samaduḥkhair ivāsitam || 24 ||
[Analyze grammar]
saṃpātivacanottīrṇavāridheś ca hanūmataḥ |
yatnātpravṛttau jñātāyāṃ gatvā kapibalaiḥ saha || 25 ||
[Analyze grammar]
baddhvābdhiṃ setunā tena hatvā laṅkeśvaraṃ ripum |
āninye jānakī devī vimānenāmunā pathā || 26 ||
[Analyze grammar]
evaṃ prāpsyasi kalyāṇam āryaputra bhavān api |
āpatsu dhīrān puruṣān svayam āyānti saṃpadaḥ || 27 ||
[Analyze grammar]
ityādi kathayantyā sa prabhāvatyā tayā saha |
naravāhanadatto 'tra krīḍannāsīditas tataḥ || 28 ||
[Analyze grammar]
ekadā taṃ ca pampāyāṃ vidyādharyāvubhe divaḥ |
dhanavatyajināvatyāvavatīryopajagmatuḥ || 29 ||
[Analyze grammar]
yābhyāṃ sa gandharvapurāc chrāvastīṃ prāpito 'bhavat |
bhagīrathayaśā yasyāṃ tena sā paryaṇīyata || 30 ||
[Analyze grammar]
prabhāvatyājināvatyāṃ militāyāṃ svasakhyataḥ |
naravāhanadattaṃ sā dhanavatyevam abravīt || 31 ||
[Analyze grammar]
eṣājināvatī prākte vācā dattā sutā mayā |
tasmātpariṇayasvaināmāsanno bhyudayo hi te || 32 ||
[Analyze grammar]
etaddhanavatīvākyaṃ sakhīsnehātprabhāvatī |
naravāhanadattaś ca tathetyabhinanandatuḥ || 33 ||
[Analyze grammar]
tato dhanavatī tasmai dadau tāmajināvatīm |
sā vatseśvaraputrāya yathārhavidhinā sutām || 34 ||
[Analyze grammar]
svavidyākalpitodāradivyasaṃbhārasundaram |
nirvartayām āsa ca tatsā sutodvāhamaṅgalam || 35 ||
[Analyze grammar]
naravāhanadattaṃ sā tamanyedyurathābravīt |
na putra yatra tatrehaṃ sthātuṃ yuktaṃ ciraṃ tava || 36 ||
[Analyze grammar]
māyī vidyādharajano na ca kāryam ihāsti te |
tad gaccha bhāryāyuktas tvaṃ kauśāmbīmadhunā nijām || 37 ||
[Analyze grammar]
ahaṃ ca tatraivaiṣyāmi caṇḍasiṃhena sūnunā |
saha vidyādharendrai śca svakair abhyudayāya te || 38 ||
[Analyze grammar]
evam uktvā dhanavatī sajyotsnām iva sāhnyapi |
sitātmavasrtraprabhayā kurvāṇā divamudyayau || 39 ||
[Analyze grammar]
prabhāvatyajināvatyau prāpayāmāsatuś ca tam |
naravāhanadattaṃ te kauśāmbīṃ nabhasā purīm || 40 ||
[Analyze grammar]
so 'tra prāptastadudyānaṃ tasyāṃ vyomno 'vatāritaḥ |
naravāhanadatto 'bhūddṛṣṭaḥ parijanair nijaiḥ || 41 ||
[Analyze grammar]
āgato rājaputro 'yaṃ diṣṭyā vardhāmahe vayam |
iti tatrodabhūnnādo janasyātha samantataḥ || 42 ||
[Analyze grammar]
tato 'kāṇḍasudhāsārasaṃsikta iva sotsavaḥ |
vatsarājo 'tha tadbuddhvā yukto vāsavadattayā || 43 ||
[Analyze grammar]
padmāvatyā vadhūbhiś ca drutaṃ ratnaprabhādibhiḥ |
yaugandharāyaṇādyāś ca ye vatseśvaramantriṇaḥ || 44 ||
[Analyze grammar]
kaliṅgasenā sve caiva sacivā gomukhādayaḥ |
yathārhaṃ tam upājagmurgrīṣme hradamivādhvagāḥ || 45 ||
[Analyze grammar]
dadṛśuste ca madhye taṃ sudaśārhakulaṃ dvayoḥ |
patnyoḥ kṛṣṇamivāsīnaṃ rukmiṇīsatyabhāmayoḥ || 46 ||
[Analyze grammar]
aṅgeṣv eva na varteranphuṭatsv iti bhayād iva |
teṣāṃ taddarśane harṣabāṣpaiḥ pidadhire dṛśaḥ || 47 ||
[Analyze grammar]
vatsarājaś ca devyau ca cirādāliṅgya taṃ sutam |
na śekurmoktumaṅgeṣu protaṃ kaṇṭakiteṣviva || 48 ||
[Analyze grammar]
tataḥ prahatatūrye 'tra vartamāne mahotsave |
naravāhanadattasya bhāryā vegavataḥ sutā || 49 ||
[Analyze grammar]
svasā mānasavegasya dyumārgeṇāvatīrya sā |
āgādvegavatī buddhvā siddhasvidyāprabhāvataḥ || 50 ||
[Analyze grammar]
patitvā pādayoḥ śvaśrūśvaśurāṇāṃ nijaṃ patim |
naravāhanadattaṃ sa jagāda caraṇānatā || 51 ||
[Analyze grammar]
tvatkṛte durbalībhūtāḥ sādhayitvā tapovane |
vidyā punarahaṃ prāptā tava kalyāṇino 'ntikam || 52 ||
[Analyze grammar]
evam uktavatī patyā taiścānyair abhinanditā |
prabhāvatyajināvatyau sakhyāvupajagāma sā || 53 ||
[Analyze grammar]
tābhyāmāśliṣya sā madhye yāvadatropaveśyate |
tāvanmātājināvatyā āyayau dhanavatyapi || 54 ||
[Analyze grammar]
ājagmuś ca tayā sākaṃ te te vidyādharādhipāḥ |
ācchāditāmbaratalair meghair iva balair vṛtāḥ || 55 ||
[Analyze grammar]
tasyā eva suto vīraś caṇḍasiṃho mahābhujaḥ |
tathāmitagatir nāma tadbandhuḥ sumahābalaḥ || 56 ||
[Analyze grammar]
sa ca piṅgalagāndhāraḥ prabhāvatyāḥ pitā balī |
so 'pi vāyupathaḥ pūrvapratipannaḥ sabhāpatiḥ || 57 ||
[Analyze grammar]
sa ca hemaprabhaḥ śūro rājā ratnaprabhāṣitā |
vajraprabheṇa putreṇa sākaṃ balasamanvitaḥ || 58 ||
[Analyze grammar]
gandharvarājo gandharvadattayā sutayā yutaḥ |
āgātsāgaradatto 'pi saha citrāṅgadena saḥ || 59 ||
[Analyze grammar]
upāgatāś ca te samyagvatsarājena pūjitāḥ |
saputreṇāsanevatra yathocitam upāviśan || 60 ||
[Analyze grammar]
atha piṅgalagāndhāro rājā jāmātaraṃ kṣaṇāt |
naravāhanadattaṃ taṃ jagāda sadasi sthitam || 61 ||
[Analyze grammar]
tvaṃ cakravartī sarveṣām asmākaṃ devanirmitaḥ |
atisnehavaśāt tvāṃ ca vayaṃ sarve 'bhyupāgatāḥ || 62 ||
[Analyze grammar]
iyaṃ dhanavatī devī śvaśrūste niyatavratā |
divyajñānavatī sākṣasūtra kṛṣṇājināmbarā || 63 ||
[Analyze grammar]
rakṣituṃ tvāṃ kṛtodyogā sākṣādbhagavatī yathā |
sāvitrī siddhavidyā vā vandyā vidyādharottamaiḥ || 64 ||
[Analyze grammar]
tadasti kāryasiddhiste kiṃ tu yadvacmi tacchṛṇu |
iha vidyādharāṇāṃ dvau vedyardhau sto himācale || 65 ||
[Analyze grammar]
uttaro dakṣiṇaścaiva nānātacchṛṅgabhūmigau |
parataḥ kila kailāsāduttaro 'rvāktu dakṣiṇaḥ || 66 ||
[Analyze grammar]
tatrottarādhipatyārthamidānīṃ duścaraṃ tapaḥ |
eṣo 'mitagatiḥ kṛtvā śaṃkaraṃ paryatoṣayat || 67 ||
[Analyze grammar]
naravāhanadattas te cakravartī samīhitam |
kariṣyatīti tenāyamādiṣṭastvām upāgataḥ || 68 ||
[Analyze grammar]
tatra mandaradevākhyo mukhyo rājāsti durmatiḥ |
balavānapi nāsādhyaḥ prāptavidyasya so 'tra te || 69 ||
[Analyze grammar]
yastu dakṣiṇamadhye 'sti gair imuṇḍa iti śrutaḥ |
rājā vidyāprabhāveṇa sa duṣṭātmātidurjayaḥ || 70 ||
[Analyze grammar]
sa ca mānasavegasya śatroste paramaḥ suhṛt |
yāvanna sādhitaḥ so 'tra tāvatkāryaṃ na siddhyati || 71 ||
[Analyze grammar]
tattvaṃ sādhaya sotkarṣaṃ śīghraṃ vidyābalaṃ mahast |
iti piṅgalagāndhāreṇokte dhanavatī jagau || 72 ||
[Analyze grammar]
evaṃ putra yathāyaṃ te rājā vadati tat tathā |
siddhakṣetramato gatvā vidyāsiddhyarthamīśvaram || 73 ||
[Analyze grammar]
ārādhaya prakarṣo hi tatprasādaṃ vinā kutaḥ |
militāścātra rakṣanti rājānastvāmamī iti || 74 ||
[Analyze grammar]
tataś citrāṅgado 'vādīdevametadahaṃ punaḥ |
sarveṣāmagrayāyyeṣa vijayaḥ kriyatāmiti || 75 ||
[Analyze grammar]
athaitad eva niścitya kṛtvā prasthānamaṅgalam |
pitror udbāṣpayoḥ pādau gurūṇāṃ ca praṇamya saḥ || 76 ||
[Analyze grammar]
dattāśīs taiḥ samāruhya bhāryābhiḥ sacivais tathā |
sahāmitagatiprajñākalpitāṃ śibikottamām || 77 ||
[Analyze grammar]
naravāhanadatto 'taḥ pratasthe sthagayannabhaḥ |
kalpāntapavanoddhūtasāgarāmbhonibhair balaiḥ || 78 ||
[Analyze grammar]
senānādapratiśrudbhir diganteṣu dyucāriṇām |
āgataścakravartīva iti saṃvādayanniva || 79 ||
[Analyze grammar]
kṣaṇāttaiś ca sa gandharvapatividyādhareśvaraiḥ |
dhanavatyā ca nīto 'bhūttaṃ siddhakṣetraparvatam || 80 ||
[Analyze grammar]
tatrādiṣṭavrataḥ siddhaiḥ prātaḥsnāyī phalāśanaḥ |
bhūmiśāyī tapaścakre śaṃkarārādhanāya saḥ || 81 ||
[Analyze grammar]
parivārya ca taṃ tasthū rājānas te dyucāriṇām |
sarvataḥ kṛtasaṃrakṣā divāniśamatandritāḥ || 82 ||
[Analyze grammar]
vidyādharakumāryo 'tra tapasyantaṃ tamutsukāḥ |
netraprabhābhiḥ saṃvītakṛṣṇājinam iva vyadhuḥ || 83 ||
[Analyze grammar]
taccintānarmukhair netraiḥ karaiścoraḥsthalārpitaiḥ |
adarśayannivānyāstaṃ praviṣṭaṃ hṛdi tatkṣaṇam || 84 ||
[Analyze grammar]
pañcāparāś ca dṛṣṭvā taṃ sadvidyādharakanyakāḥ |
madanānalasaṃtaptāścakrire samayaṃ mithaḥ || 85 ||
[Analyze grammar]
ayaṃ pañcabhir asmābhiḥ sakhībhir yugapatpatiḥ |
varaṇīyo vivāhaś ca tadvatkāryo na bhedataḥ || 86 ||
[Analyze grammar]
ekā yadi pṛthakkuryādvivāhamamunā tataḥ |
praveṣṭavyo 'gniranyābhistāmuddiśya sakhīdruham || 87 ||
[Analyze grammar]
iti divyāsu kanyāsu kṣubhyatīṣu vibhāvya tam |
tatrākasmānmahotpātāḥ prādurāsaṃstapovane || 88 ||
[Analyze grammar]
vavau vāyurmahāraudro bhadrānunmūlayandrumān |
evaṃ śūrāḥ patiṣyanti raṇe 'treti vadanniva || 89 ||
[Analyze grammar]
kimatra syāditi bhayādiva bhūmirakampata |
bhītāvakāśadānārthamivādīryanta sānavaḥ || 90 ||
[Analyze grammar]
vidyādharāḥ prabhuṃ yatnādamuṃ rakṣata rakṣata |
ityabravīdivānabhraṃ ghoraśabdaṃ nabhastalam || 91 ||
[Analyze grammar]
naravāhanadattaś ca so 'sminn utpātasaṃbhrame |
dhyāyanniṣkampa evāsīdbhagavantaṃ trilocanam || 92 ||
[Analyze grammar]
saṃnaddhāste ca gandharvarājavidyādhareśvarāḥ |
aniṣṭāśaṅkino vīrāstaṃ rakṣanto 'vatasthire || 93 ||
[Analyze grammar]
mumucuḥ siṃhanādāṃś ca vyādhūtāsilatāvanāḥ |
bhartsayanta ivotpātānahitāgamaśaṃsinaḥ || 94 ||
[Analyze grammar]
tato 'nyedyurakasmāc ca kalpāntāsmbudameduram |
vidyādharabalaṃ vyomni ghoranādamadṛśyata || 95 ||
[Analyze grammar]
so 'yaṃ mānasavegena gaurimuṇḍaḥ sahāgataḥ |
ity uvāca smarantī svāṃ vidyāṃ dhanavatī tadā || 96 ||
[Analyze grammar]
tato vidyādharendrāṃstānsagandharvānudāyudhān |
samaṃ mānasavegena gaurimuṇḍo 'bhyadhāvata || 97 ||
[Analyze grammar]
kva mānuṣo 'yaṃ kva vayaṃ tadetatpakṣapātinām |
darpaṃ vaḥ śamayāmyadya dyucarā iti vādinam || 98 ||
[Analyze grammar]
citrāṅgado 'tha taṃ krodhād dhāvan pratyabhiyuktavān |
rājā sāgaradattaś ca gandharvāṇām adhīśvaraḥ || 99 ||
[Analyze grammar]
caṇḍasiṃhāmitagatī rājā vāyupathas tathā |
kiṃ ca piṅgalagāndhāraḥ sarve vidyādhareśvarāḥ || 100 ||
[Analyze grammar]
pāpaṃ mānasavegaṃ tam abhyadhāvanmahārathāḥ |
siṃhā ivābhigarjantaḥ senāsamudayānvitāḥ || 101 ||
[Analyze grammar]
sainyareṇughanākīrṇaṃ śastrajvālātaḍillatam |
patadraktāmbu tadabhuddhoraṃ samaradurdinam || 102 ||
[Analyze grammar]
śoṇitāsavasaṃpūrṇaṃ kīrṇaśatruśirobalim |
cakrurbhūtamahāyāgam iva citrāṅgadādayaḥ || 103 ||
[Analyze grammar]
kabandhagrāhasaṃkīrṇā vahadāyudhapannagāḥ |
prāvartanta milanmedoḍiṇḍīrā rudhirāpagāḥ || 104 ||
[Analyze grammar]
hatasainyo vadhaprāpto gaurimuṇḍas tataś ca saḥ |
pūrvārādhitasuprītāṃ gaurīvidyāṃ samasmarat || 105 ||
[Analyze grammar]
āvirbhūya ca sā sākṣāt trinetrā triśikhāyudhā |
naravāhanadattīyān pravīrāṃs tān amohayat || 106 ||
[Analyze grammar]
tato labdhabalo bāhuyuddhāyābhyapatan nadan |
naravāhanadattaṃ taṃ gaurimuṇḍaḥ pradhāvya saḥ || 107 ||
[Analyze grammar]
tadbāhuyuddhaviddhaś ca māyī sasmāra tāṃ punaḥ |
sadvidyāṃ tadbalāt taṃ ca bāhvor ādāya khaṃ yayau || 108 ||
[Analyze grammar]
hantuṃ dhanavatīvidyābalāttaṃ tu sa nāśakat |
gaurimuṇḍo nṛpasutaṃ cikṣepa tvagniparvate || 109 ||
[Analyze grammar]
so 'pi mānasavegas tāṃs tatsakhīn gomukhādikān |
gṛhītvotpatya gaganaṃ dikṣu prāsthadanāsthayā || 110 ||
[Analyze grammar]
utkṣiptāste ca rakṣitvā dhanavatyā prayuktayā |
rūpiṇyā vidyayā bhinnāḥ sthāpyante sma mahītale || 111 ||
[Analyze grammar]
siddhakāryaṃ kuśalinaṃ śīghraṃ prāpsyatha taṃ prabhum |
ityāśvāsyaikaśastānsā vidyā teṣāṃ tirodadhe || 112 ||
[Analyze grammar]
tato vijitamasmābhir iti matvā yathāgatam |
saha mānasavegena gaurimuṇḍo yayau gṛhān || 113 ||
[Analyze grammar]
naravāhanadatto vaḥ siddhakāryaḥ sameṣyati |
na tasyāniṣṭamastīti dhanavatyābhyudīrite || 114 ||
[Analyze grammar]
te 'py astamohā gandharvanātha vidyādhareśvarāḥ |
citrāṅgadādayaḥ svāni jagmuḥ sthānāni saṃprati || 115 ||
[Analyze grammar]
sāpi tatra sapatnībhiḥ sahitāmajināvatīm |
svasutāṃ tāṃ gṛhītvā svaṃ yayau dhanavatī gṛham || 116 ||
[Analyze grammar]
so 'pi mānasavegastāṃ gatvā madanamañcukām |
uvāca sa hato bhartā tava tadbhaja māmiti || 117 ||
[Analyze grammar]
sa vo hantā na taṃ hanyātkaściddevavinirmitam |
iti sā tatpurasthāpi hasantī pratyuvāca tam || 118 ||
[Analyze grammar]
naravāhanadattaṃ ca taddviṣā vahniparvate |
kṣipyamāṇaṃ tadāgatya divyaḥ ko 'py agrahītpumān || 119 ||
[Analyze grammar]
nināya cāśu rakṣitvā śītaṃ mandākinītaṭam |
ko bhavāniti pṛṣṭaś ca tenāśvāsya jagāda tam || 120 ||
[Analyze grammar]
amṛtaprabhanāmāhaṃ deva vidyādharādhipaḥ |
preṣitaś ca hareṇāhaṃ rakṣārthaṃ bhavato 'dhunā || 121 ||
[Analyze grammar]
ayaṃ ca tannivāso 'driḥ kailāsas te sthito 'grataḥ |
atrārādhya śivaṃ śreyo nirvighnaṃ tvamavāpsyasi || 122 ||
[Analyze grammar]
tadehyatra nayāmi tvāmity uktvā tatra tatkṣaṇāt |
prāpayyāmantrya ca yayau so 'tha vidyādharottamaḥ || 123 ||
[Analyze grammar]
naravāhanadatto 'pi kailāsaṃ samavāpya saḥ |
tapasā toṣayām āsa tatrāgrasthaṃ vināyakam || 124 ||
[Analyze grammar]
tena dattābhyanujñaś ca prāviśya girijāpateḥ |
āśramaṃ niyamakṣāmo dadarśa dvāri nindinam || 125 ||
[Analyze grammar]
kṛtapradakṣiṇaṃ caitaṃ sa nandī sadayo 'bravīt |
prāyaḥ siddho 'si vighnā hi praśāntāste tavādhunā || 126 ||
[Analyze grammar]
tadihasthastapasya tvaṃ bhagavattoṣaṇāvadhi |
duritaghnatapaḥśuddhisavyapekṣā hi siddhayaḥ || 127 ||
[Analyze grammar]
ity ukte nandinā dhyāyan devaṃ devīṃ ca pārvatīm |
naravāhanadatto 'graṃ tapastepe 'nilāśanaḥ || 128 ||
[Analyze grammar]
tapastuṣṭaś ca bhagavān sa dattvā darśanaṃ śivaḥ |
devyā girijayā sārdham eva prahvaṃ tamādiśat || 129 ||
[Analyze grammar]
vidyādharāṇāṃ sarveṣāṃ cakravartī bhavādhunā |
sarvāḥ sarvātiśāyinyo vidyāḥ prādurbhavantu te || 130 ||
[Analyze grammar]
asmatprabhāvāc chatrūṇām avijeyo bhaviṣyasi |
acchedyaścāpy abhedyaś ca haniṣyasyakhilānnripūn || 131 ||
[Analyze grammar]
dṛṣṭe tvayi na vidyāś ca prabhaviṣyanti te dviṣām |
tad gaccha gaurīvidyāpi tvadāyattā bhaviṣyati || 132 ||
[Analyze grammar]
iti gauryā samaṃ dattvā varaṃ tasmai dadau haraḥ |
cakravartimahāpadmavimānaṃ brahmanirmitam || 133 ||
[Analyze grammar]
tatas tasyāvirāsaṃstā vidyāḥ sarvāḥ savigrahāḥ |
kimādiśasi yatkurma ityājñāsādhanotsukāḥ || 134 ||
[Analyze grammar]
iti naravāhanadattaḥ siddhavaraughaḥ praṇamya parameśau |
adhiruhya tac ca divyaṃ padmavimānaṃ tadabhyanujñātaḥ || 135 ||
[Analyze grammar]
prathamaṃ tāvadayāsīdamitagates tasya vakrapurasaṃjñam |
puramāveditamārgo vidyābhiḥ siddhacāraṇodgītaḥ || 136 ||
[Analyze grammar]
so 'pyārūḍhavimānaṃ vyomnā prāptaṃ vilokya taṃ dūrāt |
amitagatiḥ sam upetya svagṛhaṃ prāveśayatkṛtapraṇatiḥ || 137 ||
[Analyze grammar]
pradadau ca tatra varṇitanijasiddhiprāptaye mudā tasmai |
naravāhanadattāya sa sulocanākhyām upāyanaṃ svasutāsm || 138 ||
[Analyze grammar]
so 'tra tayā saha vidyādharalakṣmyevāptayā tadāparayā |
nayati sma cakravartī tatotsavaṃ prītimāṃstadahaḥ || 139 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Kathasaritsagara Chapter 3
The Ocean of Story
by C.H. Tawney (2014)
Being C.H. Tawney's Translation of Somadeva's Katha Sarit Sagara (Kathasaritsagara): (Ten Volumes)
Buy now!
Kathasaritsagar
by Kedarnath Sharma Saraswat (2005)
The Only Edition with the Sanskrit Text and its Hindi Translation (An Old and Rare Book) Set of 3 Vol.
Buy now!
Kathasaritsagara of Somadeva Bhatta (Sanskrit Text Only)
by Vasudeva Laksmana Sastri (2013)
Katha Sarit Sagar in Marathi
by H. A Bhave (1995)
Set of 5 Volumes; Published by Varada Books, Pune. 2256 pages (Throughout B/W Illustrations).
Buy now!
Katha Sarit Sagara (Tamil)
by S. V. Ganapati (எஸ். வி. கணபதி) (2014)
[கதா சரித் சாகரம்] Published by Alliance Publications.
Buy now!
Galpa Shono
by Abhijit Chattopadhyay (2014)
[গল্প শোনো] Galpa Shono: Bengali Translation of 'Suno Kahani From Katha Sarit Sagar'; 9788126015436; Published by Sahitya Akademi, Delhi.
Buy now!