Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 10
pītauṣadhasya vegānāṃ nigraheṇa kaphena vā||21||
ruddho'ti vā viśuddhasya gṛhṇātyaṅgāni mārutaḥ||22||
stambhavepathunistodasādodveṣṭārtibhedanaiḥ||22||
tatra vātaharaṃ sarvaṃ snehasvedādi śasyate||23||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
pītabheṣajasya vegānāṃ nigraheṇa kaphena vā ruddho'ti viśuddhasya vā vāyuraṅgāni gṛhṇāti stambhādibhiḥ| tatra sarvaṃ vātaharaṃ snehasvedādi śasyate|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
kṣudhārtasya mṛdukoṣṭhasya narasya bahutīkṣṇaṃ ca bheṣajaṃ viṭpittakaphān śīghrameva hṛtvā dravān dhātūnāsrāvayet| tasmin virecanātiyoge madhurairdravyaiḥ śeṣaṃ virecanadravyamuddharet| ativamane sati vireko yojyaḥ| ativireke ca mṛdu vamanaṃ yojyam| pariṣekādibhiśca śītaistaṃ-virekaṃ, stambhayet| ādiśabdo jalārdraśītamārutādigrahaṇāya| añjanādikaṃ lājacūrṇaiḥ saha manthaṃ paraṃ virekātiyogaharaṃ pibet|