Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 1
athāto doṣabhedīyādhyāyaṃ vyākhyāsyāmaḥ||2||
iti ha smāhurātreyādayo maharṣayaḥ||2||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
doṣāṇāṃ bhedo-doṣabhedaḥ, sthānanāmavibhāgādibhiḥ| tasmai hito doṣabhedīyaḥ| śeṣaṃ pūrvavat|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
doṣabhedīyamadhyāyaṃ vyākhyātuṃ pratijānīteatheti| yataḥ pūrvādhyāye doṣavaiṣamyamuktam| tacca doṣabhedādbahudhā bhidyate| doṣabhedajñānārthamayamadhyāyaḥ| ata evāyaṃ doṣabhedīyaḥ | tadbhedaśca sthānakarmāvasthāhetvākṛtisādhanasaṃyogabhedadbhavati| 5 tatra sthānato yathā-pakvāśayastho'gaṃ vāyuḥ kaṭistho'yam| karmato yathā,-śvāsocchvā sapravatako'yaṃ viṇmūtrapravartako'yam|avasthāto yathā,-cito'yaṃ prakupito'yam| hetuto yathā,-mithyāyogaprakupito'yam, atiyogaprakupito'yam| ākṛtito yathā,-straṃsalakṣaṇo'yaṃ vyāsalakṣaṇo'yam| sādhanato yathā,-snigdho paśayo'yam,uṣṇopaśay saṃyogato yathā,-pittayukto'yaṃ śleṣmayukto'yamiti| evaṃ pittādiṣvapi|