Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter CCXI
śrīvasiṣṭha uvāca |
iti tatropaviśyāhaṃ pūjitastena bhūbhujā |
prayojanaṃ svaṃ saṃpādya svargantuṃ gaganaṃ plutaḥ || 1 ||
[Analyze grammar]
adyaitadbhavatā proktaṃ mayā matimatāṃ vara |
anayā sudṛśā śāntamanāḥ svātmā bhaviṣyasi || 2 ||
[Analyze grammar]
brahmaiva tadidaṃ sarvaṃ nirnāmaivāmalaṃ nabhaḥ |
kimapyevājamāśāntamādimadhyāntavarjitam || 3 ||
[Analyze grammar]
cidbhānamātramityuktaṃ brahmeti kalitābhidham |
parātparamiti proktaṃ tattu nirnāmakaṃ padam || 4 ||
[Analyze grammar]
śrīrāma uvāca |
siddhasādhyayamabrahmavidyādharadivaukasām |
brahmankathaya dṛśyante lokā lokadharāḥ katham || 5 ||
[Analyze grammar]
śrīvasiṣṭha uvāca |
siddhasādhyayamabrahmavidyādharadivaukasām |
anyeṣāmapi bhūtānāmapūrvāṇāṃ mahātmanām || 6 ||
[Analyze grammar]
pratirātraṃ pratidinaṃ puraḥ paścāduparyadhaḥ |
paśyasyālokayaṃllokānapaśyaṃśca na paśyasi || 7 ||
[Analyze grammar]
ete lokāḥ kilaiteṣāṃ nābhyāsaḥ sthānadūragāḥ |
ete saṃkalpalokākhyā vyāptamebhiḥ kilākhilam || 8 ||
[Analyze grammar]
yathaite kalpanālokā ayaṃ lokastathaiva naḥ |
yathā kālpaniko vāto lokālokāstathaiva te || 9 ||
[Analyze grammar]
saṃkalpasvapnalokā ye tava bhānti divāniśam |
ta eva tādṛśāścānye saṃkalpena sthirīkṛtāḥ || 10 ||
[Analyze grammar]
dhyānena tvamapītāṃścetsthiratāṃ susthirātmanā |
nayasyāśu tadevaite sthiratāṃ yāntyavighnataḥ || 11 ||
[Analyze grammar]
yathābhimatavistārā yathābhimatasaṃpadaḥ |
saṃkalpabhāvavalito janaḥ paśyati siddhavat || 12 ||
[Analyze grammar]
kiṃtu te sthiratāṃ nītāḥ siddhaiḥ svaryānasaṃpadā |
asthirairdhyānaviśrāntau tairduḥkhaistadamī kṛtāḥ || 13 ||
[Analyze grammar]
jagadapratighaṃ sarvaṃ śāntacidvyoma sarvadā |
yathā dṛḍhaṃ saṃviditaṃ tathaivābhāti nānyathā || 14 ||
[Analyze grammar]
na bhātyevāsaṃviditamasti nāsti na codyatā |
śūnyaṃ hyapratighaṃ caitatparākāśamarodhakam || 15 ||
[Analyze grammar]
citsvabhāvatayā bhātaṃ bhārūpamiva dṛśyate |
asmiṃścidabhimānaśca vidyate na svabhāvataḥ || 16 ||
[Analyze grammar]
kāryakāraṇabhāvāccetkathaivātra na vidyate |
vyomno'nantasya siddhasya kiṃ kathaṃ kila jāyate || 17 ||
[Analyze grammar]
yacca jātamivābhāti vyomni vyomaiva tattathā |
tatraikadvitvakalanā kīdṛśī syādarūpiṇī || 18 ||
[Analyze grammar]
taddhi yādṛśamevāsīttādṛgevāvatiṣṭhate |
nirvikāraṃ yathā svapne vyomaivācalavadbhavet || 19 ||
[Analyze grammar]
saṃkalpe cittamākāraṃ yathodetyadrilīlayā |
na ca so'drirna tadvyoma tathā brahma jagatsthitiḥ || 20 ||
[Analyze grammar]
kāṣṭhavanmaunamāsthāya raṭanto'pi mahādhiyaḥ |
iha vyavaharantyete budhā dārunarā iva || 21 ||
[Analyze grammar]
yathā vāriṇi vartante taraṅgāvartavṛttayaḥ |
ananyāḥ parivartante tathā brahmaṇi sṛṣṭayaḥ || 22 ||
[Analyze grammar]
yathā vāyau parispandā yathā vyomani śūnyatā |
ananyāścāpyamūrtāśca tathā brahmaṇi sṛṣṭayaḥ || 23 ||
[Analyze grammar]
yathā saṃkalpanagaraṃ śūnyameva puraṃ sthitam |
sākāramapyanākāraṃ brahmaṇīdaṃ tathā jagat || 24 ||
[Analyze grammar]
cirānubhūtamapyarthakāryapīdaṃ jagattrayam |
śūnyameva nirākāraṃ saṃkalpanagaraṃ yathā || 25 ||
[Analyze grammar]
yadeva cittasaṃkalpastadeva nagaraṃ yathā |
tadā tathāyaṃ brahmācchaṃ tadeva jagaducyate || 26 ||
[Analyze grammar]
ciraṃ nityānubhūto'pi jagadartho na kiṃcana |
vidyate puruṣasyeha svapne svamaraṇaṃ yathā || 27 ||
[Analyze grammar]
svapne puṃsā mṛtenāpi svadāho dṛśyate yathā |
asadeva sadābhāsaṃ jagaddṛṣṭaṃ pare tathā || 28 ||
[Analyze grammar]
jagattā cājagattā ca parasyaivāmalaṃ vapuḥ |
parābhidhānaṃ ca paraṃ na ca satparamārthataḥ || 29 ||
[Analyze grammar]
itthamastu yadi vānyathāstu vā maiva bhūdbhavatu ko'tra saṃbhramaḥ |
muñca phalguni phale phalagrahaṃ buddhavānasi kṛtaṃ pariśramaiḥ || 30 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter CCXI
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!