Yoga Vasistha [sanskrit]

223,437 words | ISBN-10: 8171101519

The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.

Chapter CCX

śrīvasiṣṭha uvāca |
phale kṣayendubhārūpe prāpte dhyātṛśatairnabhaḥ |
yathā na śatapūrṇendu tathedaṃ kathanaṃ śrṛṇu || 1 ||
[Analyze grammar]

candrabimbasya dhyātāraḥ prāptāḥ prāptavyasusthitāḥ |
nedaṃ nabhastalaṃ prāptā na cemaṃ śaśinaṃ śritāḥ || 2 ||
[Analyze grammar]

kvevānyasaṃkalpapuramanyaḥ prāpnoti kathyatām |
saṃkalpapuryāmarthāptistajjantāveva nāpare || 3 ||
[Analyze grammar]

pṛthakpṛthaksvasaṃkalpasargakheṣveva te sthitāḥ |
candrāstapanti tatraiva kalākṣayavivarjitāḥ || 4 ||
[Analyze grammar]

viśeyamasminnevendāvini dhyātā niśākare |
asminneva viśatyantarātmabuddhisukhojjhitaḥ || 5 ||
[Analyze grammar]

ahaminduṃ praviṣṭaḥ syāmindubimbasukhānvitaḥ |
dhyāteti tādṛksukhabhāgbhavatīti viniścayaḥ || 6 ||
[Analyze grammar]

yathāyamanusaṃdhatte svabhāvaṃ saṃvidavyayā |
taṃ tathaivānubhavati bhavecceddṛḍhaniścayaḥ || 7 ||
[Analyze grammar]

yathendutvaṃ svasaṃkalpātsarvadhyātuḥ pṛthakpṛthak |
bhātyevameva vanitālābhaḥ kālpanikaḥ svataḥ || 8 ||
[Analyze grammar]

yā dhyāne dhyātṛlakṣāṇāṃ sādhvī bhāryātvamāgatā |
tatkalpanānubhavanaṃ teṣāṃ sattvātmani sthitam || 9 ||
[Analyze grammar]

gṛhādanirgato jīvaḥ saptadvīpaparaḥ sthitaḥ |
tasyāpi tatkālpanikaṃ rājyaṃ vyomni svamandire || 10 ||
[Analyze grammar]

samastaṃ kalpanāmātramidamādyajñajanmanaḥ |
śūnyamapratighaṃ śāntaṃ teṣvapi syātkimanyathā || 11 ||
[Analyze grammar]

dānaurdhvadehikatapojapādīnāṃ paratra yat |
amūrtānāṃ phalaṃ mūrtaṃ tadidaṃ kathyate śrṛṇu || 12 ||
[Analyze grammar]

dānādicihnitadhiyaḥ paratra svapnavatphalam |
paśyantyamūrtāmūrtābhamajaṃ cinmūrtikalpanāt || 13 ||
[Analyze grammar]

vedanāvedanākārā spandāspandātma vai punaḥ |
cinmātrasyāsya tadbhrāntiśāntau śāntātma nirmalam || 14 ||
[Analyze grammar]

cinmātrābhamito dānādamutrāttamavāpnuyāt |
saṃkalpātmeti kavayaḥ kathaṃ tannopalabhyate || 15 ||
[Analyze grammar]

kalpanātmani saṃsāre saṃkalpo'kṛtrimaṃ phalam |
cinmātramabhito'dānāddānādvā'stu yathoditaḥ || 16 ||
[Analyze grammar]

etatte kathitaṃ sarvaṃ yathāpṛṣṭaṃ mahīpate |
jagadapratighaṃ sarvamidaṃ cinmātrakalpanam || 17 ||
[Analyze grammar]

rājovāca |
sargādau bhagavandehamidaṃ cinmātrakalpanam |
kathaṃ bhāti kathaṃ kuḍyaṃ vinā dīpaḥ prakāśate || 18 ||
[Analyze grammar]

śrīvasiṣṭha uvāca |
tvayārtho dehaśabdasya yo buddhaḥ sa mahāmate |
tattvajñaṃ prati nāstyeva śilānṛttamivāmbare || 19 ||
[Analyze grammar]

ya eva brahmaśabdārtho dehaśabdārtha eva saḥ |
nārthayoranayorbhedo vidyate'mbvambhasoriva || 20 ||
[Analyze grammar]

yadeva brahmadeho'sau svapnābhaḥ svapna eṣa tu |
tvadvodhāyocyate yuktirna tu tatsvapna eva tu || 21 ||
[Analyze grammar]

svapnastavānubhūtārthastenātastvaṃ prabodhyase |
na tu sarge cidābhāte sādṛśyaṃ svapnabhasmanā || 22 ||
[Analyze grammar]

kastatra nāma deho'yaṃ kasyaite svapnadhīḥ kva vā |
svapnena jñāvabuddhena bhrameṇājño'vabodhyate || 23 ||
[Analyze grammar]

tatra jāgranna ca svapno na suṣuptaṃ na cetarat |
kimapītthamidaṃ bhānaṃ khamātraṃ maunamomalam || 24 ||
[Analyze grammar]

abhātameva bhātīva yadadyetthamidaṃ tu tat |
prāgvibhātaṃ tathātyacchaṃ jāgratsvapnādi no yathā || 25 ||
[Analyze grammar]

deśāddeśāntaraprāptau yanmadhye saṃvido vapuḥ |
tanmayaṃ sarvamevedaṃ dvaitamadvaitameva ca || 26 ||
[Analyze grammar]

anyatra cinmayaṃ svapnaṃ dvaitādvaitaṃ śubhāśubham |
nirāvaraṇacinmātranabhasaivopamīyate || 27 ||
[Analyze grammar]

śūnyamarthopalambhaśca bhānaṃ cābhānameva ca |
dvaitamaikyamasatsacca sarvaṃ cidgaganaṃ param || 28 ||
[Analyze grammar]

pūrṇātpūrṇaṃ prasarati pūrṇameva sthitaṃ jagat |
na ca bhātaṃ na cābhātaṃ śilābaddhodaropamam || 29 ||
[Analyze grammar]

yato jagaccidunmeṣo vyomātmāpratighaṃ tataḥ |
cinmātraṃ yatra yatrāsti tatra tatrocitaṃ jagat || 30 ||
[Analyze grammar]

cidvyoma cāsti sarvatra sarvaṃ caitajjaganmayam |
sarvaṃ brahmamayaṃ śāntaṃ jagadityapi śabditam || 31 ||
[Analyze grammar]

yathāsthitamidaṃ viśvaṃ tathāsaṃsthamanāmayam |
brahmaiva niravadyātma citsaṃkalpapurākṛti || 32 ||
[Analyze grammar]

asaṃbhavādanyayukteryuktireṣaiva śobhanā |
ayuktyanubhavaṃ tūktaṃ nārthināmiha śobhate || 33 ||
[Analyze grammar]

loke śāstre'tha vedādau yatsiddhaṃ siddhameva tat |
sadastvasadvātmani taddhātuṃ śakyaṃ na vā kvacit || 34 ||
[Analyze grammar]

tadevetthaṃ parijñātaṃ brahmatāmupagacchati |
yadā tena samaṃ viśvaṃ sthitameva vilīyate || 35 ||
[Analyze grammar]

nyāyenaitadihoktena lokavedādi sidhyati |
sarvaṃ sa jīvanmuktatvameṣa evocitastataḥ || 36 ||
[Analyze grammar]

parijñātaṃ cidākāśamaparijñātapādape |
so'haṃ trijagadityeva bandhamokṣavinirṇayaḥ || 37 ||
[Analyze grammar]

yathāsthitamidaṃ dṛśyaṃ parijñānādvilīyate |
tajjñasyāstaṃgatasyaiva śilāmaunaṃ tu śiṣyate || 38 ||
[Analyze grammar]

loke śāstre ca vede ca yatsiddhaṃ siddhameva tat |
saṃvedyate tadevātastadevaṃ phalati sphuṭam || 39 ||
[Analyze grammar]

sakalārthanirāsena yadyatsaṃvedyate ciram |
tadeva prāpyate'vaśyaṃ sarvatraivānyabhāvitam || 40 ||
[Analyze grammar]

yathānubhūtaṃ yattattattathā nāmānubhūyate |
tatsatyamastvasatyaṃ vā yāvallābhaṃ tathā nu tat || 41 ||
[Analyze grammar]

itthaṃ mahāpraśnavicāraṇaṃ te mayedamuktaṃ matimanmahātman |
anena gacchāśu pathā nirādhirnirāmayo nirvyasano bhavoccaiḥ || 42 ||
[Analyze grammar]

Other editions:

Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter CCX

Cover of edition (1891)

Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)

Buy now!
Cover of Gujarati edition

Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)

[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.

Buy now!
Cover of edition (2019)

Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)

Set of 4 Volumes; 9789383972142.

Buy now!
Cover of edition (2009)

The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)

Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.

Buy now!
Let's grow together!

I humbly request your help to keep doing what I do best: provide the world with unbiased sources, definitions and images. Your donation direclty influences the quality and quantity of knowledge, wisdom and spiritual insight the world is exposed to.

Let's make the world a better place together!

Like what you read? Help to become even better: