Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 11
kaphena timire prāyaḥ snigdhaṃ śvetaṃ ca paśyati||16||
śaṅkhedukundakusumaiḥ kumudairiva cācitam||17||
kāce tu niṣprabhendvarkapradīpādyairivācitam||17||
sitābhā sā ca dṛṣṭiḥ syālliṅganāśe tu lakṣyate||18||
mūrtaḥ kapho dṛṣṭigataḥ snigdho darśananāśanaḥ||18||
bindurjalasyeva calaḥ padminīpuṭasaṃsthitaḥ||19||
uṣṇe saṅkocamāyāti chāyāyāṃ parisarpati||19||
śaṅkhakundendukumudasphaṭikopamaśuklimā||20||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
kaphena timire sati prāyaḥ snigdhaṃ śuklaṃ cālokate| tathā śaṅkhādibhirivācitaṃ paśyati| kāce tu niṣprabhendvarkādibhirivācitaṃ paśyati| dṛk śuklābhā syāt liṅganāśe tu dṛśyate mūrtaḥ kapho dṛṣṭigataḥ snigdhastathā dṛṣṭivināśanaśca| jalasyeva binduścalaḥ padminīpuṭasaṃsthitaḥ| ātape cāsou binduḥ saṅkucati| chāyāyāṃ prasarati| tathā śaṅkhādiśuklimā syāt|