Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 38
sadyaḥ sadyovraṇān sīvyedvivṛtānabhighātajān||49||
medojāllikhitān granthīn hrasvāḥ pālīśca karṇayoḥ||49||
śirokṣikūṭanāsauṣṭhagaṇḍakarṇorubāhuṣu||50||
grīvālalāṭamuṣkasphiṅmeḍhrapāyūdarādiṣu||50||
gambhīreṣu pradeśeṣu māṃsaleṣvacaleṣu ca||51||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
sadyovraṇānabhighātajān vivṛtān-vistīrṇamukhān, sadyaḥtatkṣaṇādeva, sīvyet| saṅkucitavadanāstu te na sīvyāḥ| abhighātājjanma yeṣāṃ tānevam| sadyovraṇāniti sadyograhaṇamabhighātajeṣvapi cirakālasthiteṣu nāyaṃ vidhiriti dyotayati| medojān granthīn likhitān-śastralikhitān, sūcyā sīvyet| karṇayośca hrakhāḥ pālīrlikhitāḥ sīvyet| śirokṣiprabhṛtiṣu pradeśeṣu prabhūtamāṃseṣvacaleṣu ca sthitān vraṇān sīvyet|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
atha sīvanavidhiḥ| tatra sīvanasya viṣayamāha-sadya iti| sadyaḥ-vraṇotpattidine| sadyovraṇān-śofapākādipūrvarūparahitān| teṣāmabhidhātajatvāt vyabhicāre'pi tadupādānaṃ doṣasaṃsargavyudāsārtham| likhitānlikhanoddhṛtamedasaḥ| karṇapālīśca likhitāḥ-likhanoddhṛtahasvatvahetuduṣṭāvayavāḥ| śiraḥprabhṛtau ye gambhīrā māṃsalā acalāśca pradeśāsteṣu sthitān vraṇān|5