Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 11
aṅgāratāpasantaptagarbhabhūveśmacāriṇaḥ||16||
śītapāruṣyajanito na doṣo jātu jāyate||16||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
aṅgārāṇāṃ tāpo'ṅgāratāpaḥ, tena santaptaṃ ca tadgarbhe'bhyantare bhūveśma ca tattasmiṃścarati-tiṣṭhati nityaṃ yastasyāṅgāratāpasantaptagarbhabhūveśmacāriṇaḥ puṃso yataḥ śītapāruṣyajanito doṣo-duḥkhaṃ, na jātu-kadācijjāyate, tato'ṅgāratāpasantaptagarbhabhūveśmacārī syāditi bhāvaḥ|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
śītāpahantṛtvakathanadvārā nivātoṣṇagṛhasevāṃ vidhatteaṅgāreti| aṅgārāṇāṃ tāpena santaptaṃ yadveśma, yacca garbhaveśma-gṛhāntarvartigṛhaṃ, yacca bhūveśmabhūmyantarvartigṛhaṃ, teṣu yaścarati sa tathā| śītena yatpāruṣyaṃ tajjanito doṣo jātu kadācit, tasya na jāyate| tasmāttāni bhajedityarthasiddham|