Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter XIV
bhuśuṇḍa uvāca |
tasya śakrasya kulajaḥ kaścidāsītsurādhipaḥ |
tatrottamaguṇaḥ śrīmānpāścātyā yasya sā tanuḥ || 1 ||
[Analyze grammar]
athendrakulaputrasya tasya tatra babhūva ha |
pratibhājñānasaṃprāptirbṛhaspatigiroditā || 2 ||
[Analyze grammar]
tato viditavedyo'sau yathāprāptānuvṛttimān |
cakāra jagatāṃ rājyamājyapānāmadhīśvaraḥ || 3 ||
[Analyze grammar]
yuyudhe dānavaiḥ sārdhamajayatsarvaśātravān |
śataṃ cakāra yajñānāmajñānottīrṇamānasaḥ || 4 ||
[Analyze grammar]
uvāsa kāryavaśato bisabālāntare ciram |
anyānyapi ca vṛttāntaśatānyanubabhūva ha || 5 ||
[Analyze grammar]
kadācidāsīttasyecchā prabodhabalaśālinaḥ |
brahmatattvamavekṣe'haṃ yathāvaddhyānavāniti || 6 ||
[Analyze grammar]
so'paśyatpraṇidhānena tata ekāntasaṃsthitaḥ |
sabāhyābhyantare'śeṣakāraṇatyāgaśāntadhīḥ || 7 ||
[Analyze grammar]
sarvaśaktiparaṃ brahma sarvavastumayaṃ tatam |
sarvathā sarvadā sarvaṃ sarvaiḥ sarvatra sarvagam || 8 ||
[Analyze grammar]
sarvataḥ pāṇipādāntaṃ sarvatokṣiśiromukham |
sarvataḥ śrutimalloke sarvamāvṛtya saṃsthitam || 9 ||
[Analyze grammar]
sarvendriyaguṇairmuktaṃ sarvendriyaguṇānvitam |
asaktaṃ sarvabhṛccaiva nirguṇaṃ guṇabhoktṛ ca || 10 ||
[Analyze grammar]
bahirantaśca bhūtānāmacaraṃ carameva ca |
sūkṣmatvāttadavijñeyaṃ dūrasthaṃ cāntike ca tat || 11 ||
[Analyze grammar]
sarvatra candrārkamayaṃ sarvatraiva dharāmayam |
sarvatra parvatamayaṃ sarvatrābdhimayaṃ tathā || 12 ||
[Analyze grammar]
sarvatra sāragurukaṃ sarvatraiva nabhomayam |
sarvatra saṃsṛtimayaṃ sarvatraiva jaganmayam || 13 ||
[Analyze grammar]
sarvatraiva ca mokṣātma sarvatraivādyacinmayam |
sarvatra sarvārthamayaṃ sarvataḥ sarvavarjitam || 14 ||
[Analyze grammar]
ghaṭe paṭe vaṭe kuḍye śakaṭe vānare tathā |
dhāmni vyomni tarāvadrāvanile salile'nale || 15 ||
[Analyze grammar]
nānācāravicārāṇi vividhāvṛttimanti ca |
paramāṇvaṃśamātre'pi trijaganti dadarśa saḥ || 16 ||
[Analyze grammar]
maricasyāntare taikṣṇyaṃ śūnyatvamiva cāmbare |
trijagatsatyasati ca vidyate cinmayātmani || 17 ||
[Analyze grammar]
ityevaṃ bhāvayanmuktabhāvayā śuddhasaṃvidā |
śakraḥ krameṇa tenaiva tathaiva dhyānavānabhūt || 18 ||
[Analyze grammar]
dhyānena sarvamekatra paśyaṃściramudāradhīḥ |
dadarśemamasau sargamasmadīyaṃ mahāmatiḥ || 19 ||
[Analyze grammar]
tato'sminvicaransarge śakrānte śakratāṃ gataḥ |
cakāra rājatāṃ rājyaṃ vṛttāntaśataśobhitam || 20 ||
[Analyze grammar]
vidyādharakulādhīśa ityadyaiva sa devarāḍ |
tasyendrasya kulotpanna iti viddhi yathāsthitam || 21 ||
[Analyze grammar]
tato hṛdayabījasthaprāṅmukhyābhyāsayogataḥ |
bisabālanivāsādivṛttāntamanubhūtavān || 22 ||
[Analyze grammar]
yathaiṣa śakraḥ kathitastrasareṇūdarāspadaḥ |
bisabālāspadaścaitatkulajaḥ kāntimānatha || 23 ||
[Analyze grammar]
tathā śatasahasrāṇi tatretaścānyataśca khe |
tādṛśavyavahārāṇi samatītāni santi ca || 24 ||
[Analyze grammar]
vahatīyamavicchinnā cirāyaivaṃ taraṅgiṇī |
tāvadṛśyasaritprauḍhā rūḍhārūḍhe ca tatpade || 25 ||
[Analyze grammar]
iti māyeyamādīrghā prasṛtā pratyayonmukhī |
satyāvalokamātrātivilayaikavilāsinī || 26 ||
[Analyze grammar]
yataḥ kutaścinmāyeyaṃ yatra kvacana vānagha |
yathākathacitsaṃpannamātraiva paridṛśyate || 27 ||
[Analyze grammar]
ahaṃbhāvacamatkāramātrādṛṣṭarivāmbudāt |
jāyate mihikevāśu prekṣāmātravināśinī || 28 ||
[Analyze grammar]
yenāyatābhimatadarśanadraṣṭṛdṛśyamuktasvabhāvamavabhāsanamātmatattvam |
sarvārthaśūnyamata eva ca śūnyarūpamekaṃ khamātramiva mātravikalpameva || 29 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter XIV
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!