Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter XXXVIII
śrīvasiṣṭha uvāca athākhilajagajjālakramapālanadevanaḥ |
kṣīrodanagare śeṣaśayyāsanagato hariḥ || 1 ||
[Analyze grammar]
prāvṛṇnidrāvyuparame devārthamarisūdanaḥ |
dhiyā vilokayāmāsa kadācijjāgatīṃ gatim || 2 ||
[Analyze grammar]
triviṣṭapaṃ svamanasā pārthivaṃ cāvalokya saḥ |
ācāramājagāmāśu pātālamaripālitam || 3 ||
[Analyze grammar]
tatra sthirasamādhāne sthite prahlādadānave |
dṛṣṭvā saṃpadamindrasya pure prauḍhimupāgatām || 4 ||
[Analyze grammar]
vyālatalpatalasthasya kṣīrodārṇavaśāyinaḥ |
śaṅkhacakragadāpāṇerdehasyāntaracāriṇaḥ || 5 ||
[Analyze grammar]
padmāsanasthasya manaḥ śarīreṇātibhāsvatā |
idaṃ saṃcintayāmāsa trailokyālamahālinā || 6 ||
[Analyze grammar]
prahlāde padaviśrānte pātāle gatanāyake |
kaṣṭaṃ sṛṣṭiriyaṃ prāyo nirdaityatvamupāgatā || 7 ||
[Analyze grammar]
daityābhāve suraśreṇī nirjigīṣupadaṃ gatā |
śamameṣyatyadṛṣṭābdapaṭaleṣu saridyathā || 8 ||
[Analyze grammar]
mokṣākhyaṃ nirgatadvandvaṃ tato yāsyati tatpadam |
kṣīṇābhimānavirasā lateva praviśuṣkatām || 9 ||
[Analyze grammar]
devaughe śāntimāyāte bhuvi yajñatapaḥkriyāḥ |
adevatvaphalāḥ sarvāḥ śamameṣyantyasaṃśayam || 10 ||
[Analyze grammar]
kriyāsvathopaśāntāsu bhūrloko'stamupaiṣyati |
asaṃsāraprasaṅgo'tha tasya nāśe bhaviṣyati || 11 ||
[Analyze grammar]
ākalpāntaṃ tribhuvanaṃ yadidaṃ kalpitaṃ mayā |
nāśameṣyatyakālena tāpe himakaṇo yathā || 12 ||
[Analyze grammar]
kimevamasminnābhoge vilīya kṣayamāgate |
kṛtaṃ mayeha bhavati svalīlākṣayakāriṇā || 13 ||
[Analyze grammar]
tato'hamapi śūnye'sminnaṣṭacandrārkatārake |
vapuḥpraśāntimādhāya sthitimeṣyāmi tatpade || 14 ||
[Analyze grammar]
akāṇḍa evamevaṃ hi jagatyupaśamaṃ gate |
neha śreyo na paśyāmi manye jīvantu dānavāḥ || 15 ||
[Analyze grammar]
daityodyogena vibudhāstato yajñatapaḥkriyāḥ |
tena saṃsārasaṃsthānaṃ na saṃsārakramo'nyathā || 16 ||
[Analyze grammar]
tasmādrasātalaṃ gatvā yathāvatsthāpayāmyaham |
sve krame dānavādhīśamṛtuḥ punariva drumam || 17 ||
[Analyze grammar]
vinā prahlādamatha ceditaraṃ dānaveśvaram |
karomi tadasau manye devānāsādayiṣyati || 18 ||
[Analyze grammar]
prahlādasya tvayaṃ dehaḥ paścimaḥ pāvano mahān |
ākalpamiha vastavyaṃ dehenānena tena ca || 19 ||
[Analyze grammar]
evaṃ hi niyatirdevī niścitā pārameśvarī |
prahlādena yathākalpaṃ sthātavyamiha dehinā || 20 ||
[Analyze grammar]
tasmāttameva gatvā tu daityendraṃ bodhayāmyaham |
garjangirinadīsuptaṃ mayūramiva vāridaḥ || 21 ||
[Analyze grammar]
jīvanamuktasamādhisthaḥ karotvasuranāthatām |
maṇirmuktamanaskāraḥ pratibimbakriyāmiva || 22 ||
[Analyze grammar]
nahi naśyati sargo'yamevaṃ saha surāsuraiḥ |
bhaviṣyati ca taddvandvaṃ tanme krīḍā bhaviṣyati || 23 ||
[Analyze grammar]
sargakṣayodayāvetau susamau mama yadyapi |
tathāpīdaṃ yathāsaṃsthaṃ bhavatvanyena kiṃ mama || 24 ||
[Analyze grammar]
bhāvābhāveṣu yattulyaṃ tannāśe tatsthitau ca vā |
yaḥ prayatnastvabuddhitvāttadyogagamanaṃ bhavet || 25 ||
[Analyze grammar]
tasmātprayāmi pātālaṃ bodhayāmyasureśvaram |
sthairyaṃ yāmi na saṃsāralīlāṃ saṃpādayāmyaham || 26 ||
[Analyze grammar]
asurapuramavāpya proddhatācāraghoraṃ kamalamiva vivasvāndaityamudbodhayāmaḥ |
jagadidamakhilaṃ svasthairyamabhyānayāmo ghanavidhiriva śaile cañcalaṃ meghajālam || 27 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter XXXVIII
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!