Yoga-sutra with Bhasya [sanskrit]
9,932 words
The Sanskrit edition of the Patañjali: Yogasūtra with Bhāṣya (= Pātañjalayogaśāstra). Based on the edition by Kāśinātha Śāstrī Āgāśe. The Yoga Sutras of Patañjali is a collection of Sanskrit aphorisms (Sūtras) on the theory and practice of Yoga. It includes the theory of ashtanga (eight elements of practice culminating in samadhi)—Yama (abstinences), Niyama (observances), Āsana (yoga posture), Prāṇāyāma (breath control), Pratyāhāra (withdrawal of the senses), Dhāraṇā (concentration of the mind), Dhyāna (meditation) and Samādhi (absorption).
Sūtra 4.23
ataścaitadabhyupagamyate --- draṣṭṛdṛśyoparaktaṃ cittaṃ sarvārtham || YS_4.23 ||
mano hi mantavyenārthenoparaktaṃ, tatsvayaṃ ca viṣayatvādviṣayiṇā puruṣeṇātmīyayā vṛttyābhisaṃbaddhaṃ, tadetaccittameva draṣṭṛdṛśyoparaktaṃ viṣayaviṣayinirbhāsaṃ cetanācetanasvarūpāpannaṃ viṣayātmakamapyaviṣayātmakamivācetanaṃ cetanamiva sphaṭikamaṇikalpaṃ sarvārthamityucyate. tadanena cittasārūpyeṇa bhrāntāḥ kecittadeva cetanamityāhuḥ apare cittamātramevedaṃ sarvaṃ nāsti khalvayaṃ gavādirghaṭādiśca sakāraṇo loka iti. anukampanīyāste. kasmāt, asti hi teṣāṃ bhrāntibījaṃ sarvarūpākāranirbhāsaṃ cittamiti. samādhiprajñāyāṃ prajñeyo'rthaḥ pratibimbībhūtastasyālambanībhūtatvādanyaḥ. sa cedarthaścittamātraṃ syātkathaṃ prajñayaiva prajñārūpamavadhāryeta. tasmātpratibimbībhūto'rthaḥ prajñāyāṃ yenāvadhāryate sa puruṣa iti. evaṃ grahītṛgrahaṇagrāhyasvarūpacittabhedāttrayamapyetajjātitaḥ pravibhajante te samyagdarśinastairadhigataḥ puruṣaḥ. 4.23