Yoga-sutra with Bhasya [sanskrit]
9,932 words
The Sanskrit edition of the Patañjali: Yogasūtra with Bhāṣya (= Pātañjalayogaśāstra). Based on the edition by Kāśinātha Śāstrī Āgāśe. The Yoga Sutras of Patañjali is a collection of Sanskrit aphorisms (Sūtras) on the theory and practice of Yoga. It includes the theory of ashtanga (eight elements of practice culminating in samadhi)—Yama (abstinences), Niyama (observances), Āsana (yoga posture), Prāṇāyāma (breath control), Pratyāhāra (withdrawal of the senses), Dhāraṇā (concentration of the mind), Dhyāna (meditation) and Samādhi (absorption).
Sūtra 3.52
kṣaṇatatkramayoḥ saṃyamādvivekajaṃ jñānam || YS_3.52 ||
yathāpakarṣaparyantaṃ dravyaṃ paramāṇurevaṃ paramāpakarṣaparyantaḥ kālaḥ kṣaṇo yāvatā vā samayena calitaḥ paramāṇuḥ pūrvadeśaṃ jahyāduttaradeśamupasaṃpadyeta sa kālaḥ kṣaṇaḥ. tatpravāhāvicchedastu kramaḥ kṣaṇatatkramayornāsti vastusamāhāra iti buddhisamāhāro muhūrtāhorātrādayaḥ. sa khalvayaṃ kālo vastuśūnyo'pi buddhinirmāṇaḥ śabdajñānānupātī laukikānāṃ vyutthitadarśanānāṃ vastusvarūpa ivāvabhāsate. kṣaṇastu vastupatitaḥ kramāvalambī kramaśca kṣaṇānantaryātmā taṃ kālavidaḥ kāla ityācakṣate yoginaḥ. na ca dvau kṣaṇau saha bhavataḥ kramaśca na dvayoḥ sahabhuvorasaṃbhavāt. pūrvasmāduttarabhāvino yadānantaryaṃ kṣaṇasya sa kramaḥ tasmādvartamāna evaikaḥ kṣaṇo na pūrvottarakṣaṇāḥ santīti. tasmānnāsti tatsamāhāraḥ ye tu bhūtabhāvinaḥ kṣaṇāste pariṇāmānvitā vyākhyeyāḥ tenaikena kṣaṇena kṛtsno lokaḥ pariṇāmamanubhavati. tatkṣaṇopārūḍhāḥ khalvamī sarve dharmāḥ tayoḥ kṣaṇatatkramayoḥ saṃyamāttayoḥ sākṣātkaraṇam. tataśca vivekajaṃ jñānaṃ prādurbhavati. 3.52