Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 37
pāṭhāṃ jambvāmrayorasthi śilodbhedaṃ rasāñjanam||45||
ambaṣṭhāṃ śālmalīpicchāṃ samaṅgāṃ vatsakatvacam||46||
bāhlīkabilvātiviṣārodhratoyadagairikam||46||
śuṇṭhīmadhūkamācīkaraktacandanakaṭūphalam||47||
kaṭvaṅgavatsakānantādhātakīmadhukārjunam||47||
puṣye gṛhītvā sañcūrṇya sakṣaudraṃ tandulāmbhasā||48||
pibedarśaḥsvatīsāre raktaṃ yaścopaveśyate||48||
doṣā jantukṛtā ye ca bālānāṃ tāṃśca nāśayet||49||
yonidoṣaṃ rajodoṣaṃ śyāvaśvetāruṇāsitam||49||
cūrṇaṃ puṣyānugaṃ nāma hitamātreyapūjitam||50||
yonyāṃ balāsaduṣṭāyāṃ sarvaṃ rūkṣoṣṇamauṣadham||50||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
pāṭhādikaṃ puṣye gṛhītvā sañcūrṇya kṣaudrānvitaṃ tandulāmbhasā pibet arśoviṣayādiṣu| ye ca doṣā jantukṛtā bālānāṃ, tāṃśca yonidoṣādīn hanti| puṣyānugasaṃjñametaccūrṇaṃ hitamātreyapūjitaṃ ca| sa0-yonyāṃ balāsenā duṣṭāyāṃ sarvameva rūkṣoṣṇaṃ hitam|5