Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 46
kapho ruṇaddhi kupitastoyavāhiṣu mārutam||52||
srotaḥsu sa kaphastena paṅkavacchoṣyate tataḥ||52||
śukairivācitaḥ kaṇṭho nidrā madhuravakkratā||53||
ādhmānaṃ śiraso jāḍyaṃ staimityacchardyarocakāḥ||53||
ālasyamavipākaśca——————————————||54||§10156
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
kaphajālakṣaṇamāha-kapho ruṇaddhīti| kaphasya sākṣāddhetutvābhāvāt tadavarodhakaḥpitena vātena śuṣkatvamuktam| tataḥ-śuṣkakaphāt|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
kaphaḥ kupito jalavāhiṣu srotaḥsu yadā mārutaṃ ruṇaddhi tadā sa ca kaphastena-marutā, paṅka iva śoṣyate| tataḥ-tasminkaphe śuṣke sati, kaṇṭhaḥ śūkairivācitovyāptaḥ, syāt| tathā, nidrādayaśca syuḥ|