Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 10
rogāturavaśāt kalpayetān yathāyatham||" iti|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
jīvantyādirgaṇo jīvanīyasaṃjñaḥ| udāharaṇamātraṃ cedam| dhīmatā svāduśītasnigdhādīn jīvantyādiṣu sādhāraṇaguṇānālocya kṣīrekṣudrākṣākṣoḍavidārikandādiṣu (ṣvapi) tadguṇeṣu jīvanīyāditvamavadhārayituṃ yuktamiti| jīvantī-jīvavarddhanī| kākolyau dve-ekā kākolī kevaḍīsaṃjñā, anyā kṣīrakākolī payasvinīsaṃjñā| dve mede-ekā medā maṇicchidrāsaṃjñā, anyā mahāmedā vṛkṣaruhāsaṃjñā| mudgaparṇyādīnāṃ nāmāni prāguktānīti| "hyantāntarādigurubhiḥ sodadhilaiḥ saptabhirgaṇairguruṇā| āryārdhe nātrāyuji jaḥ ṣaṣṭho'yaṃ nalaghukau vā|"
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
athavidāryādiprabhṛtayaḥ| tatra vidāryādigaṇamāha-vidārīti| vṛścikālī-vṛścikālī-vṛścikapatrā| vṛścivaḥ-punarnavā| devādvayaṃsahadevā viśvadevā ca| śūrpaparṇyau-mudraparṇī māṣaparṇī ca| kaṇḍūkarī-kapikacchūḥ| jīvanaṃ hasvaṃ ca pañcamūlaṃ-prāguktam| dopasutā-sārivā| tropādīhaṃsapādī| ayaṃ vidāryādigaṇo hṛdyarvādiguṇaḥ| śoṣorājayakṣmā| ūrdhvaḥ-udavartaḥ|