Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 101
cakṣuṣyā sarvadoṣaghnī jīvantī madhurā himā||86||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
jīvantī cakṣuṣyādiguṇayuktā| yā madhuṛrā sā śītavīryā ca| yā tvamadhurā sā ebhirguṇaiḥ kiñcidūnā| tathā coktaṃ saṅgrahe (sū.a.7)-"cakṣuṣyā sarvadoṣaghnī jīvantī madhurā himā| śākānāṃ pravarā, nyūnā dvitīyā kiñcideva tu||" iti| muninā tu jīvantyāḥ śatāvaryādyāśca vātapittaharatvamagādi| tatpāṭho hi (ca,sū.a.27|104)"bhaṇḍīśatāvarīśākaṃ balājīvantijaṃ ca yat| parvaṇyāḥ parvapuṣpyāśca vātapittaharaṃ matam||" iti|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
jīvantīguṇānāha-cakṣuṣyeti| jīvantī-svarṇavarṇamūlanālādikā| saṅgrahe tu (sū. a. 7)- "śākānāṃ pravarā, nyūnā dvitīyā kiñcideva tu|" iti|