Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 100
vidārī vātapittaghnī mūtralā svāduśītalā||85||
jīvanī bṛṃhaṇī kaṇṭhyā gurvī vṛṣyā rasāyanam||86||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
vidārī-śṛgālikā, vātapittaharā mūtralādiguṇayuktā rasāyanaṃ ca| kandasyaivāyaṃ guṇanirdeśo bodhyaḥ| tathā ca muniḥ (ca.sū.a.27|117)-"jīvano bṛṃhaṇo vṛṣyo balyaḥ śasto rasāyanam| vidārikandaḥ kaṇṭhyaśca mūtralaḥ svāduśītalaḥ||"iti|5
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
vidārīguṇānāha-vidārīti| vidārī-bhūkuṣmāṇḍī, tasyāḥ kando'tra grāhyaḥ| uktaṃ ca (carakeṇa sū. a. 27/117)- "vidārikando balyaśca mūtralaḥ svāduśītalaḥ|" iti|