Harivamsa [appendix] [sanskrit]
101,601 words
The Sanskrit edition of the Harivamsa [appendix version], an important addition to the larger epic Mahabharata, existing in several editions. The text deals with the ancient Indian Solar and Lunar dynasties leading and recounts the history of Krishna.
Chapter 6
janamejaya uvāca gandharvī urvaśī devī rājāṇaṃ manuṣaṃ katham || 1 ||
[Analyze grammar]
devānutsṛjya saṃprāptā tanme brūhi bahuśruta || 2 ||
[Analyze grammar]
śrutvorvaśīndrabhavane gīyamānaṃ surarṣiṇā || 2 ||
[Analyze grammar]
tadantikamupeyā devī smaraśarārditā || 2 ||
[Analyze grammar]
sa tāṃ vilokya nṛpatirharṣeṇotphullalocanaḥ || 2 ||
[Analyze grammar]
uvāca ślakṣṇayā vācā devīṃ hṛṣṭatanūruhaḥ || 2 ||
[Analyze grammar]
svāgataṃ te varārohe āsyatāṃ karavāma kim || 2 ||
[Analyze grammar]
saṃramasva mayā sārdhaṃ ratirnau śāśvatīḥ samāḥ || 2 ||
[Analyze grammar]
vaiśaṃpāyana uvāca brahmaśāpābhibhūtā sā mānuṣaṃ samupasthitā || 3 ||
[Analyze grammar]
elaṃ tu sā varārohā samayātsamupasthitā || 4 ||
[Analyze grammar]
evaṃ sā hyuṣitā tatra śāpasyāntamabhīpsatī || 4 ||
[Analyze grammar]
ātmanaḥ śāpamokṣārthaṃ samayaṃ sā cakāra ha || 5 ||
[Analyze grammar]
anagnadarśanaṃ caiva sakāmāyāśca maithunam || 6 ||
[Analyze grammar]
etāv uraṇakau rājannyāsau rakṣasva mānada || 6 ||
[Analyze grammar]
saṃraṃsye bhavatā sākaṃ ślāghya strīṇāṃ varaḥ smṛtaḥ || 6 ||
[Analyze grammar]
dvau meṣau śayanābhyāse sadā baddhau ca tiṣṭhataḥ || 7 ||
[Analyze grammar]
ghṛtamātraṃ tathāhāraḥ kalāmekaṃ tu pārthiva || 8 ||
[Analyze grammar]
yadyeṣa samayo rājanyāvatkālaṃ ca te dṛḍham || 9 ||
[Analyze grammar]
tadā tavaiva saṃyogo mayā saha bhaviṣyati || 9 ||
[Analyze grammar]
tāvatkālaṃ kariṣyāmi yāvadevaṃ kariṣyāsi || 9 ||
[Analyze grammar]
eṣa te samayo rājanvastuṃ tava gṛhe kṛtaḥ || 9 ||
[Analyze grammar]
tāvatkālaṃ tu vatsyāmi kṛtaḥ samaya eṣa naḥ || 10 ||
[Analyze grammar]
tasyāstaṃ samayaṃ sarvaṃ sa rājā samapālayat || 11 ||
[Analyze grammar]
rājovāca aho rūpamaho bhāvo naralokavimohanam || 11 ||
[Analyze grammar]
ko na seveta manujo devīṃ tvāṃ svayamāgatām || 11 ||
[Analyze grammar]
evaṃ sā vasate tatra purūravasi bhāvinī || 12 ||
[Analyze grammar]
varṣāṇyathaikaṣaṣṭiṃ tu tadbhaktyā śāpamohitā || 13 ||
[Analyze grammar]
urvaśyāṃ mānuṣasthāyāṃ gandharvāścintayānvitāḥ || 14 ||
[Analyze grammar]
apaśyannurvaśīmindro gandharvānabravīttadā || 14 ||
[Analyze grammar]
urvaśīrahitaṃ mahyamāsthānaṃ nātiśobhate || 14 ||
[Analyze grammar]
gandharvā ūcuḥ cintayadhvaṃ mahābhāgā yathā sā tu varāṅganā || 15 ||
[Analyze grammar]
samāgacchetpunardevānurvaśī svargabhūṣaṇā || 16 ||
[Analyze grammar]
tato viśvāvasurnāma tatrāha vadatāṃ varaḥ || 17 ||
[Analyze grammar]
mayā tu samayastābhyāṃ kriyamāṇaḥ śrutaḥ purā || 18 ||
[Analyze grammar]
vyutkrāntasamayan sā vai rājānaṃ tyakṣyate yathā || 19 ||
[Analyze grammar]
tadahaṃ vedmyaśeṣeṇa yathā bhetsyatyasau nṛpaḥ || 20 ||
[Analyze grammar]
sasahāyo gamiṣyāmi yuṣmākaṃ kāryasiddhaye || 21 ||
[Analyze grammar]
evamuktvā gatastatra pratiṣṭhānaṃ mahāyaśāḥ || 22 ||
[Analyze grammar]
niśāyāmatha cāgamya meṣamekaṃ jahāra saḥ || 23 ||
[Analyze grammar]
mātṛvadvartate sā tu meṣayoścāruhāsinī || 24 ||
[Analyze grammar]
gandharvāgamanaṃ jñātvā śāpāntaṃ ca yaśasvinī || 25 ||
[Analyze grammar]
rājānamabravīttatra putro me'hriyateti sā || 26 ||
[Analyze grammar]
evamukto viniścitya nagno naivodatiṣṭhata || 27 ||
[Analyze grammar]
nagnaṃ māṃ drakṣyate devī samayo vitatho bhavet || 28 ||
[Analyze grammar]
tato bhūyastu gandharvā dvitīyaṃ meṣamādaduḥ || 29 ||
[Analyze grammar]
dvitīye tu hṛte meṣe elaṃ devyabravīdidam || 30 ||
[Analyze grammar]
putrau me hriyate rājannanāthāyā iva prabho || 31 ||
[Analyze grammar]
niśamyākranditaṃ devī putrayornīyamānayoḥ || 31 ||
[Analyze grammar]
hatāsmyahaṃ kunāthena napuṃsā vīramāninā || 31 ||
[Analyze grammar]
yadviśrambhādahaṃ naṣṭā hatāpatyā ca dasyubhiḥ || 31 ||
[Analyze grammar]
yaḥ śete niśi saṃtrasto yathā nārī divā pumān || 31 ||
[Analyze grammar]
evamuktastadotthāya nagno rājā pradhāvitaḥ || 32 ||
[Analyze grammar]
meṣayoḥ padamanvicchan gandharvairvidyudapyatha || 33 ||
[Analyze grammar]
utpāditā sumahatī yayā tadbhavanaṃ mahat || 34 ||
[Analyze grammar]
prakāśitaṃ vai sahasā tato nagnamavaikṣata || 35 ||
[Analyze grammar]
nagnaṃ dṛṣṭvā tirobhūtā gandharvī hyagamaddivam || 36 ||
[Analyze grammar]
tirobhūtāṃ tu tāṃdṛṣṭvā gandharvā hyagamandivam || 36 ||
[Analyze grammar]
tirobhūtāṃ tu tāṃ dṛṣṭvā gandharvāstatratāv ubhau || 36 ||
[Analyze grammar]
utsṛjya meṣau śīghram tu yathākāmaṃ yayustataḥ || 36 ||
[Analyze grammar]
utsṛṣṭau coraṇau dṛṣṭvā rājā gṛhyāgato gṛham || 37 ||
[Analyze grammar]
apaśyannurvaśīṃ tatra vilālapa suduḥkhitaḥ || 38 ||
[Analyze grammar]
cacāra pṛthivīṃ caiva mārgamāṇa itastataḥ || 39 ||
[Analyze grammar]
athāpaśyatsa tāṃ rājā kurukṣetre mahābalaḥ || 40 ||
[Analyze grammar]
sa tāṃ vīkṣya kurukṣetre sarasvatyāśca tatsakhīḥ || 40 ||
[Analyze grammar]
pañca prahṛṣṭavadanaḥ prāha sūktaṃ purūravāḥ || 40 ||
[Analyze grammar]
aho jāye jāye tiṣṭha ghore na tyaktumarhasi || 40 ||
[Analyze grammar]
māṃ tvamaprāpya nirvṛttiṃ vacāṃsi kṛṇavāmahe || 40 ||
[Analyze grammar]
sudeho'yaṃ patatvadya devi dūraṃ gatastvayā || 40 ||
[Analyze grammar]
svādantyenaṃ vṛkā gṛdhrāstvatprasādasya nāspadam || 40 ||
[Analyze grammar]
plakṣatīrthe puṣkariṇyāṃ himavatyāṃ samāplutām || 41 ||
[Analyze grammar]
krīḍantīṃ apsarobhiśca pañcabhiḥ saha śobhanām || 42 ||
[Analyze grammar]
tāṃ krīḍantīṃ tato dṛṣṭvā vilalāpa suduḥkhitaḥ || 43 ||
[Analyze grammar]
sā cāpi tatra taṃ dṛṣṭvā rājānamavidūrataḥ || 44 ||
[Analyze grammar]
urvaśī tāḥ sakhīḥ prāha sa eṣa puruṣottamaḥ || 45 ||
[Analyze grammar]
yasminnahamavātsaṃ vai darśayāmāsa taṃ nṛpam || 46 ||
[Analyze grammar]
samāvignāstu tāḥ sarvāḥ punareva narādhipaḥ || 47 ||
[Analyze grammar]
jāye ha tiṣṭha manasi ghore vacasi tiṣṭha he || 48 ||
[Analyze grammar]
evamādīni sūktāni parasparamabhāṣatām || 49 ||
[Analyze grammar]
urvaśī cābravīdailaṃ sagarbhāhaṃ tvayā vibho || 50 ||
[Analyze grammar]
saṃvatsarātkumāraste bhaviṣyati na saṃśayaḥ || 51 ||
[Analyze grammar]
niśāmekāṃ ca nṛpate nivatsyasi mayā saha || 52 ||
[Analyze grammar]
hṛṣṭo jagāma rājātsa svapuraṃ sumahāyaśāḥ || 53 ||
[Analyze grammar]
gate saṃvatsare bhūya urvaśī punarāgamat || 54 ||
[Analyze grammar]
uṣitaśca tayā sārdhamekarātraṃ mahāyaśāḥ || 55 ||
[Analyze grammar]
urvaśyathābravīdailaṃ gandharvā varadāstava || 56 ||
[Analyze grammar]
tānvṛṇīṣva mahārāja brūhi caitāṃstvameva ha || 57 ||
[Analyze grammar]
vṛṇīṣva samatāṃ rājan gandharvāṇāṃ mahātmanām || 58 ||
[Analyze grammar]
tathetyuktvā varaṃ vavre gandharvāśca tahāstviti || 59 ||
[Analyze grammar]
sthālīṃ nyasya vane gatvā gṛhamabhyāyayau niśi || 59 ||
[Analyze grammar]
tretāyāṃ saṃpravṛttāyāṃ manasi trayyavartata || 59 ||
[Analyze grammar]
pūrayitvāgninā sthālīṃ gandharvāśca tamabruvan || 60 ||
[Analyze grammar]
aneneṣṭvā salokānnaḥ prāpsyasi tvaṃ narādhipa || 61 ||
[Analyze grammar]
tānādāya kumārāṃstu gamanāyopacakrame || 62 ||
[Analyze grammar]
nikṣipyāgnimaraṇye tu saputrastu gṛhaṃ yayau || 63 ||
[Analyze grammar]
abhyetyāgniṃ tu nāpaśyadaśvatthaṃ tatra dṛṣṭavān || 64 ||
[Analyze grammar]
śamījātaṃ tu taṃ dṛṣṭvā aśvatthaṃ vismitastataḥ || 65 ||
[Analyze grammar]
gandharvebhyastadāśaṃsadagnināśaṃ tatastu saḥ || 66 ||
[Analyze grammar]
śrutvā tamarthamakhilamaraṇīṃ tu samādiśan || 67 ||
[Analyze grammar]
aśvatthādaraṇīṃ kṛtvā mathitvāgniṃ yathāvidhi || 68 ||
[Analyze grammar]
mathitāgniṃ tridhā kṛtvā ayajatsa narādhipaḥ || 69 ||
[Analyze grammar]
iṣṭvā yajñairbahuvidhairgatasteṣāṃ salokatām || 70 ||
[Analyze grammar]
teneṣṭvā tu sa tāṃl lokānprāptavān sa narādhipaḥ || 70 ||
[Analyze grammar]
gandharvebhyo varaṃ labdhvā tretāgniṃ samakalpayat || 71 ||
[Analyze grammar]
eko'gniḥ pūrvamevāsīdailastretāmakārayat || 72 ||
[Analyze grammar]
evaṃprabhāvo rājāsīdailastu puruṣottamaḥ || 73 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Harivamsa Chapter 6
Shri Harivamsa Purana (Narayani Language)
by Ramtej Pandey (2013)
With Commentary (Set Of 3 Volumes); Sanskrit Text with Hindi Translation; [Chaukhamba Sanskrit Pratishthan]
Buy now!
Shri Harivamsha Purana (Telugu)
by Gollapudi Veeraswamy Son (2012)
శ్రీ వారివంశవ్రరాణం [Gollapudi Veeraswamy Son]
Buy now!
Shri Harivamsa Purana in Marathi
by Jitendra Nath Thakur (2021)
श्रीहरिवंशपुराण [Dharmik Prakashan Sanstha, Mumbai]
Buy now!
Harivamsa Purana
by Ras Bihari Lal and Sons (2012)
Set of 10 Volumes; Transliterated Text with English Translation; [5425 pages]
Buy now!
Harivamsa Purana in 3 Volumes
by Shanti Lal Nagar (2013)
Text with English Notes and Index; [Eastern Book Linkers]
Buy now!