Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 96
dānaśīladayāsatyabrahmacaryakṛtajñatāḥ||120||
rasāyanāni maitrī ca puṇyāyurvṛddhikṛdgaṇaḥ||120||
iti śrīvaidyapatisiṃhaguptasūnuśrīmadvāgbhaṭaviracitā yāmaṣṭāṅgahṛdayasaṃhitāyāṃ dvitīye śārīrasthāne'ṅgavibhāgo nāma tṛtīyo'dhyāyaḥ||3||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
dānaṃ-dhanādityāgaḥ, tacchīlayati-abhyasyati dānaśīlaḥ| "śīlikāmi" ityādinā ṇaḥ| dayā-dīneṣvabhyupapattiḥ| maitrīsarvasattvānāmātmabhāvanam| na kevalaṃ pūrvoktaṃ
(ślo-106)- "svaṃ svaṃ hastatrayaṃ" ityādi "varddhamānaṃ śanaiḥ"ityetatparyantaṃ yallakṣaṇaṃ, taccharīrasyāyurvṛddhyādihetuḥ| yāvadayaṃ dānaśīlādigaṇo maitryavasānaḥ puṇyāyurvṛddhikṛt| dānādayaśca yathāsambhavaṃ kecitpuṇyakṛtaḥ, kecidāyurvṛddhikṛtaḥ, kecidubhayakṛtaśca| anyebhyaśca mahāpuruṣalakṣaṇebhyo'syaiva gaṇasya jyāyastvaṃ pratipādayatā śāstrakṛtā'dhyāyāvasāne granthasyāsya nirdeśaḥ kṛta iti|iti śrīmṛgāṅkadattaputraśrīmadaruṇadattaviracitāyāmaṣṭāṅgahṛdaya-ṭīkāyāṃ sarvāṅgasundarākhyāyāṃ dvitīye śārīrasthāne'ṅga vibhāgo nāma tṛtīyo'dhyāyaḥ samāptaḥ|| 3||