Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 44
tucchhasyāgnipratapanaṃ kāryamuṣṇaṃ ca bheṣajam||49||
styāne'stre vedanā'tyarthaṃ vilīne mandatā rujaḥ||50||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
tucchhadagdhasyāgninā pratapanaṃ kāryam| tathā, uṣṇam bheṣajaṃ-auṣadham| raktasya vilayanārthametat| yatastucchhadagdhe'vaśyaṃ styānamasṛgbhavatīti yuktyā pratipādayannāha-styāne'stra ityādi| lohite styāne satyatiśayena rugbhavati| vilīne rakte pīḍāyā mandatāmandatvaṃ bhavati| atastucchhadagdhe'gni pratapanaṃ yojyam|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
tucchasyauṣadhamāha-tucchasyeti| saṅgrahe tu (sū.a. 40)"styāne rakte himairnoṣmā niṣkrāmatiyato bahiḥ| vedanā varddhate tena rudhiraṃ ca vidahyate|| uṣṇaṃniṣkrāmayat kuryādūṣmāṇaṃ mandatāṃ rujaḥ|" iti|