Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 151
dīpanaṃ bhedanaṃ śuṣkamamlīkākolayoḥ phalam||139||
tṛṣṇāśramaklamacchedi laghviṣṭaṃ kaphavātayoḥ||139||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
amlīkāphalaṃ kolaphalaṃ ca śuṣkaṃ saddīpanaṃ bhedanaṃ tṛṣṇādināśanaṃ laghu kaphavātayośca pathyam|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
śuṣkāṇāmamlikādīnāṃ guṇānāha-dīpanamiti| amlikā-ciñcāphalam| kolayoriti dvivacanāt kolakarkandhunorgrahaṇam| suśrutena (sū. a. 46/145) hi dva yorapi tulyaguṇatvamuktam, darśitaṃ ca badaravyākhyāne| kaphavātayoriṣṭaṃkaphavātaghnamityarthaḥ| saramiti sāmānyoktyā bhedanatve siddhe bhedanamiti niyamārtham, śuṣkāṇyevāmlikādīni bhedanāni| ata eva khāraṇādinā-"grāhyamlaṃ badaraṃ rucyaṃ laghūṣṇaṃ mārutāpaham| madhuraṃ tadguru snigdhaṃ śītaṃ pittānilāpaham||" ityuktaṃ grāhitvamaśuṣkaviṣayam|