Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 23
——————————ahṛdyaṃ tūṣṇamāvikam||26||
vātavyādhiharaṃ hidhmāśvāsapittakaphapradam||27||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
āvikaṃ kṣīramuṣṇavīryaṃ bhavati| tathā, ahṛdyaṃ-hṛdayāyāhitaṃ bhavati| tathā, vātavyādhiharam| tathā, hikkādipradam| āvikamityaviśabdāt svārthe kapratyayāntāt "tasyedam"ityaṇ|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
āvikaguṇānāha-ahṛdyamiti| khāraṇādistvāha-"svādvamlapākaṃ snigdhoṣṇaṃ guru pittakapholbaṇam| āvikaṃ bṛṃhaṇaṃ kṣīraṃ hikkāśvāsānilāpaham||' iti| tatra hikkāśvāsau kaphapittajau karoti, vātajau haratītyavirodhaḥ| uktaṃ hi suśrutena (sū. a. 45/54)- "āvikaṃ madhuraṃ snigdhaṃ guru pittakaphāvaham| pathyaṃ kevalavāteṣu śvāse cānilasambhave||" iti|