Volume 12 (1898)

( 408 ) ॥ [|| ] 66 ।
[|
] "विष्णोः सर्व्ववेदवेद्यत्वनिर्णय इति [viṣṇoḥ sarvvavedavedyatvanirṇaya iti] " नाम ॥ पञ्चमपादे तु, जीवात्मनोऽज्ञानादेव प्रपञ्चस्तस्य
च प्रपञ्चस्य अद्वैतज्ञाननिवर्त्तनीयत्वमित्यादीनां विचारः । एवं द्वैतमतस्य प्रतिषेधादिविचार-
पूर्व्वका द्वैतज्ञानोपायनिर्णयस्च । अस्य च पादस्य केवलाद्वैतनिरास [nāma || pañcamapāde tu, jīvātmano'jñānādeva prapañcastasya
ca prapañcasya advaitajñānanivarttanīyatvamityādīnāṃ vicāraḥ | evaṃ dvaitamatasya pratiṣedhādivicāra-
pūrvvakā dvaitajñānopāyanirṇayasca | asya ca pādasya kevalādvaitanirāsa] ” इति नाम । षष्ठपादे
च, जीवात्मा हि सगुणत्वदशायामेव समस्तानि कर्म्मफलानि भुनक्ति । मोक्षे तु जाते जीवात्मनि
गुणसंसर्गाभावात् अनन्तानन्दत्र भावप्राप्तिर्भवति । इत्यादीनां विचारमुखेन वेदादिप्रमाण-
प्रदर्शनम् । एवं निराकारपक्षीयश्रुत्यादौनामन्यविधव्याख्यया स्वपत्तोपयोगित्वस्थापनं प्रकारान्तरेण
केवलाद्वैतनिरूपणञ्च । अस्य च पादस्य विधान्तरेण केवलाद्वैतनिरास इति नाम ॥ सप्तमा-
टमयोस्तु पादयोः, पुरुषार्थनिर्णय एव विषयः ॥ बलदेवविद्याविभूषणनामा कश्चिद्विपश्चिम-
सूत्रेषु गोविन्दभाष्याभिधानं विवरणं निर्माय बहुलविषयत्वात् तस्य दीर्घाकारत्वं विचिन्त्य
तदुपवेशाय स्वर्णपौढं निर्मातुमिच्छुः स एव सिद्धान्तरत्नाख्यं पीठकं निर्ममे इत्यस्य विशेष-
विवरणमिति ।
[iti nāma | ṣaṣṭhapāde
ca, jīvātmā hi saguṇatvadaśāyāmeva samastāni karmmaphalāni bhunakti | mokṣe tu jāte jīvātmani
guṇasaṃsargābhāvāt anantānandatra bhāvaprāptirbhavati | ityādīnāṃ vicāramukhena vedādipramāṇa-
pradarśanam | evaṃ nirākārapakṣīyaśrutyādaunāmanyavidhavyākhyayā svapattopayogitvasthāpanaṃ prakārāntareṇa
kevalādvaitanirūpaṇañca | asya ca pādasya vidhāntareṇa kevalādvaitanirāsa iti nāma || saptamā-
ṭamayostu pādayoḥ, puruṣārthanirṇaya eva viṣayaḥ || baladevavidyāvibhūṣaṇanāmā kaścidvipaścima-
sūtreṣu govindabhāṣyābhidhānaṃ vivaraṇaṃ nirmāya bahulaviṣayatvāt tasya dīrghākāratvaṃ vicintya
tadupaveśāya svarṇapauḍhaṃ nirmātumicchuḥ sa eva siddhāntaratnākhyaṃ pīṭhakaṃ nirmame ityasya viśeṣa-
vivaraṇamiti |
] No. 407. सिद्धान्तरत्नाङ्करः. [siddhāntaratnāṅkaraḥ. ] By
17×1 inches. Folia, 161. Lines, 3
Character, Bengali. Date, ?
शिवरामः .
शिवरामः .
[śivarāmaḥ .
śivarāmaḥ .
] Substance, palm-leaf,
on a page. Extent, 3,500 çlokas.
Place of deposit, District Dhākā,
Thānā Rānīnagara, grāma Kunda, Pandita Rāmacarana Nyāyālakāra.
Appearance, tolerable. Prose.
Beginning.
Correct.
नमो गुरवे ।
प्रणम्य सर्व्वज्ञपदारविन्दं
गुरुञ्च यत्नाच्छिवरामधीरः ।
कातन्त्रशेषाब्धिषु सन्निगूढं
सिद्धान्तरत्नाङ्कुरमातनोति ॥
क्व ममाणौयसौ बुद्धिः श्रीपतेर्वचनं क्व वा ।
तथाप्यत्र प्रवृत्तस्य कारणं शङ्करस्मृतिः ॥
गोपीनाथादिविदुषां निबन्धाः सन्ति यद्यपि ।
तथापि मन्दबुद्धीनां बोधनाय ममोद्यमः ॥
ग्रन्थारम्भे विघ्नविघाताय कृतं हरिनमस्कारं शिष्यशिक्षार्थ मादौ निबध्नाति
संसारेति । अस्यार्थः । हरिं नत्वा कातन्त्र परिशिष्टं ब्रूम इत्यन्वयः ।
कातन्त्रशब्दः कौमारव्याकरणे रूढः । परिशिष्यते यत् तत्परिशिष्टम् । वृद्या-
गमादिकार्य्यम् । कातन्त्रस्य परिशिष्टमिति यवयवावयविसम्बन्धे षष्ठप्राः
।
[namo gurave |
praṇamya sarvvajñapadāravindaṃ
guruñca yatnācchivarāmadhīraḥ |
kātantraśeṣābdhiṣu sannigūḍhaṃ
siddhāntaratnāṅkuramātanoti ||
kva mamāṇauyasau buddhiḥ śrīpatervacanaṃ kva vā |
tathāpyatra pravṛttasya kāraṇaṃ śaṅkarasmṛtiḥ ||
gopīnāthādividuṣāṃ nibandhāḥ santi yadyapi |
tathāpi mandabuddhīnāṃ bodhanāya mamodyamaḥ ||
granthārambhe vighnavighātāya kṛtaṃ harinamaskāraṃ śiṣyaśikṣārtha mādau nibadhnāti
saṃsāreti | asyārthaḥ | hariṃ natvā kātantra pariśiṣṭaṃ brūma ityanvayaḥ |
kātantraśabdaḥ kaumāravyākaraṇe rūḍhaḥ | pariśiṣyate yat tatpariśiṣṭam | vṛdyā-
gamādikāryyam | kātantrasya pariśiṣṭamiti yavayavāvayavisambandhe ṣaṣṭhaprāḥ
|
]