Volume 6 (1882)

OF CULTURE SINI GOVERNMENT O 104 OF INDIA
SL
67 तेनायं गुरुमन्धिविग्रहधरां चौरेयसीतिना
श्रीचण्डेश्वरमन्त्रिणा विरचितः प्राज्ञेषु रत्नाकरः ॥
समाप्तोऽयं व्यवहाररत्नाकरः ।
विषयः । व्यवहारसरूपनिरूपणं
[tenāyaṃ gurumandhivigrahadharāṃ caureyasītinā
śrīcaṇḍeśvaramantriṇā viracitaḥ prājñeṣu ratnākaraḥ ||
samāpto'yaṃ vyavahāraratnākaraḥ |
viṣayaḥ | vyavahārasarūpanirūpaṇaṃ
] 1 व्यवहारस्तरूपनिरूपणं । देशाचारादिप्रामाण्यनिरूपणं । प्राड विवाकादिलक्षण-
कथनं । चतुर्विधसभानिरूपणं । सभ्योपदेशकीर्त्तनं । विचारविधिकथनं । भाषाविधिकथनं । तत्र
चतुर्व्विधपूव्वैपच निरूपणादिकं । उत्तरविधिकथनं । तच कालादिव्यवस्थापनं । उत्तरे विशेषक-
थन । प्रतिनिधिविधिकथनं । प्रत्याकलिन निरूपणं । सन्धिविधिकथनं । क्रियादाननिरूपणं ।
क्रियानिरूपणं । तच साच्यादिखरूपकथनं । साचिणः । साचिप्रत्युद्धारविधिः । साथिदूषणविधिः
साचिप्रश्नविधिः । तच शपथविधिकीर्तनञ्च । साक्षिपरीक्षा विधिः । साचिदण्डनिरूपणं । तच
सत्यापवादनिरूपणं । साचिबलाबलनिरूपणं । साचिनिगद कथनं । लिखितनिरूप। तच लो-
किकले सप्तविधत्वनिरूपणं । राजशासन लेख य चिविधत्वकथनञ्च । शासन स्वरूपादिकथ-
नं । दुष्टतेानिरूपणं । लेप्यदौर्बल्यनिर्णयः । भुक्तिनिरूपणं । तत्र अनुपभोगेन सिद्धिकथनं ।
विच्छिन्नभोग निर्णयः । युक्तिकथनं दिव्यनिरूपणं । द्रयादि। दिव्यविशेषकथनं । तत्र पढ़ा-
निजलादिपरीचाविधिकथनञ्च । समयवदिते। दिव्यविशेषकथनं । दिव्यदेश विध्यादि निरूप-
एच्च । धजयविधिकथनं । शपथविधिः । षष्टविवनिर्णयः । निर्णयबलाबल निरूपणं । नि-
सत्यनिरूपणं । जयप्रतिपत्तिकथनं । पुनयविधिकथनं । कृतनिष्टतिविधिकथनं । खतन्त्रा-
खतन्त्रनिरूपणच ।
[vyavahārastarūpanirūpaṇaṃ | deśācārādiprāmāṇyanirūpaṇaṃ | prāḍa vivākādilakṣaṇa-
kathanaṃ | caturvidhasabhānirūpaṇaṃ | sabhyopadeśakīrttanaṃ | vicāravidhikathanaṃ | bhāṣāvidhikathanaṃ | tatra
caturvvidhapūvvaipaca nirūpaṇādikaṃ | uttaravidhikathanaṃ | taca kālādivyavasthāpanaṃ | uttare viśeṣaka-
thana | pratinidhividhikathanaṃ | pratyākalina nirūpaṇaṃ | sandhividhikathanaṃ | kriyādānanirūpaṇaṃ |
kriyānirūpaṇaṃ | taca sācyādikharūpakathanaṃ | sāciṇaḥ | sācipratyuddhāravidhiḥ | sāthidūṣaṇavidhiḥ
sācipraśnavidhiḥ | taca śapathavidhikīrtanañca | sākṣiparīkṣā vidhiḥ | sācidaṇḍanirūpaṇaṃ | taca
satyāpavādanirūpaṇaṃ | sācibalābalanirūpaṇaṃ | sācinigada kathanaṃ | likhitanirūpa| taca lo-
kikale saptavidhatvanirūpaṇaṃ | rājaśāsana lekha ya cividhatvakathanañca | śāsana svarūpādikatha-
naṃ | duṣṭateाnirūpaṇaṃ | lepyadaurbalyanirṇayaḥ | bhuktinirūpaṇaṃ | tatra anupabhogena siddhikathanaṃ |
vicchinnabhoga nirṇayaḥ | yuktikathanaṃ divyanirūpaṇaṃ | drayādi| divyaviśeṣakathanaṃ | tatra paḍha़ा-
nijalādiparīcāvidhikathanañca | samayavadite| divyaviśeṣakathanaṃ | divyadeśa vidhyādi nirūpa-
ecca | dhajayavidhikathanaṃ | śapathavidhiḥ | ṣaṣṭavivanirṇayaḥ | nirṇayabalābala nirūpaṇaṃ | ni-
satyanirūpaṇaṃ | jayapratipattikathanaṃ | punayavidhikathanaṃ | kṛtaniṣṭatividhikathanaṃ | khatantrā-
khatantranirūpaṇaca |
] No 2037.
inches. Folia, 40.
विभागसारः । [vibhāgasāraḥ | ] Substance, country-made paper, 18 x 4
Lines, 6 on a page. Extent, 585 lokas. Character,
Maithili. Date, ? Place of deposit, Naváni, Post Mádhepura, Darbhángá,
Pandit Vañisamani Jha. Appearance, fresh. Prose and verse. Generally
correct.
By
Vibhágasára. A summary of the Law of inheritence.
Vidyapati Mahámahopadhyaya. Contents: Inheritance defined, its
nature. Partition of paternal property. Rules regarding partition. Un-
fitness for partition. Nature of partible property. Indivisible property.
Woman's property-its partition. Partition of secreted property. Parti-
tion with reference to castes. Partition of partitioned property. Twelve
kinds of sons and their shares. Heirs of childless people.
joint property. Mode of partition.
Beginning. गङ्गा मेला ममापि प्रा [gaṅgā melā mamāpi prā] ++ कथमहै। वैष्णवीति प्रसिडेः
[kathamahai| vaiṣṇavīti prasiḍeḥ
] Partition of
किनामा मेऽस्ति भोगः स तु भवतु तथा भेदभाजः प्रमाणम् ।
[kināmā me'sti bhogaḥ sa tu bhavatu tathā bhedabhājaḥ pramāṇam |
]