Volume 6 (1882)

MINISTRY OF CULTURE NT OF INDIA GOVERNMENT OF SL कृति मंत्रालय कानमंत्र [kṛti maṃtrālaya kānamaṃtra ] 66 सशमाङ्के, नागकुमारयोरभिनयेन प्रियाविरहविवरस्य कुवलयाश्वस् [saśamāṅke, nāgakumārayorabhinayena priyāvirahavivarasya kuvalayāśvas] / परिदेवनादिकी-
मेनं । वटुवेशधारिभ्यां ताभ्यां सह तस्य नागलोकगमनसूचना । थथ विममाथिताय न जान-
राजस्य मायामदालसाप्रदर्शनं । नागराज प्रभावात् तस्य प्रकृतमदालसा सम्मेलनं । अथ काशी-
मुद्दिश्य चलितस्य कुवलयाश्वस्य प्रियायै विविधजनपदप्रदर्शनं । तस्य राज्याभिषेक महो
वर्णनच ।
[paridevanādikī-
menaṃ | vaṭuveśadhāribhyāṃ tābhyāṃ saha tasya nāgalokagamanasūcanā | thatha vimamāthitāya na jāna-
rājasya māyāmadālasāpradarśanaṃ | nāgarāja prabhāvāt tasya prakṛtamadālasā sammelanaṃ | atha kāśī-
muddiśya calitasya kuvalayāśvasya priyāyai vividhajanapadapradarśanaṃ | tasya rājyābhiṣeka maho
varṇanaca |
] No. 2036. व्यवहाररत्नाकरः । [vyavahāraratnākaraḥ | ] Substance, country-made paper, 14 x 5
inches. Folia, 107. Lines, 8 on a page. Extent, 2,756 slokas. Character,
?
Maithili. Date, Place of deposit, Naváni, Post Madhepura, Darbhángá,
Pandit Vaṃsamani Jhá. Appearance, fresh. Prose and verse. Correct.
Vyavahára-ratnákara. A digest of the laws and rules regard-
ing Judicature. By Chandes vara Thakkura, son of Visvesvara Thak-
kura. The author calls himself a minister (Mantri) and describes his
father as a minister of war, but does not name the king whom they
served.
Beginning. श्रीकृष्णाङ्गिः सव्वं साधयतु ।
साचानिर्णय विवादविषयं न्यायासुतीवेक्षणाद्
यो वादार्थपथप्रवर्तनती धर्मोन्मत्तंसयन् ।
स श्रीमान् व्यवहारसङ्ग्रहममुं चण्डश्वरो मन्त्रिणा-
मर्चः कीर्त्तितुरापगाम्टदपरं प्रस्तोति रत्नाकरम् ॥
यथायान्मृतसेच नात् सफलतां पुण्यात कल्पद्रुमः
सद्यः पल्लवमातनोति नितरां श्रीपारिजावोऽपि सः ।
गोपालस्य च कामधेनुरमणं काम्यार्थदुग्धं स्वयं
सम्दुगधे ध्रुवमेष कस्य भवने सेव्यो न रत्नाकरः ॥
प्रथमं तावदनो व्यवहारनिरूपणम् ।
प्राविवाकमनाः सभ्योपदेशास ततः क्रमात् ॥ इत्यादि ।
।
विक्रयेण वशित्वमिति तदनुमतिमन्तरेण धन्यच दानविधानात्। विश्वम
संवेति नारदवाक्याच ||
[śrīkṛṣṇāṅgiḥ savvaṃ sādhayatu |
sācānirṇaya vivādaviṣayaṃ nyāyāsutīvekṣaṇād
yo vādārthapathapravartanatī dharmonmattaṃsayan |
sa śrīmān vyavahārasaṅgrahamamuṃ caṇḍaśvaro mantriṇā-
marcaḥ kīrttiturāpagāmṭadaparaṃ prastoti ratnākaram ||
yathāyānmṛtaseca nāt saphalatāṃ puṇyāta kalpadrumaḥ
sadyaḥ pallavamātanoti nitarāṃ śrīpārijāvo'pi saḥ |
gopālasya ca kāmadhenuramaṇaṃ kāmyārthadugdhaṃ svayaṃ
samdugadhe dhruvameṣa kasya bhavane sevyo na ratnākaraḥ ||
prathamaṃ tāvadano vyavahāranirūpaṇam |
prāvivākamanāḥ sabhyopadeśāsa tataḥ kramāt || ityādi |
|
vikrayeṇa vaśitvamiti tadanumatimantareṇa dhanyaca dānavidhānāt| viśvama
saṃveti nāradavākyāca ||
] End.
Colophon. इति सप्रक्रियमहासन्धिविग्रकिट कुर वीरेश्वरात्मजश्रीचण्डेश्वरविरचिते
व्यवहाररलाकर निर्णयादित रजः ।
निर्णायव्यवहार सागमडशा यः प्राविवाकः स्फरन्-
[iti saprakriyamahāsandhivigrakiṭa kura vīreśvarātmajaśrīcaṇḍeśvaraviracite
vyavahāraralākara nirṇayādita rajaḥ |
nirṇāyavyavahāra sāgamaḍaśā yaḥ prāvivākaḥ spharan-
] ++++ विचारधारधिष धमें नयत्युन्नतिम् ।
[vicāradhāradhiṣa dhameṃ nayatyunnatim |
]