Volume 3 (1874)

286
Beginning. नारायणं नमस्कृत्य नरचैव नरोत्तमं ।
देवीं सरखतीञ्चैव ततो जयमुदीरयेत् ॥
[nārāyaṇaṃ namaskṛtya naracaiva narottamaṃ |
devīṃ sarakhatīñcaiva tato jayamudīrayet ||
] End.
नमस्तस्मै वराहाय लीलयोद्धरते महौं ।
खुरमध्यगतो यस्य मेरुः खणखणायते ॥
दंष्ट्राग्रैरुत्थिता गैौरुदधिपरिटता पर्व्वतैर्निम्नगाभिः
साकं मृत्पिण्डवत् प्राग्टहदुरुवपुषानन्तरूपेण येन ।
सोऽयं कंसासुरारिर्मंधनरक दशास्यान्तकृत्सर्व्वसंस्तः
कृष्णो विष्णुः खरेणेोन्नुदतु मम रिपूनादिदेवो वराहः ॥
यः संसारार्णवे नौरिव मरणजराव्याधिनक्रोर्भिभी मे
भक्तानां व्याधिहतीसुरनरकदशास्यान्तकृत्कोलरूपी
विष्णुः सर्व्वश्वरोऽयं यमिह कृतधियो लीलया प्राप्नुवन्ति
मुक्तात्मानोऽनपायं भवति प्रणुदितारातिपचः क्षितीशः ॥
यस्मिन् काले क्षितिः पूर्व्वे कल्पे वराहरूपिणा ।
उद्धृतार्थमथेा भक्त्या पप्रच्छ परमेश्वरं ॥
धरण्युवाच । कल्पे कल्पे भवानेवं मां समुद्धरति प्रभो । इत्यादिः ।
एषा चेयं वराहाख्या वराहस्य सदा प्रिया ।
य एतां द्विजमुख्याय वाचकाय ददाति च ॥
स राज्यमतुलं भुक्त्वा कुलैः सार्द्धं व्रजेच्च मां ।
लिखितं तिष्ठते गेहे यस्य तस्य स्वयं हरिः ।
तिष्ठति स भवान् रुद्रो ब्रह्मा चैवात्र तिष्ठति ॥
[namastasmai varāhāya līlayoddharate mahauṃ |
khuramadhyagato yasya meruḥ khaṇakhaṇāyate ||
daṃṣṭrāgrairutthitā gaiौrudadhipariṭatā parvvatairnimnagābhiḥ
sākaṃ mṛtpiṇḍavat prāgṭahaduruvapuṣānantarūpeṇa yena |
so'yaṃ kaṃsāsurārirmaṃdhanaraka daśāsyāntakṛtsarvvasaṃstaḥ
kṛṣṇo viṣṇuḥ khareṇeोnnudatu mama ripūnādidevo varāhaḥ ||
yaḥ saṃsārārṇave nauriva maraṇajarāvyādhinakrorbhibhī me
bhaktānāṃ vyādhihatīsuranarakadaśāsyāntakṛtkolarūpī
viṣṇuḥ sarvvaśvaro'yaṃ yamiha kṛtadhiyo līlayā prāpnuvanti
muktātmāno'napāyaṃ bhavati praṇuditārātipacaḥ kṣitīśaḥ ||
yasmin kāle kṣitiḥ pūrvve kalpe varāharūpiṇā |
uddhṛtārthamatheा bhaktyā papraccha parameśvaraṃ ||
dharaṇyuvāca | kalpe kalpe bhavānevaṃ māṃ samuddharati prabho | ityādiḥ |
eṣā ceyaṃ varāhākhyā varāhasya sadā priyā |
ya etāṃ dvijamukhyāya vācakāya dadāti ca ||
sa rājyamatulaṃ bhuktvā kulaiḥ sārddhaṃ vrajecca māṃ |
likhitaṃ tiṣṭhate gehe yasya tasya svayaṃ hariḥ |
tiṣṭhati sa bhavān rudro brahmā caivātra tiṣṭhati ||
] Colophon. इति (श्रीवराहपुराणे) भगवच्छास्त्रे वराहपुराणं समाप्तं ॥
विषयः । १ प्रथमे अध्याये, — धरणीवराहसंवादः । धरणीकर्टकवराहस्तुतिः ।
२ अॅ॰,—पुराणलक्षणकथनं । चादिस्टष्टिकथनं । तत्र प्रकृतिपरिणामेन बुद्धया-
दिसृष्टिकथनं । रुद्रादीनामुत्पत्तिकथनादिः । दचादीनामुत्पत्तिकथनं । नारा-
यणनामनिरुक्तिः । विस्तरेण सृष्टिप्रक्रियाकथनं । नवविधसृष्टिकथनं । ब्रह्मणो
रुद्रादिसृष्टिः। स्वायम्भवमनुवंशकीर्त्तनं । प्रियव्रतसमीपे नारदस्य सरसि सावित्री-
दर्शनादिवृत्तान्तवर्णनं । सावित्र्यङ्गे वेददर्शनादिविवरणकथनञ्च ।
३ अ॰,–नारदस्य नामव्युत्पत्तेः पूर्व्वजन्मवृत्तान्तस्य च वर्णनं ।
४ अ॰,—दशावतारकथनं । ईश्वरः पञ्चभूतमय इत्यादिकीर्त्तनं । अश्वशिरसो
राज उपाख्यानं । तत्र ब्राह्मणवेशेन उपस्थितयोः केशवकेशववाहनयोः खरूप-
प्रदर्शनपूर्व्वकं ब्रह्मादीनां सर्व्वेषां विष्वात्मकत्वप्रकाशः |
[iti (śrīvarāhapurāṇe) bhagavacchāstre varāhapurāṇaṃ samāptaṃ ||
viṣayaḥ | 1 prathame adhyāye, — dharaṇīvarāhasaṃvādaḥ | dharaṇīkarṭakavarāhastutiḥ |
2 aॅ॰,—purāṇalakṣaṇakathanaṃ | cādisṭaṣṭikathanaṃ | tatra prakṛtipariṇāmena buddhayā-
disṛṣṭikathanaṃ | rudrādīnāmutpattikathanādiḥ | dacādīnāmutpattikathanaṃ | nārā-
yaṇanāmaniruktiḥ | vistareṇa sṛṣṭiprakriyākathanaṃ | navavidhasṛṣṭikathanaṃ | brahmaṇo
rudrādisṛṣṭiḥ| svāyambhavamanuvaṃśakīrttanaṃ | priyavratasamīpe nāradasya sarasi sāvitrī-
darśanādivṛttāntavarṇanaṃ | sāvitryaṅge vedadarśanādivivaraṇakathanañca |
3 a॰,–nāradasya nāmavyutpatteḥ pūrvvajanmavṛttāntasya ca varṇanaṃ |
4 a॰,—daśāvatārakathanaṃ | īśvaraḥ pañcabhūtamaya ityādikīrttanaṃ | aśvaśiraso
rāja upākhyānaṃ | tatra brāhmaṇaveśena upasthitayoḥ keśavakeśavavāhanayoḥ kharūpa-
pradarśanapūrvvakaṃ brahmādīnāṃ sarvveṣāṃ viṣvātmakatvaprakāśaḥ |
]