Essay name: Dictionaries of Indian languages (Kosha)
Author:
These pages contain a Trilingual Dictionary of various Indian languages (with English meaning); forming part of a collection aimed at enhancing educational opportunities in India. The dictionaries are found in a library designed to support students and lifelong learners in their academic and spiritual pursuits as well as to improve one’s socio-economic status and political equity.
Hindi-English-Nepali (1 volume)
268 (of 400)
External source: Shodhganga (Repository of Indian theses)
Download the PDF file of the original publication
CC BY-NC 4.0: Attribution-NonCommercial 4.0 International
यतीम
[yatīma
] Hindi-English-Nepali Electronic Dictionary
यतीमः [yatīmaḥ ] nm&a orphan, to be deprived of parents :
टुहुरो, अनाथ, बाबु-आमा नभएको, असहाय,
मातृपितृहीनः
यतीमखानाः [ṭuhuro, anātha, bābu-āmā nabhaeko, asahāya,
mātṛpitṛhīnaḥ
yatīmakhānāḥ ] nm :an orphanage, orphans collectively,
housing for orphans : अनाथालय, अनाथहरू राख्ने
आश्रम, अनाथआश्रमः
यत्कचित [anāthālaya, anāthaharū rākhne
āśrama, anāthaāśramaḥ
yatkacita ] adv somewhat : अलिकति, थोरै, केहीः
यत्नः [alikati, thorai, kehīḥ
yatnaḥ ] nm : effort, endeavour, attempt : प्रयास, कोशिश,
जोर, चेष्टाः
यत्नपूर्वक [prayāsa, kośiśa,
jora, ceṣṭāḥ
yatnapūrvaka ] nm with effort : यतनपूर्वक, सावधानीसित
होशियारलेः
यत्नशीलः [yatanapūrvaka, sāvadhānīsita
hośiyāraleḥ
yatnaśīlaḥ ] nm :making effort : प्रयत्नशील, यतनशील,
प्रयासरतः
यत्रः [prayatnaśīla, yatanaśīla,
prayāsarataḥ
yatraḥ] adv :where, whatever : यहाँ (समासको आरम्भमा
'तत्र' सगँ जोडिएर मात्रै प्रयोग हुने, जस्तै यत्र-
तत्र ) जहाँसुकै पनिः
यत्रतत्रः [yahāṃ (samāsako ārambhamā
'tatra' sagaṃ joḍiera mātrai prayoga hune, jastai yatra-
tatra ) jahāṃsukai paniḥ
yatratatraḥ] adv :here and there : यता उति, वरीपरी, सर्वत्रः
यथा [yatā uti, varīparī, sarvatraḥ
yathā ] adv asper, thus, for example : जति, जस्तै,
जुन प्रकारको, जतिसम्मः
यथाकथित [jati, jastai,
juna prakārako, jatisammaḥ
yathākathita ] advas mentioned before, above said :
कथाअनुसारको नियम बमोजिमको, भनेजति,
भनेजस्तोः
'
यथाकर्तव्यः [kathāanusārako niyama bamojimako, bhanejati,
bhanejastoḥ
'
yathākartavyaḥ ] a according to one's duty : यथाकर्तव्य,
कर्त्तव्यअनुरूपः
यथाकर्मः [yathākartavya,
karttavyaanurūpaḥ
yathākarmaḥ] adv according to one's deeds : यथाकर्म,
कर्मअनुरूपः
यथाक्रमः [yathākarma,
karmaanurūpaḥ
yathākramaḥ] ady in order, in serial, priority : यथाक्रम,
क्रमानुगत, क्रमअनुरूपः
यथातथ्यः [yathākrama,
kramānugata, kramaanurūpaḥ
yathātathyaḥ] adv as it is, intact, accuracy : यथातथ्य,
तथ्यअनुरूप, पूर्ण, अखण्डः
यथादृष्टः [yathātathya,
tathyaanurūpa, pūrṇa, akhaṇḍaḥ
yathādṛṣṭaḥ] nf :as seen : देखेजस्तो, जस्ताको त्यस्तै,
दुरुस्तः
यथानियम [dekhejasto, jastāko tyastai,
durustaḥ
yathāniyama ] nf as per rule : यथानियम, नियम
बमोजिमः
यथाप्रयोगः [yathāniyama, niyama
bamojimaḥ
yathāprayogaḥ] nf as per usage : यथाप्रयोग,
प्रयोगअनुरूपः
यथाबुद्धि [yathāprayoga,
prayogaanurūpaḥ
yathābuddhi ] nf according to understanding :
बुझाइअनुसार, बुद्धिले भ्याएसम्मः
यद्यपि [bujhāianusāra, buddhile bhyāesammaḥ
yadyapi ] 255
यथाभिप्रेत [yathābhipreta ] nf an desired, according to, as requested :
इच्छा गरे अनुरूप, कामना गरे अनुसारः
यथाभिमतः [icchā gare anurūpa, kāmanā gare anusāraḥ
yathābhimataḥ ] nf as per one's liking :
:
इच्छाअनुरूपः
यथारीति [icchāanurūpaḥ
yathārīti ] inf as per tradition : रीति बमोजिम, रीतिअनुरूपः
यथार्थ [rīti bamojima, rītianurūpaḥ
yathārtha ] a real, actual, accurate : यथार्थः अकल्पित,
खास, तात्त्विक वास्तविकः
[yathārthaḥ akalpita,
khāsa, tāttvika vāstavikaḥ
] ·
यथार्थत [yathārthata ] a defacto, really, actually : अकृतिमता,
वास्तुतथ्यता, वास्तविक, सत्यताः
यथावसर
[akṛtimatā,
vāstutathyatā, vāstavika, satyatāḥ
yathāvasara
] inf:according to opportunity :
समयअनुसारको समय सुहाउँदो किसिमले समय
सापेक्षः
यथाविधिः [samayaanusārako samaya suhāuṃdo kisimale samaya
sāpekṣaḥ
yathāvidhiḥ ] nf : according to law, as a tradition, as per
the conditions : विधिअनुसार नियमपूर्वक, रित
पु-याएरः
यथाशीघ्रः [vidhianusāra niyamapūrvaka, rita
pu-yāeraḥ
yathāśīghraḥ ] nf as early as possible : चाँडै,
झट्टैः
तुरुन्तै,
यथेच्छ [cāṃḍai,
jhaṭṭaiḥ
turuntai,
yatheccha ] as say according to one's wish :चाहेजति,
इच्छा बमोजिम, मनमाफिकः
यथेच्छाचारः [cāhejati,
icchā bamojima, manamāphikaḥ
yathecchācāraḥ] nm:licentious, licentiousness, absolutism :
स्वेच्छाचारी, अनुशासन वा मर्यादाको वास्ता नगर्ने,
इच्छाअनुसारको आचरणः
यथेष्टः [svecchācārī, anuśāsana vā maryādāko vāstā nagarne,
icchāanusārako ācaraṇaḥ
yatheṣṭaḥ] a : sufficient, adequate, enough : पर्याप्त,
प्रशस्त, धेरै पुगीसरीः
प्रचुर,
यथोकतः [paryāpta,
praśasta, dherai pugīsarīḥ
pracura,
yathokataḥ ] a as stated, as mentioned, as said earlier :
पहिले भने जस्तो, अघिबाटै वर्णन भए जस्तोः
यथोचितः [pahile bhane jasto, aghibāṭai varṇana bhae jastoḥ
yathocitaḥ] a : due, proper reasonable : उचित,
उपयुक्त
जायज, मुनासिब, समुचितः
यथोपरिः [ucita,
upayukta
jāyaja, munāsiba, samucitaḥ
yathopariḥ] ind ditto, as above, as stated : सोही, त्यो
नै, निजै, त्यैः
यदाः [sohī, tyo
nai, nijai, tyaiḥ
yadāḥ] ind :when, where : जतिखेर जुन समयमा, आकल-
झुकल, जहिलेः
यदिः [jatikhera juna samayamā, ākala-
jhukala, jahileḥ
yadiḥ] ind if, incase, provided that : सम्भावनाले गर्दा,
यदिः
यदृच्छा [sambhāvanāle gardā,
yadiḥ
yadṛcchā ] nf random, arbitrariness, chance : स्वेच्छा,
संयोगवश, अकस्मात्, अपर्झटः
यद्यपिः [svecchā,
saṃyogavaśa, akasmāt, aparjhaṭaḥ
yadyapiḥ] ind though, although, even though : तथापि,
हुन त, तापनि, तर पनि, भए पनिः
[tathāpi,
huna ta, tāpani, tara pani, bhae paniḥ
]