Volume 22 (1918)

Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir THE SANSKRÍT MANUSCRIPTS. 8621 Kēśava and consanguine brother of Rucikarakavi, which commentary
is here again commented upon under the name Prabha by Tatsat
Vaidyanatha, son of Rāmabhatta and grandson of Viṭṭhalasūri.
Govinda, the commentator, bewails the death of Sriharsa.
Beginning of Prabhā:
यः सर्वदैवतगणेषु महानुपेन्द्र ब्रह्मादिभिः सततपूजितपादपद्मः ।
स स्वर्धुनीविमलवारितरङ्गभङ्गैरस्माकमाशु शमयत्वशुभं महेशः ॥
गुरुपादसरोजानि प्रणम्य च गजाननम् ।
काव्यप्रदीपसव्याख्यां प्रभाख्यां वितनोम्यहम् ॥
प्रेक्षावत्प्रवृत्तये स्वपित्रादिनामपूर्वकं मङ्गलमाचरन्नेवामिषेयं दर्शयति--
सोनोदेव्या इति । रुचिकरकविः सापत्नभ्रातेति ज्ञेयम् [yaḥ sarvadaivatagaṇeṣu mahānupendra brahmādibhiḥ satatapūjitapādapadmaḥ |
sa svardhunīvimalavāritaraṅgabhaṅgairasmākamāśu śamayatvaśubhaṃ maheśaḥ ||
gurupādasarojāni praṇamya ca gajānanam |
kāvyapradīpasavyākhyāṃ prabhākhyāṃ vitanomyaham ||
prekṣāvatpravṛttaye svapitrādināmapūrvakaṃ maṅgalamācarannevāmiṣeyaṃ darśayati--
sonodevyā iti | rucikarakaviḥ sāpatnabhrāteti jñeyam] ; अन्यथा प्रथमतनयः
कनीयानिति च न सङ्गच्छते [anyathā prathamatanayaḥ
kanīyāniti ca na saṅgacchate ] ; तस्माद्वैमात्रेयः रुचिकरकविः अयं तु खमा-
तुज्येष्ठ एवेति ज्ञेयम् ।
[tasmādvaimātreyaḥ rucikarakaviḥ ayaṃ tu khamā-
tujyeṣṭha eveti jñeyam |
] Beginning of Pradipa:
सोनोदेव्याः प्रथमतनयः केशवस्यात्मजन्मा
श्रीगोन्विदो रुचिकरकवेः स्नेहपात्रं कनीयान् ।
श्रीमान्नारायणचरणयोः सम्यगाधाय चित्तं
नत्वा सारस्वतमपि महः काव्यतत्त्वं व्यनक्ति ॥
वचनसन्दर्भविशेषरूपस्य ग्रन्थस्य प्रारिप्सितत्वेन स्तोतुमुचितायाः सेव्यमा-
नायाश्च वाग्देव्या आस्पदभूतां कविभारतीं तदभिन्नत्वेनाध्यवसितां प्रारिप्सित-
प्रतिबन्धक दुरितशान्तये ग्रन्थकृत्संस्तौति ।
नियम्यन्ते सौरभादयो धर्मा अनेनेति नियतिरसाधारणः ।
[sonodevyāḥ prathamatanayaḥ keśavasyātmajanmā
śrīgonvido rucikarakaveḥ snehapātraṃ kanīyān |
śrīmānnārāyaṇacaraṇayoḥ samyagādhāya cittaṃ
natvā sārasvatamapi mahaḥ kāvyatattvaṃ vyanakti ||
vacanasandarbhaviśeṣarūpasya granthasya prāripsitatvena stotumucitāyāḥ sevyamā-
nāyāśca vāgdevyā āspadabhūtāṃ kavibhāratīṃ tadabhinnatvenādhyavasitāṃ prāripsita-
pratibandhaka duritaśāntaye granthakṛtsaṃstauti |
niyamyante saurabhādayo dharmā aneneti niyatirasādhāraṇaḥ |
] *
Beginning of Kāvyaprakāśa :
ग्रन्थारम्भे विघ्नविघाताय समुचितेष्टदेवतां ग्रन्थकृत्परामृशति-
नियतिकृतनियमरहितां ह्रादैकमयीमनन्यपरतन्त्राम् ।
नवरसरुचिरां निर्मितिमादधती भारती कवेर्जयति ॥
[granthārambhe vighnavighātāya samuciteṣṭadevatāṃ granthakṛtparāmṛśati-
niyatikṛtaniyamarahitāṃ hrādaikamayīmananyaparatantrām |
navarasarucirāṃ nirmitimādadhatī bhāratī kaverjayati ||
] End of Kavyaprakāśa :
न पृथक्प्रतिपादनमर्हन्तीति कल्याणमास्ताम् ||
[na pṛthakpratipādanamarhantīti kalyāṇamāstām ||
] Colophon :
सम्पूर्ण काव्यलक्षणम् ॥
[sampūrṇa kāvyalakṣaṇam ||
] For Private and Personal Use Only