Yuktidipika [sanskrit]
29,048 words | ISBN-10: 8120841751 | ISBN-13: 9788120841758
The Sanskrit edition of the Yuktidipika—a commentary on Samkhyakarika by Ishvarakrishna. The Yuktidipika is famous for being the longest commentary possibly authored by Rajan or Rajana in the 8th century A.D. The text discusses critical points of doctrine and debates them with other schools. Original titles: Yuktidīpikā (युक्तिदीपिका), Īśvarakṛṣṇa Sāṃkhyakārikā (ईश्वरकृष्ण सांख्यकारिका)
Kārikā 68
yadā tu saṃskārakṣaye tannimittasya śarīrasya bhedaḥ, ataḥ
dharmādharmau kṛtārthau kāraṇe buddhilakṣaṇe layaṃ gacchataḥ / yaścāsya bhūtāvayavaḥ śarīrārambhakaḥ sa sarvabhūteṣu bhūtāni tanmātreṣu, indriyāṇi tanmātrāṇi cāhaṃkāre, ahaṃkāro buddhau buddhiravyakte / seyaṃ tattvānupūrvī tadarthapradhānādutpannā parisamāpte punaḥ pradhāne pralayaṃ gacchatīti / pradhānamapyarthavaśādevāsya śarīrāṇi teṣu teṣu jātyantaraparivarteṣu karoti / sa cāryaścaritārthaḥ /
ataḥ
caritārthatvāt pradhānavinivṛttau /
atīndriyamasaṃvedya laghu sarvatra sannihitaṃ praśastamanirmitaṃ viśuddhamakṣayaṃ niratiśayam
ekāntamātyantikamabhayaṃ kaivalyamāpnoti // ISk_68 //
etaccāvasthānaṃ bauddhairnirupadhiśeṣanirvāṇalakṣaṇamapavargo vyākhyātaḥ / etatparaṃ brahmaṃ dhruvamamalamabhayamatra sarveṣāṃ guṇadharmāṇāṃ pratipralayaḥ / etatprāpya sarvāyāsaiḥ sarvabandhanairanādikālapravṛttarāgadveṣaviyukto mukto bhavati / etadarthaṃ brāhmaṇā dayitaputradāradhanasambandhamapahāya guruśuśrūṣāparāḥ śarīramaraṇyeṣu yātayanti / kathaṃ nāmaikāntikamātyantikaṃ ca kaivalyaṃ syāditi yatraivotthānaṃ śāstrasya tatraivopasaṃhāra ācāryeṇa kṛtaḥ // 68 //