Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter LXXI
śrīvasiṣṭha uvāca |
ityuktvā bhagavānbrahmā brahmalokajanaiḥ saha |
baddhapadmāsano'nantasamādhānagato'bhavat || 1 ||
[Analyze grammar]
oṃkārārdho'rdhamātrāntaḥ śāntaniḥśeṣamānasaḥ |
lipikarmārpitākāra āsīdāśāntavedanaḥ || 2 ||
[Analyze grammar]
tamevānusarantī sā tathaiva dhyānagā satī |
vāsanāsīdaśeṣāṃśā śāntā cākāśarūpiṇī || 3 ||
[Analyze grammar]
parameṣṭhinyasaṃkalpe tasmiṃstānavameyuṣi |
sarvagānantacidvyomarūpo'paśyamahaṃ yadā || 4 ||
[Analyze grammar]
yāvatsaṃkalpanaṃ tasya virasībhavati kṣaṇāt |
tathaivāśu tathaivorvyāḥ sādridvīpapayonidheḥ || 5 ||
[Analyze grammar]
tṛṇagulmalatāśālisamudbhavanaśaktatā |
samastaivāstamāgantumārabdhā ca śanaiḥśanaiḥ || 6 ||
[Analyze grammar]
kila tasya virāḍātmarūpasyāṅgaikadeśatām |
sā bibharti mahī tena tadasaṃvedanodayāt || 7 ||
[Analyze grammar]
vicetanā sā virasā babhūva parijarjarā |
mārgaśīrṣāntavallīva jarāvidhuratāṃ gatā || 8 ||
[Analyze grammar]
yathāsmākamasaṃvitteraṅgālī virasā bhavet |
tathā viriṃcisaṃvittairdharā vaidhuryamāgatā || 9 ||
[Analyze grammar]
saṃpannā saṃhatānekamahotpātabharāvṛtā |
duṣkṛtāṅgāranirdagdhanarakonmukhamānavā || 10 ||
[Analyze grammar]
durbhikṣākāṇḍadausthityadainyadāridryadurbhagā |
duḥśīlāśeṣavanitā nirmaryādanarāvṛtā || 11 ||
[Analyze grammar]
pāṃsupramandanīhāradhūlidhūsarasūryakā |
dvandvimūrkhamahāduḥkhivyasanivyādhitākulā || 12 ||
[Analyze grammar]
agnidāhajalāpūrayuddhaprocchinnamaṇḍalā |
avṛṣṭyavagrahonnaṣṭakaṣṭaceṣṭitapāmarā || 13 ||
[Analyze grammar]
aśaṅkitamahotpātapatatparvatapattanā |
śiśuśrotriyamunyāryaguṇināśarudajjanā || 14 ||
[Analyze grammar]
aśaṅkitasthalīmadhyasaṃjātāgādhakūpakā |
varṇasaṃkaranārīṇāmāsaktajanabhūmipā || 15 ||
[Analyze grammar]
aṭṭaśūlākhilajanā śivaśūlacatuṣpathā |
keśaikaśūlavanitā pātraśūlajaneśvarā || 16 ||
[Analyze grammar]
duḥkhaśūlasamācārā dvandvaśūlākhilaprajā |
adharmaśūlavanitā pānaśūlajaneśvarā || 17 ||
[Analyze grammar]
adharmaśūlavalitā kuśāstraśataśūlinī |
durjanākhilavittāḍhyā vipadvihatasajjanā || 18 ||
[Analyze grammar]
anāryavasudhāpālā tadanādṛtapaṇḍitā |
lobhamohabhayadveṣarāgarogarajoratā || 19 ||
[Analyze grammar]
apyanyagāmipuruṣā ruṣābhihatasadvijā |
anārataparākrandaparāparyantapāmarā || 20 ||
[Analyze grammar]
dasyūtsannapuragrāmadevadvijasamāśrayā |
āpātamadhurārambhaduḥkhadodarabhaṅgurā || 21 ||
[Analyze grammar]
ālasyollāsavilasatkāryavaidhuryadharmiṇī |
sarvāpadupatāpāntā krameṇotsannadiggaṇā || 22 ||
[Analyze grammar]
bhasmaśeṣapuragrāmā nirjanākhilamaṇḍalā |
rorūyamāṇabhasmābhrakuṇḍaloḍḍāmarāmvarā || 23 ||
[Analyze grammar]
durbhagāḍambarārambharodanoruravodarī |
muṣṭipramāṇajanatā janatāpānuṣaṅgiṇī || 24 ||
[Analyze grammar]
nīrasāśeṣadeśāntā sarvartuguṇavarjitā |
ityasya pārthive dhātau brahmaṇo gatavedane || 25 ||
[Analyze grammar]
pṛthivī pṛthuvaidhuryā saṃpannāsannanāśataḥ |
atha tatsaṃvidunmukto jaladhātuḥ kṣayonmukhaḥ || 26 ||
[Analyze grammar]
yadā vikṣubhitātmāsīttadā niyattilaṅghanāt |
samutsāryāryamaryādāmarṇavā vivṛtārṇasaḥ || 27 ||
[Analyze grammar]
pravṛttā vikṛtiṃ gantumunmattā iva rāviṇaḥ |
vīcivikṣobhavinyāsairvelāvipinalāvakāḥ || 28 ||
[Analyze grammar]
kallolavalanāvartavivartodvartitāśrayāḥ |
mahābhrabhramaduttuṅgataraṅgāttanabhodiśaḥ || 29 ||
[Analyze grammar]
bṛhadgulugulāvartagarjanoddravakandarāḥ |
sīkaraughamahārambhaghanasaṃvalitācalāḥ || 30 ||
[Analyze grammar]
calaccalacaladvīramakarāghūrṇitāntarāḥ |
ullasanmakarākrāntadrumakānanitodarāḥ || 31 ||
[Analyze grammar]
darīvidāraṇabhraṣṭasiṃhāhatajalecarāḥ |
ūrmyudastamahāratnabharatārakitāmbarāḥ || 32 ||
[Analyze grammar]
utphālamakaracchannanabhaścarabṛhaddhanāḥ |
parasparormisaṃghaṭṭabhāṃkārakaṭuṭāṃkṛtāḥ || 33 ||
[Analyze grammar]
tarattaralamātaṅgaphūtkārā dhautabhāskarāḥ |
anyonyavellanavyagrapravidīrṇādribhittayaḥ || 34 ||
[Analyze grammar]
taṭaparvataluṇṭākataraṅgakaramaṇḍalāḥ |
garjadgiridarīgehaviśadunmattavārayaḥ || 35 ||
[Analyze grammar]
bhūpāḥ parapurākrāntā lagnā iva hatārayaḥ |
tārāravaraṇadgehavidrāvitanabhaścarāḥ || 36 ||
[Analyze grammar]
praluṇṭhitavanavyūhalūnakānanitāmbarāḥ |
sapakṣaparvatākārataraṅgāpūritāmbarāḥ || 37 ||
[Analyze grammar]
mahāravamarucchinnakallolācalacālitāḥ |
cañcattīragirivrātapatattaṭaraṭajjalāḥ || 38 ||
[Analyze grammar]
ullasadvipulāvartaprotkṣiptamakarotkarāḥ |
vimajjannistalāvartanigīrṇagirikandarāḥ || 39 ||
[Analyze grammar]
darīdalanasaṃprāptadṛṣaddaśanadanturāḥ |
śrṛṅgalambidarīprāntamagnavīcijalebhakāḥ || 40 ||
[Analyze grammar]
vyālolavalanākrāntaviṭapiprotakacchapāḥ |
yamendravasudhāvāhairutkarṇairbhayavihvalaiḥ || 41 ||
[Analyze grammar]
śrūyamāṇapatacchailataṭīkaṭakaṭāravāḥ |
matsyapucchacchaṭācchinnamagnonmagnadrutādrayaḥ || 42 ||
[Analyze grammar]
līlālūnavanavyūhaśītalāsāravārayaḥ |
prajvaladvaḍavāvahnijvālāvalimilajjalāḥ || 43 ||
[Analyze grammar]
sarasena vibhornāśairviśaṅkitamahānalāḥ |
milacchikharimālāgrajalamātaṅgayodhinaḥ || 44 ||
[Analyze grammar]
nṛtyantīva taraṅgaudhairjalāvalanavedhinaḥ |
jalācalācalānyonyasaṃghaṭṭasphoṭapaṇḍitāḥ || 45 ||
[Analyze grammar]
bṛhadgirivanavrātaprāṇimaṇḍalamaṇḍitāḥ |
uḍḍāmaravanemendrabherīvādanabhāsuraiḥ || 46 ||
[Analyze grammar]
asurairiva pātālaṃ kallolairalamākulāḥ |
athodapatadunnāsadiṅnāgavadanadhvaniḥ || 47 ||
[Analyze grammar]
pātālatalatālvantarvisphoṭāmoṭanodbhaṭaḥ |
cañcalācalakīlorvī cacāla kṣaṇacālitā || 48 ||
[Analyze grammar]
lolā śaivālavallīva vyālolāmbhodhilaṅghitā |
atha durvāranirghoṣanirvātāḍambarānvitā || 49 ||
[Analyze grammar]
pusphoṭeva patantī dyaurdiśāṃ patiravāravaiḥ |
āvartavalanākārāḥ ketavaḥ peturambarāt || 50 ||
[Analyze grammar]
hemaratnamayā muktāḥ sindūrabhujagā iva |
kakubbhyo nabhaso bhūmerudagurdagdhadiktaṭāḥ || 51 ||
[Analyze grammar]
calajjvālājaṭāṭopā vividhotpātapaṅkayaḥ |
pṛthvyādīnyasurādīni brahmonmuktāni sarvataḥ || 52 ||
[Analyze grammar]
dvividhāni mahābhūtānyalaṃ saṃkṣobhamāyayuḥ |
candrārkānilaśakrāgniyamāḥ kolāhalākulāḥ || 53 ||
[Analyze grammar]
paripātaparā āsanbrahmalokagateśvarāḥ |
kampaiḥ kaṭakaṭārāvapatatpādapapaṅkayaḥ || 54 ||
[Analyze grammar]
bhūmeranvabhavanbhūridolāndolanamadrayaḥ |
bhūkampalolakailāsamerumandarakandarāḥ |
petuḥ kalpatarūnmuktā raktastabakavṛṣṭayaḥ || 55 ||
[Analyze grammar]
lokāntarādripuravāridhikānanāntamutpātakalpapavanena mitho hatānām |
kolāhalairjagadabhūtpravikīrṇaśīrṇaṃ pūrṇārṇave tripurapūra ivābhipātī || 56 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter LXXI
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!