Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter XXXVIII
īśvara uvāca |
eṣa devaḥ sa paramaḥ pūjya eṣa sadā satām |
cinmātramanubhūtyātmā sarvagaḥ sarvasaṃśrayaḥ || 1 ||
[Analyze grammar]
ghaṭe paṭe vaṭe kuḍye śakaṭe vānare sthitaḥ |
śivo haro harirbrahmā śakro vaiśravaṇo yamaḥ || 2 ||
[Analyze grammar]
bahirantaśca sarvātmā sadā svātmā subuddhibhiḥ |
vividhena krameṇaiva bhagavānparipūjyate || 3 ||
[Analyze grammar]
bahistāvanmahābuddhe krameṇa paripūjyate |
yena tacchṛṇu tattvajña śroṣyasyantaḥkramaṃ tataḥ || 4 ||
[Analyze grammar]
pūjākrameṣu sarveṣu dehagehaṃ pavitrakam |
tyājyaṃ dehāvabodhātma paraṃ yatnātpavitrakam || 5 ||
[Analyze grammar]
pūjanaṃ dhyānamevāntarnānyadastyasya pūjanam |
tasmāttribhuvanādhāraṃ nityaṃ dhyānena pūjayet || 6 ||
[Analyze grammar]
cidrūpaṃ sūryalakṣābhaṃ samastābhāsabhāsanam |
antasthacitprakāśaṃ svamahaṃtāsāramāśrayet || 7 ||
[Analyze grammar]
apāraparamākāśavipulābhogakandharam |
anantādhastanākāśakośapādasaroruham || 8 ||
[Analyze grammar]
anantadiktaṭābhogabhujamaṇḍalamaṇḍitam |
nānāvidhamahālokagṛhītaparamāyudham || 9 ||
[Analyze grammar]
hṛtkośakoṇaviśrāntabrahmāṇḍaughaparamparam |
prakāśaparamākāśapāragāpāravigraham || 10 ||
[Analyze grammar]
adha ūrdhvaṃ caturdikṣu vidikṣu ca nirantaram |
brahmendraharirudreśapramukhāmaramaṇḍitam || 11 ||
[Analyze grammar]
imāṃ bhūtaśriyaṃ tasya romāliṃ pravicintayet |
vividhārambhakāriṇyastrijagadyantrarajjavaḥ || 12 ||
[Analyze grammar]
icchādyāḥ śaktayastasya cintanīyāḥ śarīragāḥ |
eṣa devaḥ sa paramaḥ pūjya eṣa sadā satām || 13 ||
[Analyze grammar]
cinmātramanubhūtyātmā sarvagaḥ sarvasaṃśrayaḥ |
ghaṭe paṭe vaṭe kuḍye śakaṭe vānare sthitaḥ || 14 ||
[Analyze grammar]
śivo haro harirbrahmā śakro vaiśravaṇo yamaḥ |
anantaikapadādhārasattāmātraikavigrahaḥ || 15 ||
[Analyze grammar]
vivartitajagajjālaḥ kālo'sya dvārapālakaḥ |
saśailabhuvanābhogamidaṃ brahmāṇḍamaṇḍalam || 16 ||
[Analyze grammar]
dehakoṇo'sya kasmiṃścitsvāṅgāvayavatāṃ gatam |
vicintayenmahādevaṃ sahasraśravaṇekṣaṇam || 17 ||
[Analyze grammar]
sahasraśirasaṃ śāntaṃ sahasrabhujabhūṣaṇam |
sarvatrekṣaṇaśaktyāḍhyaṃ sarvato ghrāṇaśaktikam || 18 ||
[Analyze grammar]
sarvataḥ sparśanamayaṃ sarvato rasanānvitam |
sarvatra śravaṇākīrṇaṃ sarvatra mananānvitam || 19 ||
[Analyze grammar]
sarvato mananātītaṃ sarvataḥ paramaṃ śivam |
sarvadā sarvakartāraṃ sarvasaṃkalpitārthadam || 20 ||
[Analyze grammar]
sarvabhūtāntarāvasthaṃ sarvaṃ sarvaikasādhanam |
iti saṃcintya deveśamarcayedvidhivattataḥ || 21 ||
[Analyze grammar]
vidhānamarcanasyedaṃ śrṛṇu brahmavidāṃ vara |
svasaṃvidātmā devo'yaṃ nopahāreṇa pūjyate || 22 ||
[Analyze grammar]
na dīpena na dhūpena na puṣpavibhavārpaṇaiḥ |
nānnadānādidānena na candanavilepanaiḥ || 23 ||
[Analyze grammar]
na ca kuṅkumakarpūrabhogaiścitrairna cetaraiḥ |
nityamakleśalabhyena śītalenā'vināśinā || 24 ||
[Analyze grammar]
ekenaivā'mṛtenaiṣa bodhena svena pūjyate |
etadeva paraṃ dhyānaṃ pūjaiṣaiva parā smṛtā || 25 ||
[Analyze grammar]
yadanāratamantasthaśuddhacinmātravedanam |
paśyañśṛṇvanspṛśañjighrannaśnangacchansvapanśvasan || 26 ||
[Analyze grammar]
pralapanvisṛjangṛhṇanśuddhasaṃvinmayo bhavet |
dhyānāmṛtena saṃpūjya svayamātmānamīśvaram || 27 ||
[Analyze grammar]
paramāsvādayuktena muktena kusumehitaiḥ |
dhyānopahāra evātmā dhyānaṃ hyasya samīhitam || 28 ||
[Analyze grammar]
dhyānamarghyaṃ ca pādyaṃ ca śuddhasaṃvedanātmakam |
dhyānasaṃvedanaṃ puṣpaṃ sarvaṃ dhyānaparaṃ viduḥ || 29 ||
[Analyze grammar]
vinā tenetareṇāyamātmā labhyata eva no |
dhyānātprasādamāyāti sarvabhogasukhaśriyaḥ || 30 ||
[Analyze grammar]
ayamātmā mune bhuṅkte deharūpo gṛhe yathā |
dhyānenānena sumate nimeṣāṃstu trayodaśa || 31 ||
[Analyze grammar]
mūḍho'pi pūjayitveśaṃ gopradānaphalaṃ labhet |
pūjayitvā nimeṣāṇāṃ śatamekamiti prabhum || 32 ||
[Analyze grammar]
aśvamedhasya yajñasya phalaṃ prāpnoti mānavaḥ |
pūjayitvā svamātmānaṃ ghaṭikārdhamiti prabhum || 33 ||
[Analyze grammar]
aśvamedhasahasrasya phalaṃ prāpnoti mānavaḥ |
dhyānavalyupahāreṇa svayamātmānamātmanā || 34 ||
[Analyze grammar]
ghaṭikāṃ pūjayedyastu rājasūyaṃ labheta saḥ |
madhyāhnapūjanāditthaṃ rājasūyaikalakṣabhāk || 35 ||
[Analyze grammar]
divasaṃ pūjayitvaivaṃ pare dhāmni vasennaraḥ |
eṣo'sau paramo yoga eṣā sā paramā kriyā |
bāhyasaṃpūjanaṃ proktametaduttamamātmanaḥ || 36 ||
[Analyze grammar]
etatpavitramakhilāghavighātahetuṃ yastvācariṣyati naraḥ kṣaṇamapyakhinnaḥ |
taṃ vandayiṣyati surāsuralokapūgaḥ prāptāspadaṃ jagati māmiva muktamātman || 37 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter XXXVIII
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!