Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter VIII
śrīvasiṣṭha uvāca |
saṃsāravanakhaṇḍe'smiṃścitparvatataṭe sthitā |
kīdṛśī sṛṣṭyavidyākhyā latā vikasitā kadā || 1 ||
[Analyze grammar]
bṛhatparvataparvāḍhyā brahmāṇḍatvaksamāvṛtā |
dehayaṣṭiriyaṃ yasyāstrilokī lokakāsinī || 2 ||
[Analyze grammar]
sukhaṃ duḥkhaṃ bhavo bhāvo jñānamajñānameva ca |
atraitānyuruvṛttāni mūlāni ca phalāni ca || 3 ||
[Analyze grammar]
sukhādavidyodetyuccaistadevānte prayacchati |
duḥkhādavidyodetyuccaistadevaiṣā phalatyalam || 4 ||
[Analyze grammar]
bhavādavidyodetyeṣā tameva phalati sphuṭam |
bhāvātsattāmavāpnoti tameva phalati kṣaṇam || 5 ||
[Analyze grammar]
ajñānādvṛddhimāyāti tadeva syātphalaṃ sphuṭam |
jñānenāyāti saṃvittistāmevānte prayacchati || 6 ||
[Analyze grammar]
nānāvidhollāsavatī vāsanā modaśālinī |
ghanapravālataralā tanurasyā vijṛmbhate || 7 ||
[Analyze grammar]
divasavyūhakusumā yāminīlolaṣaṭpadā |
ajasraṃ spandamānaiṣā prapatadbhūtapallavā || 8 ||
[Analyze grammar]
āgatyāgatya patati vivekakariṇīṃ kvacit |
vidhūyate dhūtarajāḥ prasaktiṃ punareti ca || 9 ||
[Analyze grammar]
jāyamānapravālāḍhyā saṃjātāṅkuradanturā |
sarvartukusumopetā samagrarasaśālinī || 10 ||
[Analyze grammar]
janmaparvāhinīrandhrā vināśacchidracañcurā |
bhogābhogarasāpūrṇā vicāraikaghuṇakṣatā || 11 ||
[Analyze grammar]
vikasantyaḥ pratidinaṃ candrārkāvalayo'bhitaḥ |
vyomni vātavilolāni puṣpāṇyasyāḥ kila grahāḥ || 12 ||
[Analyze grammar]
asyāḥ prasphuritākārāḥ korakatvamupāgatāḥ |
pūritākāśakośāyāstārakā raghunandana || 13 ||
[Analyze grammar]
candrārkadahanālokā yasyāstatkausumaṃ rajaḥ |
aneneyaṃ hi gaurāṅgī strīva cetāṃsi karṣati || 14 ||
[Analyze grammar]
manomātaṅgavidhutā saṃkalpakalakokilā |
indriyavyālasaṃbādhā tṛṣṇātvaguparañjitā || 15 ||
[Analyze grammar]
nīlākāśatamālāṅgasaṃśrayeṇonnatiṃ gatā |
rodasījānusustambhā bhuvanodyānabhūṣitā || 16 ||
[Analyze grammar]
adhobrahmāṇḍakhaṇḍeṣu svālavālena jālitā |
vidhṛtāśeṣajaladhijalakṣīrādisecanā || 17 ||
[Analyze grammar]
trayīvilolabhramarā ramaṇīpuṣpapuñjikā |
citspandavātacalitā kriyāvipulaputtikā || 18 ||
[Analyze grammar]
kukarmājagaravyāptā svargaśrīpuṣpamaṇḍapā |
jīvajīvananīrandhrā nānāmodamadapradā || 19 ||
[Analyze grammar]
nānopaśamavaicitryanānākusumabhāsinī |
nānāphalāvalīvyāptā nānāvarṣavikāsinī || 20 ||
[Analyze grammar]
nānālavālavalayā nānāvihagadhāriṇī |
nānāparāgaparuṣā nānābhūdharajālikā || 21 ||
[Analyze grammar]
nānākalākuḍmalinī nānāvanagaṇotthitā |
nānāgiritaṭārūḍhā nānādalanirantarā || 22 ||
[Analyze grammar]
jātā ca jāyamānā ca mriyamāṇā tathā mṛtā |
ardhacchinnā tathā'cchinnā nityamacchedinī tathā || 23 ||
[Analyze grammar]
atītā vartamānā ca satyevāsatyavatsadā |
nityamatyantataruṇī nityaṃ śoṣamupeyuṣī || 24 ||
[Analyze grammar]
mahāviṣalataiṣā hi saṃsāraviṣamūrcchanām |
dadāti rabhasāśliṣṭā parāmṛṣṭā vinaśyati || 25 ||
[Analyze grammar]
sphīte'ntargalitā tasya ajñe'ntaḥ saṃsthitānvitā |
ito jalamitaḥ śailā ito nāgāḥ surā itaḥ || 26 ||
[Analyze grammar]
itaḥ pṛthvītvamāyātā tatheto dyutayā sthitā |
itaścandrārkatāṃ prāptā tathetastārakākṛtiḥ || 27 ||
[Analyze grammar]
itastama itasteja itaḥ khamita urvarā |
itaḥ śāstramito vedā ito dvayavivarjitā || 28 ||
[Analyze grammar]
kvacitkhagatayoḍḍīnā kvaciddevatayotthitā |
kvacitsthāṇutayā rūḍhā kvacitpavanatāṃ gatā || 29 ||
[Analyze grammar]
kvacinnarakasaṃlīnā kvacitsvargavilāsinī |
kvacitsurapadaṃ prāptā kvacitkṛmitayā sthitā || 30 ||
[Analyze grammar]
kvacidviṣṇuḥ kvacidbrahmā kvacidrudraḥ kvacidraviḥ |
kvacidagniḥ kvacidvāyuḥ kvaciccandraḥ kvacidyamaḥ || 31 ||
[Analyze grammar]
yatkiṃcanāṅga bhuvaneṣu mahāmahimnāvyāptaṃ jarattṛṇalavatvamupāgataṃ vā |
dṛśyaṃ sphurannanu harādyapi tāmavidyāṃ viddhi kṣayāya tadatītatayātmalābhaḥ || 32 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter VIII
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!