Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter XLIV
śrīvasiṣṭha uvāca |
rāmāparyavasāneyaṃ māyā saṃsṛtināmikā |
ātmacittajayenaiva kṣayamāyāti nānyathā || 1 ||
[Analyze grammar]
jaganmāyāprapañcasya vaicitryapratipattaye |
itihāsamimaṃ vakṣye śrṛṇuṣvāvahito'nagha || 2 ||
[Analyze grammar]
astyasminvasudhāpīṭhe kosalo nāma maṇḍalaḥ |
kalpavṛkṣavanaṃ merāviva ratnagaṇākaraḥ || 3 ||
[Analyze grammar]
tatrābhūdbrāhmaṇaḥ kaścidguṇī gādhiriti śrutaḥ |
paramaśrotriyo dhīmāndharmamūrtiriva sthitaḥ || 4 ||
[Analyze grammar]
ābālyātpraviraktena cetasā sa vyarājata |
niṣkalaṅkāvadātena bhuvanaṃ nabhasā yathā || 5 ||
[Analyze grammar]
kimapyabhimataṃ kāryaṃ vinidhāya svacetasi |
bandhuvṛndādviniṣkramya tapastaptuṃ vanaṃ yayau || 6 ||
[Analyze grammar]
utphullakamalaṃ prāpa sarastatra sa viprarāṭ |
candraḥ prasannavimalaṃ tārāsāramivāmbaram || 7 ||
[Analyze grammar]
āśauridarśanaṃ tasmiṃstaporthaṃ sarasi dvijaḥ |
ākaṇṭhamambunirmagnaḥ prāvṛṭpadma ivāviśat || 8 ||
[Analyze grammar]
yayau māsāṣṭakaṃ tasya magnasya saraso'mbhasi |
vāsapaṅkajasaṃkocamanāgbhagnamukhacchaveḥ || 9 ||
[Analyze grammar]
athainaṃ tapasā taptamājagāmaikadā hariḥ |
nidāghārtaṃ ghanaḥ śyāmaḥ prāvṛṣīva dharātalam || 10 ||
[Analyze grammar]
śrībhagavānuvāca |
viprottiṣṭha payomadhyādgṛhāṇābhimataṃ varam |
abhīpsitaphalopeto jātaste niyamadrumaḥ || 11 ||
[Analyze grammar]
brāhmaṇa uvāca |
asaṃkhyeyajagadbhūtahṛtpadmakuharāline |
jagattrayekanalinīsarase viṣṇave namaḥ || 12 ||
[Analyze grammar]
māyāmimāṃ tvadracitāṃ bhagavanpāramātmikīm |
draṣṭumicchāmi saṃsāranāmnīmāndhyaikakāriṇīm || 13 ||
[Analyze grammar]
śrīvasiṣṭha uvāca |
imāṃ drakṣyasi māyāṃ tvaṃ tatastyakṣyasi cetyajaḥ |
uktvā yayāvadṛśyatvaṃ gāndharvamiva pattanam || 14 ||
[Analyze grammar]
gate viṣṇau samuttasthau jalātsa brāhmaṇeśvaraḥ |
śītalāmalamūrtitvādinduḥ kṣīrodakādiva || 15 ||
[Analyze grammar]
babhūva parituṣṭātmā darśanena jagatpateḥ |
darśanasparśanairindorutphullamiva kairavam || 16 ||
[Analyze grammar]
athāsya katicittasmindivasā niryayurvane |
harisaṃdarśanānandavato brāhmaṇakarmaṇā || 17 ||
[Analyze grammar]
ekadārabdhavānsnānaṃ sarasyuditapaṅkaje |
cintayanvaiṣṇavaṃ vākyaṃ maharṣiriva mānase || 18 ||
[Analyze grammar]
atha snānavidhāvantarjalameṣa cakāra ha |
sakalāghavighātārthaṃ parivartamivātmanā || 19 ||
[Analyze grammar]
antarjalavidhau tasminvismṛtadhyānamantradhīḥ |
paryastasaṃvitprasaraḥ so'paśyajjalamadhyataḥ || 20 ||
[Analyze grammar]
mṛtamātmānamātmīye sadane śocyatāṃ gatam |
patitaṃ vātavegena kandarāntariva drumam || 21 ||
[Analyze grammar]
prāṇāpānapravāheṇa muktamantamupāgatam |
saṃśāntāvayavaspandaṃ nirvāta iva khaṇḍakam || 22 ||
[Analyze grammar]
pāṇḍurānanamāmlānaṃ vṛkṣaparṇamivārasam |
śavībhūtamivāglānaṃ chinnanālamivāmbujam || 23 ||
[Analyze grammar]
viparyastekṣaṇaṃ prātarmagnatāramivāmbaram |
sāvagrahamiva grāmaṃ sarvataḥ pāṃsudhūsaram || 24 ||
[Analyze grammar]
bāṣpaklinnamukhairdīnaiḥ karuṇākrandakāribhiḥ |
āvṛtaṃ bandhubhiḥ khinnaiḥ kurarairiva pādapam || 25 ||
[Analyze grammar]
setubhaṃgagaladvārihriyamāṇamukhābjayā |
nalinyā samadharmiṇyā bhāryayā pādayoḥ śritam || 26 ||
[Analyze grammar]
tārākrandaraṇadrephapralāpālāpalubdhayā |
mātrā gṛhītaṃ cibuke navavyañjanalāñchite || 27 ||
[Analyze grammar]
anyaiḥ pārśvagatairdīnaiḥ sravadaśrumukhairjanaiḥ |
śritaṃ galadavaśyāyaiḥ śuṣkaparṇairiva drumam || 28 ||
[Analyze grammar]
viyogabhītyā saṃyogaparihāraparairiva |
dūraṃ viprasṛtairaṅgairanātmīyairivāvṛtam || 29 ||
[Analyze grammar]
parasparamalagnābhyāmoṣṭhābhyāṃ daśanaiḥ sitaiḥ |
savirāgamivāmlānairhasantaṃ svātmajīvitam || 30 ||
[Analyze grammar]
maunadhyānamivāpannaṃ paṅkādiva vinirmitam |
aprabodhāya saṃsuptaṃ viśrāmyantamivoccakaiḥ || 31 ||
[Analyze grammar]
bāndhavākrandasaṃrambhakolāhalagatā giraḥ |
snehabhāvavicārārthaṃ śrṛṇvantamiva yatnataḥ || 32 ||
[Analyze grammar]
atha tatkālakallolapralāpākulaceṣṭitaiḥ |
sorastāḍanamūrcchotthanetravārivahāplutaiḥ || 33 ||
[Analyze grammar]
krameṇa svajanaiḥ kṣubdhaistārākrandādighargharaiḥ |
niṣkālitamamaṅgalyamapunardarśanāya vai || 34 ||
[Analyze grammar]
nītaṃ śmaśānaṃ māṃsāntravasāpaṅkakalaṅkitam |
śuṣkāśuṣkarasaklinnaṃ kaṃkālaśatasaṃkulam || 35 ||
[Analyze grammar]
gṛdhrābhracchannasūryāṃśucitājvalananistamaḥ |
śivāśivamukhajvālājālapallavitāvani || 36 ||
[Analyze grammar]
vahadraktasaritsnātamagnakaṅkogravāyasam |
raktārdratantrīprasarajālābaddhajaratkhagam || 37 ||
[Analyze grammar]
tatra te jvalane dīpte cakrustaṃ bhasmasācchavam |
bāndhavāḥ salilāpūraṃ samudrā iva vāḍave || 38 ||
[Analyze grammar]
citiścaṭacaṭāsphoṭaiḥ śavamāśu dadāha sā |
śuṣkendhanabahūcchūnajvālājālajaṭāvalī || 39 ||
[Analyze grammar]
abhyullasatkaṭakaṭāravamuktagandhavyāptāmbuvāhapaṭalo'sthicayaṃ hutāśaḥ |
dantī sarandhramiva veṇuvanaṃ samantādudvāntamedurarasaṃ dalayāṃcakāra || 40 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter XLIV
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!