Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter XXVII
śrīvasiṣṭha uvāca |
tasmiṃstadā vartamāne ghore samarasaṃbhrame |
devāsuraśarīreṣu garteṣvabhrodareṣviva || 1 ||
[Analyze grammar]
vahatsvasṛkpravāheṣu gaṅgāpūreṣvivāmbarāt |
dāmni veṣṭitadevaughakṛtakṣveḍāghanārave || 2 ||
[Analyze grammar]
vyāle nijakarākṛṣṭipiṣṭasarvasurālaye |
kaṭe kaṭhinasaṃrambhasaṅgarakṣapitāmare || 3 ||
[Analyze grammar]
airāvate kṣīṇarave palāyanaparāyaṇe |
pravṛddhe dānavānīke madhyāhna iva bhāskare || 4 ||
[Analyze grammar]
patitāṅgavyathārtāni prasravadrudhirāṇi ca |
payāṃsīvāvasetūni devasainyāni dudruvuḥ || 5 ||
[Analyze grammar]
dāmavyālakaṭāstāni ciramantarhitāni ca |
anujagmurlasannādasindhanānīva pāvakāḥ || 6 ||
[Analyze grammar]
anviṣṭānapi yatnena nālabhantāsurāḥ surān |
ghanajālavanoḍḍīnānsiṃhā hariṇakāniva || 7 ||
[Analyze grammar]
alabdheṣvamaraugheṣu dāmavyālakaṭāstadā |
jagmuḥ pātālakośasthaṃ prabhuṃ pramuditāśayāḥ || 8 ||
[Analyze grammar]
atha devā viṣaṇṇāste kṣaṇamāśvāsya vai yayuḥ |
jayopāyāya vijitā brahmāṇamamitaujasam || 9 ||
[Analyze grammar]
teṣāmāvirabhūdbrahmā raktaraktānanaśriyām |
sāyaṃ raktīkṛtāmbūnāmabdhīnāmiva candramāḥ || 10 ||
[Analyze grammar]
praṇamya te surāstasmā anarthaṃ śambarehitam |
samyakprakathayāmāsurdāmavyālakaṭakramam || 11 ||
[Analyze grammar]
tadākarṇyākhilaṃ brahmā vicārya sa vicāravit |
uvācedaṃ surānīkamāśvāsanakaraṃ vacaḥ || 12 ||
[Analyze grammar]
śrībrahmovāca |
śatavarṣasahasrānte śambareṇa hareḥ karāt |
martavyaṃ samareśasya tatkālaṃ saṃpratīkṣatām || 13 ||
[Analyze grammar]
dāmavyālakaṭānetānadya tvamarasattamāḥ |
yodhayantaḥ palāyadhvaṃ māyāyuddhena dānavān || 14 ||
[Analyze grammar]
yuddhābhyāsavaśādeṣāṃ mukurāṇāmivāśaye |
ahaṃkāracamatkāraḥ pratibimbamupaiṣyati || 15 ||
[Analyze grammar]
gṛhītavāsanāstvete dāmavyālakaṭāḥ surāḥ |
sujeyā vo bhaviṣyanti lagnajālāḥ khagā iva || 16 ||
[Analyze grammar]
adya tvavāsanā hyete sukhaduḥkhavivarjitāḥ |
dhairyeṇārīnvinighnanto devā durjayatāṃ gatāḥ || 17 ||
[Analyze grammar]
vāsanātantubaddhā ye āśāpāśavaśīkṛtāḥ |
vaśyatāṃ yānti te loke rajjubaddhāḥ khagā iva || 18 ||
[Analyze grammar]
ye bhinnavāsanā dhīrāḥ sarvatrāsaktabuddhayaḥ |
na hṛṣyanti na kupyanti durjayāste mahādhiyaḥ || 19 ||
[Analyze grammar]
yasyāntarvāsanārajjvā granthibandhaḥ śarīriṇaḥ |
mahānapi bahujño'pi sa bālenāpi jīyate || 20 ||
[Analyze grammar]
ayaṃ so'haṃ mamedaṃ tadityākalpitakalpanaḥ |
āpadāṃ pātratāmeti payasāmiva sāgaraḥ || 21 ||
[Analyze grammar]
iyanmātraparicchinno yenātmā bhavyabhāvitaḥ |
sa sarvajño'pi sarvatra parāṃ kṛpaṇatāṃ gataḥ || 22 ||
[Analyze grammar]
anantasyāprameyasya yeneyattā prakalpitā |
ātmanastasya tenātmā svātmanaivāvaśīkṛtaḥ || 23 ||
[Analyze grammar]
ātmano vyatiriktaṃ yatkiṃcidasti jagattraye |
yatropādeyabhāvena baddhā bhavatu vāsanā || 24 ||
[Analyze grammar]
āsthāmātramanantānāṃ duḥkhānāmākaraṃ viduḥ |
anāsthāmātramabhitaḥ sukhānāmākaraṃ viduḥ || 25 ||
[Analyze grammar]
dāmavyālakaṭā yāvadanāsthā bhavasaṃsthitau |
tāvanna nāma jeyāvo maśakānāmivānalāḥ || 26 ||
[Analyze grammar]
antarvāsanayā janturdīnatāmanuyātayā |
jito bhavatyanyathā tu maśako'pyamarācalaḥ || 27 ||
[Analyze grammar]
vidyate vāsanā yatra tatra sā yāti pīnatām |
guṇo guṇini hi dvitvaṃ sato dṛṣṭaṃ hi nāsataḥ || 28 ||
[Analyze grammar]
ayaṃ so'haṃ mamedaṃ cetyevamantaḥ savāsanam |
yathā dāmādayaḥ śakra bhāvayanti tathā kuru || 29 ||
[Analyze grammar]
yā yā janasya vipado bhāvābhāvadaśāśca yāḥ |
tṛṣṇākarañjavallyāstā mañjaryaḥ kaṭukomalāḥ || 30 ||
[Analyze grammar]
vāsanātantubaddho yo loko viparivartate |
sā pravṛddhātiduḥkhāya sukhāyocchedamāgatā || 31 ||
[Analyze grammar]
dhīro'pyatibahujño'pi kulajo'pi mahānapi |
tṛṣṇayā badhyate jantuḥ siṃhaḥ śṛṅkhalayā yathā || 32 ||
[Analyze grammar]
dehapādapasaṃsthasya hṛdayālayagāminaḥ |
tṛṣṇā cittakhagasyeyaṃ vāgurā parikalpitā || 33 ||
[Analyze grammar]
dīno vāsanayā lokaḥ kṛtāntenāpakṛṣyate |
rajjveva bālena khago vivaśo bhṛśamucchavasan || 34 ||
[Analyze grammar]
alamāyudhabhāreṇa saṃgarabhramaṇena ca |
vāsanāyā viparyāsaṃ yuktyā yatnādripoḥ kuru || 35 ||
[Analyze grammar]
antarā kṣubhite dhairye riporamaranāyaka |
na śastrāṇi na cāstrāṇi na śāstrāṇi jayanti ca || 36 ||
[Analyze grammar]
dāmavyālakaṭāstvete yuddhābhyāsavaśena ca |
ahaṃkāramayīṃ mattāste grahīṣyanti vāsanām || 37 ||
[Analyze grammar]
yadā te'tyajñapuruṣāḥ śambareṇa vinirmitāḥ |
vāsanāmāśrayiṣyanti tadā yāsyanti jeyatām || 38 ||
[Analyze grammar]
tattāvadyuktiyuddhena tānprabodhayatāmarāḥ |
yāvadabhyāsavaśato bhaviṣyanti savāsanāḥ || 39 ||
[Analyze grammar]
tato vaśyā bhaviṣyanti bhavatāṃ baddhavāsanāḥ |
tṛṣṇā'protāśayā loke na ca kecana pelavāḥ || 40 ||
[Analyze grammar]
samaviṣamamidaṃ jagatsamagraṃ samupanataṃ sthiratāṃ svavāsanāntaḥ |
calacalalaharībharo yathābdhāvata iha saiva cikitsyatāṃ prayātā || 41 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter XXVII
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!